Giriş
Soru: 1977 doğumluyum. SSK başlangıç tarihim 17 Temmuz 1996 olup 5800 gün prim ödemem var. emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili yasadan yaralanma şansım olur mu? Bülent BOZTEPE
Cevap: Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5825 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
EYT’nin (emeklilikte yaşa takılanlar) emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındaki şartları sağlayıp, emekli olmak için aranan yaşın dolmasını bekleyenleri kapsaması bekleniyor. Şayet beklendiği gibi bir EYT yasası çıkarsa siz de yararlanırsınız.
MALUL VE MUHTAÇ ERKEK ÇOCUĞA YAŞ ARANMADAN AYLIK BAĞLANMASI
SORU: Babam 1997 yılında malulen emekli oldu. Yüzde 77 engelli raporu var. Emekli Sandığı emeklisi babasından (dedemden) yetim aylığı alabilir mi? Alabilirse nereye başvuru yapacağız? Esra POLAT
CEVAP: Emekli Sandığı’nda erkek yetim çocuklara malul ve muhtaç olmaları şartları ile ana veya babasından yaş aranmadan ölüm (yetim) aylığı bağlanıyor. Aylık bağlanması talebi üzerine babanızın rapor ve tıbbi eklerini inceleyecek olan SGK Sağlık Kurulu’nun, babanızın malul olduğuna karar vermesi ve babanızın aylık gelirleri toplamının asgari ücretin net tutarından (bugün için 4.253.40 lira) az olması halinde, babasından yetim aylığı bağlanabilir.
Yalnız babanızın nereden malulen emekli olduğunu belirtmemişsiniz. Babanız Emekli Sandığı’ndan malulen emekli ise dedenizden dolayı aylık bağlanmaz. Ancak SSK veya Bağkur’dan emekliyse belirttiğimiz malullük ve muhtaçlık şartlarını da sağlıyorsa aylık bağlatabilir.
TURİZMDE SEZONLUK ÇALIŞANIN KIDEM TAZMİNATI HAKKI
Soru: Turizmde sezonluk çalışanlar sezon sonunda ayrılırken kıdem tazminatı alabilir mi? 4 sezondur aynı yerde çalışmaktayım, ‘hakkın yok’ diyorlar. Bu doğru mu? TAKİ
Cevap: Öncelikle sezon bittiğinde kıdem tazminatı alıp gitmek gibi bir durumun söz konusu olmadığını belirtelim. Sizin gibi sezonluk veya mevsimlik çalışanların kıdem tazminatı belli şartların varlığına bağlı. İşverenle işçi arasında mevsimlik bir işte, belirli süreli bir iş sözleşmesi düzenlenmiş ve izleyen yıllarda da işçi işe çağrılarak çalıştırılmışsa ‘zincirleme mevsimlik iş sözleşmesiyle çalıştırılma’ söz konusudur.
Bu durumda belirli süreli iş sözleşmesi, 4857 sayılı kanunun 11’inci maddesi hükmünce belirsiz süreli iş sözleşmesi niteliği kazanır ve işveren takip eden çalışma döneminde mevsimlik işçiyi işe çağırmazsa, iş akdini feshetmiş sayılır. Bu durumda her yıl çalışma ayları toplanır ve her 12 aya son alınan aylık brüt ücret tutarında kıdem tazminatı hesaplanır (12 aydan az çalışması çıkanın kıdem tazminatı hakkı yoktur).
Turizm işinde yılda 6 ay çalıştığınızı varsayarsak; 4 yıl çalıştığınıza göre toplam 24 ay yani iki yıl fiili çalışmanız var. İşveren takip eden yılda sizi işe çağırmazsa iş akdinizi feshetmiş sayılacağından, son aldığınız brüt ücretin iki katı tutarında kıdem tazminatı ödemek zorunda. Sonuç olarak sezon sonunda kıdem tazminatı alamazsınız.
YABANCI UYRUKLU EŞE DUL AYLIĞI BAĞLANIR MI?
SORU: Emekli Sandığı emeklisiyim. Eşim Türk vatandaşı değil yabancı uyruklu. Vefat etmem halinde eşime benden dolayı dul aylığı bağlanır mı? Aylık bağlanması için Türk vatandaşı olması mı gerekiyor? Ülkesinde önceki eşinden çocukları da var. Ülkesine dönerse aylık durumu ne olur? V.Ş.
CEVAP: Emekli Sandığı Kanunu’nun sağladığı haklardan yararlanmak için öncelikle Türk uyruğunda olmak gerekiyor. Ancak kanun bu konuda bir istisna getirmiş. Türk vatandaşlarıyla evlenmiş yabancı uyruklu kadınlara Türkiye’de ikamet ettikleri sürece, mütekabiliyet esası da dikkate alınarak dul aylığı bağlanması öngörülmüştür.
Vefat etmeniz halinde eşiniz ülkemizde ikamet ettiği sürece sizden dolayı bağlanacak ölüm (dul) aylığından yararlanabilecektir. Başka ülkede ikamet etmesi halinde ise aylığı kesilecek olmakla birlikte ikamet ettiği ülke ile ülkemiz arasında imzalanmış bir sosyal güvenlik sözleşmesi varsa sözleşme hükümleri iç hukukun üstünde olduğundan sözleşme hükümlerince işlem yapılacaktır.
