Giriş
Soru: 1970 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim 25 Eylül 1996. Toplam 7200 gün primim var. Ne zaman emekli olurum? Melike ÖZEL
Cevap: Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5825 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. Priminiz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Sigorta başlangıç tarihinden önce askerlik yapmışsanız, 310 gününü borçlanıp 55 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
58 YAŞINIZI DOLDURACAKSINIZ
SORU: 1980 doğumluyum. İlk sigorta girişim Haziran 1999’da oldu. 6960 gün prim ödemem var. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasası çıkarsa yararlanabilirim? Ayhan AYDEMİR
CEVAP: Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Priminiz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Henüz EYT esasları belli değil. İlgili bakan yıl sonuna kadar çıkartılacağını açıkladı. EYT’nin 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olup emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındakileri sağlayanları kapsaması bekleniyor. 25 yıllık sigortalılık sürenizi doldurmadığınızdan beklendiği gibi çıkacak bir EYT yasasından yararlanamazsınız. Ancak yasayı bekleyip görmek lazım. Belki her sigortalının yararlanacağı bir yasa da çıkartılabilir.
BAYRAMDA YAPILAN ÇALIŞMANIN ÜCRETİ ZAMLI DEĞİL
Soru: Özel sektörde bir cafede çalışıyorum. Kurban Bayramı’nın son iki günü çalıştım. Mesai olarak ücretimin 1.5 katını mı yoksa 2 katı fazlasını mı alacağım? Herkes bir şey söylüyor. Ahmet ATEŞ
Cevap: Kurban Bayramı’nda yapılan çalışma fazla çalışma sayılmadığından zamlı ücret ödenmiyor. Bayramda yapılan bir günlük çalışma için biri çalışma karşılığı olmaksızın, diğeri çalışma karşılığı olarak iki günlük ücret ödeniyor. Kurban Bayramı’nda çalıştığınız günler işyerinizin hafta tatili uyguladığı güne denk gelmemişse, çalıştığınız her gün için biri çalışmadan, diğeri de çalışmanız karşılığı olmak üzere iki günlük ücretiniz kadar ücret alacaksınız. 2 gün çalıştığınıza göre toplam 4 günlük ücretiniz kadar ücret ödenmeli. Ancak çalıştığınız günlerden biri hafta tatili uygulanan güne denk gelmişse o günkü çalışmanız fazla çalışma sayılacak ve ücreti yüzde 50 zamlı ödenecek. Yani o gün için 2.5 günlük ücret alacağınızdan iki günlük çalışmanız için 4.5 günlük ücret verilmeli.
ALACAĞINIZ PARA PRİM İADESİNE DEĞMEZ
SORU: 24 Nisan 1961 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 1989’da oldu. 700 gün de prim ödemem var. Emekli olabilmem için ne kadar daha prim yatırmamam lazım? Ya da primlerimi geri alırsam ne kadar para alırım? Ayfer AKGÜL
CEVAP: Yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Yaş sorununuz olmadığından 2900 gün daha prim ödeyerek priminizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Sigorta başlangıç tarihinden sonra doğum veya doğumlarınız varsa, doğumlarınız sonrasındaki iki yıllık sürede prim ödenmeyen günleri borçlanabilirsiniz. Şartları taşıyan bir doğum için 720 gün, iki doğum için 1440 gün, üç doğum için 2160 gün kazabilirsiniz. Doğum borçlanmasıyla 2160 gün kazandığınızı varsayarsak, 740 gün de prim ödeyerek toplam priminizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Emekli olmak için aranan yaşı doldurduğu halde emekli olacak kadar primi olmayanlar, talep etmeleri halinde ödedikleri prim ‘Yaşlılık Toptan Ödemesi’ adı altında kendilerine iade ediliyor. 58 yaşı doldurmuş olmanıza karşın priminiz emekli olmanıza yetmediğinden, talep etmeniz halinde ödediğiniz prim iade edilir. Ancak 1989’larda ödenen primler çok küçük rakamlar olduğundan ve ödenen prime 1 Ekim 2008’e kadar herhangi bir güncelleme yapılmadığından, prim iadesi olarak alacağınız para kuruma gidip geleceğiniz taksi, dolmuş parasını karşılamaz.
