Giriş
Soru: 2009’da devlet tahvilinden 28 bin lira faiz aldım. Beyanname vermem gerekiyor mu? Çoşkun ZABİT Cevap: 2009’da devlet tahvilinden elde ettiğiniz faiz gelirini beyan edip etmeyeceğiniz devlet tahvilinin ihraç tarihine göre değişiyor. 1 Ocak 2006’dan sonra ihraç edilen devlet tahvilinden 28 bin lira faiz elde etmişseniz, beyan etmeyeceksiniz. Çünkü 1 Ocak 2006’dan sonra ihraç edilen devlet tahvillerinden elde edilen faiz gelirleri yüzde 10 oranında stopaja tabi tutulduğundan, elde edilen faizin tutarı ne olursa olsun beyanname vermeyecek, vergi ödemeyeceksiniz. 2009 yılında 1 Haziran 2006’dan önce ihraç edilen devlet tahvilinden elde edilen faiz gelirlerinden yüzde 16.7 oranında enflasyon indirimi yapıldıktan sonra kalan tutarı 22 bin lirayı aşan faiz gelirleri beyan edilecek, aşmayanlar beyan edilmeyecek. Şayet faiz geliri elde ettiğiniz devlet tahvili 1 Ocak 2006’dan önce ihraç edilmişse, faiz gelirinizden yüzde 16.7 oranında 4676 lira enflasyon indirimi düştükten sonra kalan 23 bin 324 lira, 22 bin liralık beyan haddini aştığından, gelirinizi beyan etmek zorundasınız.
Konut kirası bankaya yatmazsa ceza mal sahibine kesilir
Soru: Kiracı olarak bir dairede oturuyorum. Dairenin sahibi Almanya’da çalışıyor. Kirayı yeğenlerine elden ödüyorum. Ancak kiranın bankaya yatması gerektiğini, elden ödenen kiralara ceza geleceği söyleniyor. Bu durumda ne yapmam lazım? Elden kira ödediğim için bana ceza gelir mi? Ayşe Cevap: 1 Kasım 2008’den itibaren 500 lira ve üstündeki konut kiraları ile tutarı ne olursa olsun işyeri kiralarının banka veya postane yoluyla ödenmesi, zorunlu hale getirildi. Ödediğiniz aylık kira tutarı 500 lira veya üstündeyse kirayı, mal sahibi adına bankada veya postanede açılacak bir hesaba ödemeniz gerekiyor. Ödemediğiniz takdirde 250 liradan az olmamak üzere, ödediğiniz kira tutarının yüzde 5’i kadar özel usulsüzlük cezası kesilir. Ceza size değil, mal sahibine kesilir. Almanya’da mal sahibi muhtemelen bu uygulamayı bilmiyordur. Mal sahibinizle görüştüğünüzde kiranın banka hesabına yatırılmasına itiraz etmeyecektir.
Başkalarının günleri dosyanıza yanlışlıkla işlenmiştir, düzeltilmesini talep edin
Soru: 1962’de SSK’lı oldum. 1973’e kadar prim ödedim. 2 yıl da başka yerde sigortam devam etti. Sigorta numarama girdiğimde 3 değişik kişinin ismi çıkıyor. Bunu bir türlü anlayamadık. Ayrıca benimle aynı tarihte aynı işe başlayan kişiler şimdi emekli oldu. Bir tek ben böyle bir sorunla karşılaştım. Çok zor durumdayız. Serbest meslekle uğraşıyorum. Ağır iş yapıyorum. Yaşım da oldukça geçti. Emekliliğimde de bu sorun çıktı. Bir çözüm yolu söyleyin lütfen. Sebahattin YAĞAN Cevap: Üç değişik sigortalının prim günleri yanlışlıkla sizin kartınıza işlenmiştir. İşverenin kuruma gönderdiği prim bordrolarında adı geçen sigortalıların sigorta sicil numaraları yerine yanlışlıkla sizin sicil numaranız yazılmış olduğundan veya kurumda yapılan hatalı bir işlem sonucu, başkalarına ait günler sizin dosyanıza işlenmiştir. O kişilere ait aylarda sizin prim ödemeniz olup olmadığına ve o kişilere ait işyeri sicil numaralarına bakın. O işyerlerinde çalışıp çalışmadığınızı kontrol ederek, bulunduğunuz yerdeki Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’ne yazılı bir dilekçe ile başvuru yapın. Durumu anlattığınızda yanlışlık düzeltilir. 8 Eylül 1999 itibarıyla 23 yıl ve daha fazla süredir sigortalı olanlar, eski kanun hükümlerine göre emekli olabiliyor. Eski kanuna göre 3600 gün prim ve 55 yaşınızı da dolduruyorsanız, istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz. Dilekçenizi emeklilik talebinizle birlikte verin.
Prim borcu için emekli aylığı haczedilebilir
Soru: 2 Ağustos 1996’da Bağ-Kur’dan emekli oldum. 19 Temmuz 1999’da işyerimi kapattım. Bugüne kadar hiçbir ticari faaliyetim yok. Sadece emekli aylığımla geçiniyorum. 5838 sayılı yasaya göre, 28 Şubat 2009’dan sonra emeklinin rızasını almadan maaşına haciz koymak imkansızlaştırılmıştır. Haciz kararı veren icra dairesi hakkında suç duyurusu yapılması istenmektedir. Bu yasaya rağmen, Sosyal Güvenlik Kurumu 1999’dan önceki yıllardan kalan 1200 lira borcumdan dolayı 26 Temmuz 2009’da maaşıma haciz koydu. Bu işlemin yasal dayanağı var mı? Mahkemeye başvurabilir miyim? Bu konuda zamanaşımı var mı? Mehmet ÇETİN Cevap: Emekli aylıkları nafaka ve prim borçları dışındaki borçları için emeklinin izni olmadan haczedilemez. Sosyal Güvenlik Kurumu prim borcu nedeniyle emekli aylığına haciz koyabilir. Bu işlemin yasal dayanağı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 93’üncü maddesinin birinci fıkrası hükmüdür. SGK’nın prim ve diğer alacakları ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
25 yıl fiili hizmet ve 55 yaş şartlarına tabisiniz
Soru: 31 Ağustos 1971 doğumluyum. 15 Ocak 1995 ile 30 Kasım 1997 arasında SSK’lı olarak 777 gün prim ödedim. 8 Aralık 1997’den beri memur olarak çalışıyorum. 15 aylık askerlik borçlanmasını 2002’de ödedim. Mart 2009 itibarıyla 13 yıl 4 ay hizmetim görünüyor. Ne zaman emekli olabilirim? Fatih KIR Cevap: 25 yıl fiili hizmet süresi ve 55 yaş şartlarına tabisiniz. Ağustos 2019’a kadar çalışarak fiili hizmet sürenizi 25 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 31 Ağustos 2026’da emekli olabilirsiniz.
Babanız istediği zaman emekli olabilir
Soru: Babam 2 Kasım 1955 doğumlu. 1 Mayıs 1983’te SSK’lı oldu. 1983-1998 arası ve Nisan 2007’den bugüne kadar 3616 gün prim ödedi. Bağ-Kur’a da 2002-2005 yılları arası 892 gün prim ödedi. 600 gün askerlik borçlanması yaptı. Ne zaman emekli olabilir? Erkut ÇALIŞKAN Cevap: Askerlik borçlanması babanızın sigorta başlangıç tarihini 600 gün geri götürerek 25 yıl sigorta, 5075 gün prim ve 46 yaş şartlarına tabi olmasını sağlıyor. Aranan şartları sağladığından babanız istediği zaman emekli olabilir.
