Giriş
Soru: 20 Nisan 1966 doğumlu babamın SSK (4A) sigorta girişi 2 Şubat 1998’dedir. Babam 18 ay askerlik borçlanması yaparsa emeklilik yaşı düşer mi? Ne zaman emekli olabilir? l Ahmet SARI
Cevap: Babanız emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5900 gün prim ödeme ve 57 yaş şartlarına tabi. Babanız 5900 gün prim ödemiş olması şartıyla, 57 yaşını dolduracağı 20 Nisan 2023’te emekli olabilir. Babanızın askerlik süresinin 10 ayını borçlanması halinde, toplam 5825 gün prim ödemiş olması şartıyla, 56 yaşını dolduracağı 20 Nisan 2022’de emekli olması da mümkün.
EŞİNİZ PRİM ÖDEMESE DE 2025’TE EMEKLİ
Soru: 1967 doğumlu eşimin SSK başlangıç tarihi 1998 olup 4500 gün prim ödemesi var. Ne zaman emekli olabilir? l Ercan YILMAZ
Cevap: Eşinizin yaş sorunu olmadığından, 1475 gün daha prim ödeyerek primini 5975 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir (hemen başlayıp ara vermeden prim öderse Nisan 2025 tarihi sonunda). Ayrıca 3600 günden fazla primi olduğundan bundan sonra prim ödemese de 2025’te 58 yaşını dolduracağı tarihte emekli olması da mümkün (15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olarak).
YILLIK İZİN PARASI NASIL HESAPLANIR VE NE ZAMAN ÖDENİR?
Soru: Eşim İşkur aracılığı ile asgari ücretle 5 Şubat 2019’dan beri tekstil firmasında çalışmaya başladı. 6 ay deneme süresinin ardından 5 Ağustos 2019’da iş sözleşmesi yapıldı. Şu anda çalışmaya devam ediyor. Günde 9 saat olmak üzere haftada 5 gün çalışarak 455 saati doldurup haftasonu 2 gün izin yapıyor.
İşveren bu zamana kadar yıllık izin kullandırmadı. Yıllık iznin iş sözleşmesinin düzenlendiği 5 Ağustos 2019’dan itibaren 14 gün üzerinden hesaplanacağını ve kullanmadığı yıllık izin süresinin günlük 100 lira hesabıyla paraya çevrilip ödeneceğini söylemişler.
Sorularım şunlar:
1) Yıllık izin hesabında fiilen işe başlanan tarih mi, iş sözleşmesinin yapıldığı tarih mi geçerli?
2) Yıllık izin paraya çevrilebilir mi?
3) Yıllık izin hesabında işe fiilen başlanan tarih geçerli ise eşim kullanmadığı iki yıllık izni, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihte talep etse bir hak kaybına uğrar mı?
4) Yıllık izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri, yıllık izin kullanılmadığında, yani iş sözleşmesi sona erdiğinde nasıl hesaplanır?
5) Şuanda eşimin işverenden alacağı toplam tutar ne kadardır? l Emrah UNUTKAN
Cevap:
1) Yıllık izin süresinin hesabına esas kıdem süresi, fiilen işe başlandığı tarihten itibaren hesaplanır. Yani yıllık izni hak etmek için aranan bir yıllık çalışma süresinin hesabında süre, işe başlandığı günden itibaren başlatılır.
2) Çalışana; yıllık izin kullandırılmayıp yerine para ödenemez. Sadece iş akdi sona erdiğinde, işveren kullanılmayan yıllık izin süresinin parasını çalışana ödemek zorundadır.
3) Eşinin iş akdinin sona ereceği tarih itibarıyla, işveren; eşinizin çalışma süresi içinde kullanmadığı yıllık izin sürelerinin parasını ödemek zorunda. Herhangi bir hak kaybına uğramaz.
4) Yıllık izin kullanırken, izin süresi içine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri izin süresine eklenir. İş akdi sona erdiğinde, kaç gün kullanılmayan izin süresi varsa, o kadar günün ücreti çalışana ödenir. Ayrıca hafta sonu, ulusal bayram ve genel tatil günleri için para ödenmez. Örneğin; eşinizin üç yıl sonunda işten ayrıldığını ve üç yıl içinde hiç izin kullanmadığını varsayarsak, her yıl 14 gün hesabıyla üç yılda kullanmadığı 42 gün izin süresi için 42 günlük ücret ödenir.
5) Eşinizin iş akdi şuanda fesih edilirse, kullanmadığı 28 gün izin süresi için, 28 günlük ücret ödenmesi gerekir.
BAĞKUR EMEKLİ KIZ ÇOCUĞUNA YETİM AYLIĞI BAĞLAMAZ
Soru: Emekli Sandığı'ndan emekliyim ve dulum. 2012’de vefat eden Bağkur emeklisi annemden maaş alabilir miyim? l B.K.
Cevap: Bağkur, emekli kız çocuğuna ana veya babasından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Emekli olduğunuzdan annenizden dolayı Bağkur’dan yetim aylığı alamazsınız.
