Giriş
Soru: 11 Nisan 1965 doğumluyum. 15 Nisan 1984’te SSK’lı oldum. Çalışmaya devam ediyorum. 7500 gün primim var. Askerliğim 550 gün. Ne zaman emekli olabilirim? Bir de prim sayısı ne kadar çok olursa, alacağım emekli maaşı azalıyormuş. Emekli maaşı neye bakarak belirleniyor? Erkan DEMİRKUTU Cevap: Emekli olmak için, 25 yıl sigorta, 5225 gün prim ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. Priminiz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 48 yaşında emekli olabilirsiniz. Emekli aylığı; üstünden prim ödenen kazanç tutarının güncellenmesiyle bulunan ‘ortalama kazanç tutarı’ ile prim sayısına göre belirlenen ‘aylık bağlama oranının’ çarpılmasıyla bulunuyor. Üstünden prim ödenen kazanç tutarı ne kadar yüksekse ve prim sayısı ne kadar fazlaysa, emekli aylığı da o kadar yüksek oluyor.
[[HAFTAYA]]
Ancak, emekli aylığı hesaplama usulü son yıllarda sıkça değiştirildi. Değişikliklerin neredeyse tamamı emekli aylıkları tutarını düşürecek yönde yapıldı. Örneğin, 2000 yılından önce 9000 gün primin yüzde 75 olan emekli aylığı bağlama oranı, bugünkü mevzuata göre yüzde 50’dir. Tüm çalışma süresi içinde, 2000 yılından önceki çalışma süresi fazla olan ve asgari ücret üstünden prim ödeyenlerin, 2000 yılından sonra sistemde ne kadar fazla kalırlarsa (ne kadar fazla prim öderse), emekli aylıkları da o oranda düşmektedir. Emekli aylığının düşmemesi hatta artması için prime esas kazancın tavan tutarı (5.440.50 lira) veya tavana yakın bir tutar üstünden prim ödemekte yarar var.
Çalışma süresi ve idari para cezası uygulamasında özel-kamu sektörü ayırımı yok
Soru: Esnaf ve sanatkarlar odalar birliğinde çalışıyoruz. Resmi tatillerde ve Cumartesi günleri çalışıyoruz. Kurumumuz Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’na bağlı. Bu durumlarda, çalıştığımız kuruma herhangi bir idari para cezası gibi uygulanma mümkün müdür? MUHARREM Cevap: Gerek çalışma süreleri, gerekse idari para cezası uygulaması yönünden, özel sektör ve resmi sektörün herhangi bir ayrıcalığı bulunmuyor. Çalıştığınız kuruma idari para cezası uygulanabilir.
900 gün primi olmadığından dedenizin eşine dul aylığı bağlatamazsınız
Soru: Dedem 1978’de SSK’lı olmuş. 578 gün primi var. 31 Ocak 2011’de vefat etti. Eşinin emekli olma durumu nedir? Ne yapmamız gerekir? Emir GÖZCÜ Cevap: Ölüm aylığı bağlanması için, 5 yıl sigorta ve 900 gün prim şartları aranıyor. Borçlanma yoluyla prim eksiği 900 güne tamamlanamıyor. Dedenizin 5 yıl sigortası olmasına karşın, 900 gün primi olmadığından eşine dul aylığı bağlatamazsınız.
İki doğumunuzu borçlanarak 1440 gün kazanabilirsiniz
Soru: 31 Ağustos 1969 doğumluyum. 1 Mayıs 1992’de SSK’lı oldum. 900 gün primim var. 19 Şubat 2008’de isteğe bağlı Bağ-Kur’a prim ödemeye başladım. 30 Nisan 2009’da Bağ-Kur’u durdurdum. 1 Mart 2010’da isteğe bağlı Bağ-Kur’u tekrar başlattım. İki çocuğum var. Biri 1996, diğeri 2003 doğumlu. Doğum borçlanmasından faydalanırsam ne zaman emekli olabilirim? İlknur KOÇAK Cevap: SSK’da 20 yıl sigorta, 5525 gün prim ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. SSK başlangıcınızdan sonra doğum yapıp, doğum sonrasındaki iki yıllık sürede SSK’lı çalışmanız olmadığından, iki doğumunuzu da borçlanarak 1440 gün kazanabilirsiniz. 2113 gün prim ödeyerek, doğum borçlanmasıyla 3412 güne yükselecek olan priminizi 5525 güne tamamladığınızda emekli olabilirsiniz. (Ara vermeden prim öderseniz Kasım 2018’de) Ancak, bu şartlarla emekli olabilmeniz için, 853 gün daha isteğe bağlı prim ödedikten sonra isteğe bağlıdan çıkıp, kalan prim eksiğiniz olan 1260 günü, SSK’lı bir işte çalışarak ödemelisiniz.
