Giriş
Ülkemizde genellikle 15 Aralık’tan itibaren görülmeye başlayan ve mart sonuna kadar etkisini sürdüren grip hastalığına, yıllık değişken özelliğe sahip influenza virüsü neden olmaktadır. Virüse karşı insanları korumak ve hastalığın yayılmasını önlemek için en etkili yöntem ise grip aşısı yapılmasıdır
Grip, soğuk algınlığı ya da nezle olmayıp influenza virüslerinin neden olduğu, hayatı tehdit edebilen solunum yolu hastalığıdır. Genellikle ülkemiz gibi ılıman iklime sahip ülkelerde görülürken, atak hızları çocuklarda yüzde 20-30 yetişkinlerde ise yüzde 5-10’dur.
Belirtileri nelerdir?
Ani başlayan ve 40 dereceye ulaşabilen ateş
Kas ağrısı
Baş ağrısı
Boğaz ağrısı
Halsizlik
Kuru öksürük
Sıklıkla alt ve üst solunum yollarında etkisini gösterse de karın ağrısı,kusma, ishal gibi sindirim sistemi belirtileri de görülebilir.
Kimler daha çok etkilenir?
Küçük çocuklar (özellikle 6 ay ile 59 ay arası çocuklar)
Yaşlılar (özellikle 65 yaşın üzerindekiler)
Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler
Kronik hastalığı olan kişiler
Hamileler
Hastalığa bağlı komplikasyonlar
Zatürre (Pnömoni)
Kalp kası iltihabı (Myokardit)
Kronik bronşit ve diğer solunum yolu hastalıklarının kötüleşmesi
Nasıl bulaşır?
Öksürük ve hapşırık ile damlacık enfeksiyonu olarak başlar.
Üst solunum yollarından alınan virüs, nefes borusu ve bronşlara tutunur.
Hastalık belirtilerinin görüldüğü ikinci ve üçüncü günde bulaşıcılığı çok fazladır.
Kaç çeşit grip (influenza) virüsü vardır?
Çekirdek proteinlerinin farklı antijenik özellikleri nedeniyle A, B ve C olmak üzere üç tipi vardır. İnsanlardaki hastalıktan ise, A ve B tipi sorumludur.
Tip A
Tüm yaş gruplarında orta şiddette hastalığa neden olur.
H1’ den, H6’ ya kadar 16, N1’ den N9’ a kadar 9 farklı yapısı vardır.
Tip B
Öncelikle çocuk, genç erişkin ve yaşlıları etkiler.
B/ Victoria ve B/ Yamagata olmak üzere iki farklı yapıdadır.
H1N1 ve H3N2, Yamagata ve Victoria türü hemen hemen dünyadaki tüm hastalıklardan sorumludur.
Aşılar ne zaman ve nasıl uygulanmalıdır?
Aşı ülkemizde genellikle eylül ayı başından itibaren yapılmaya başlanıp en geç mart ayına kadar yapılabilir. Ancak ideal aşı zamanı grip salgını başlamadan öncesidir. O yıl grip geçirmiş kişiye ise aşı yapılmasına gerek yoktur.
Trivalan aşı altı aydan itibaren yapılabilirken, kuadrivalan aşı üç yaştan itibaren yapılabilir.
Daha önce hiç grip aşısı yapılmamış 6 ay, 3 yaş arası çocuklara trivalan aşı yapılmalı ve en az dört hafta arayla iki kere, 1/2 doz aşı uygulanmalıdır. Bir önceki yıl aşı yapılmış ise, bir kere, 1/2 doz aşı yapılmalıdır.
Üç yaşın üzerinde ise doktorunuzun önerisine göre trivalan veya kuadrivalan aşı uygulanabilir. Daha önce grip aşısı yapılmamış ve trivalan aşı uygulanacak ise 3-6 yaş arası, en az dört hafta arayla olmak kaydıyla iki kere, bir doz aşı, daha önce grip aşısı yapılmış ise bir kere bir doz aşı yapılmalıdır.
Kuadrivalan aşı uygulanacak çocuklarda durum farklıdır. 3-9 yaş arası ve daha önce grip aşısı yapılmamış olanlara en az dört hafta arayla iki kere bir doz, daha önce grip aşısı yapılmış ise bir kere, bir doz aşı uygulanmalıdır.
9 yaş üstü çocuklar ve erişkinlere ise tek doz aşı uygulanmalıdır. Kaç yaşında aşı yapılırsa yapılsın, grip aşısı sadece kas içine yapılabilir.
Güncel grip aşıları nelerdir?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) korunmada en etkili yolun aşı olduğunu bildirmektedir.
Ülkemizde geçen yıldan itibaren trivalan (TIV) ve kuadrivalan (QIV) olmak üzere farklı iki tipte aşı ruhsat almıştır.
TIV
İki influenza A tipi, H1N1 ve H3N2
Bir influenza B tipi, Victoria veya Yamagata
QIV
İki influenza A tipi, H1N1 ve H3N2
İki influenza B tipi, Victoria ve Yamagata tiplerini içermektedir.