Emekli olmayı hak eden memur emekli aylığı ve emekli ikramiyesi alır
Soru: 1958 doğumluyum. 30 yıllık devlet memuruyum. Memuriyetimin 9’uncu yılında istifa ettim. 1.5 yıl SSK’lı çalıştıktan sonra tekrar memuriyete döndüm. Bugünlerde müstafi sayılma (istifa etmiş) sorunuyla karşı karşıyayım. 8 Aralık’ta TBMM’ye sevk edilen kanun tasarısına göre; müstafi sayılırsam emekli maaşı ve ikramiye alamayacak mıyım? Şafak ÖZŞAH Cevap: Hangi yasa tasarısından bahsettiğinizi anlayamadık. Ancak, emekliliği hak eden memur, müstafi sayılsa da emekli aylığı bağlanır. Emekli aylığı bağlandığında emekli ikramiyesini alır. Başlangıç tarihinizi bildirmemişsiniz. Ancak, 30 yıllık memur olduğunuzu bildirdiğinize göre; memuriyete başlama tarihiniz 1981 olmalı. 1981 başlangıcınıza göre 25 yıl hizmet ve 46 yaş şartlarına tabisiniz. Boşluğunuz yoksa (sorunuzdan olmadığı anlaşılıyor) emekli olabilir, emekli ikramiyenizi de alabilirsiniz.
Hizmetlerin birleştirilmesi basit bir işlem
Soru: 2 Mart 1967 doğumluyum. 3 Temmuz 1989’da SSK’lı oldum. 2 ay 12 gün çalıştım. Daha sonra tekrar 1 yıl 13 ay 20 gün SSK’lı olarak çalıştım. 2 Nisan 1998’de Emekli Sandığı’na bağlı olarak çalışmaya başladım. 1999’da bir yıl aylıksız doğum iznine ayrıldım. Şu an Emekli Sandığı’na bağlı olarak çalışıyorum. Hizmet birleştirmeyi nasıl yapmalıyım? Ne zaman emekli olabilirim? Çiğdem ER Cevap: Doğum izninizi borçlanmanız halinde, 20 yıl hizmet ve 52 yaş şartlarına tabi olursunuz. 13 Aralık 2016’ya kadar çalışarak hizmetinizi 20 yıla tamamlamanız şartıyla, 52 yaşında emekli olabilirsiniz. Hizmetlerin birleştirilmesi oldukça basit bir işlem. Emekli olacağınız tarihe kadar hizmetlerinizi birleştirebilirsiniz. Birleştirme için, bulunduğunuz yerdeki Sosyal Güvenlik İl veya Merkez Müdürlüğü’ne yazılı olarak başvuruda bulunmanız yeterli. Ancak, emeklilik işlemlerinizin uzamaması için, emekli olmaya bir yıl kala başvuru yapılmasında fayda var.
Alacağınız emekli ikramiyesi 42 bin 170 lira
Soru: 27 yıllık kamu görevlisiyim. 1’inci derecenin 4’üncü kademesinde bulunan ve 2200 ek göstergesi olan birinin bu yıl için emekli ikramiyesi ve emekli aylığı ne kadardır? Zekeriya AKTAŞ Cevap: 1’inci derecenin 4’üncü kademesinde bulunan ve 2200 ek göstergesi olan, 27 yıl hizmeti olan memurun, alacağı emekli ikramiyesi 42 bin 170 lira, emekli aylığı da 1250 liradır.
