Giriş
Soru: 27 Ekim 1968 doğumluyum. 1 Haziran 1989 ile 18 Haziran 1990 arası sigortasız çalıştım. Bu durum eğer ihtiyaç olursa belgeli olarak ispatlanabilir. İlk Bağkur girişim (adıma iş yeri açılışı) 18 Haziran 1990. Askerliğimi 1 Ağustos 1990-15 Şubat 1992 arasında yaptım. Askerdeyken Bağkur primim ödendi. Bağkur devam ederken SSK girişi yapılmış ve prim ödenmiş. Yani mükerrer olmuş.
Buna göre 1 Ocak 1993-12 Ağustos 1993 arası ve 1 Kasım 1995-1 Haziran 1997 arası hem Bağkur’a hem de SSK’ya prim ödenmiş. İşyerimi devrederek 13 Ocak 2017’de Bağkur’dan çıktım. 17 Şubat 2017’de sigortalı çalışmaya başladım. 3.5 sene mantığı ile başlandı. Sigortalı çalışmam hâlâ devam ediyor. Bu şartlar altında en iyi emeklilik durumu nasıl olur? ● Tamer TOPAL
Cevap: Hem Bağkur’a, hem de SSK’ya mükerrer prim ödediğiniz dönemde, önce başlayan sigortanın üstünlüğü prensibi vardı. Bu önce başlayan sigortanın geçerli olduğu anlamına geliyor. Bu nedenle, Bağkur sigortalısıyken SSK’ya ödemiş olduğunuz primler iptal edilir.
17 Şubat’ta başlayan sigortalı çalışmanızla aralıksız prim ödemişseniz ve sigortalı çalışmanızı aralıksız sürdürmeniz halinde, 17 Ağustos 2020’de Bağkur’dan sonra SSK’ya ödediğiniz primi 1260 güne tamamlar ve SSK’dan emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan 52 yaşınızı dolduracağınız 27 Ekim 2020’de emekli olabilirsiniz.
HANGİ SİGORTALILIK STATÜSÜNDEN EMEKLİ OLUNUYOR?
SORU: 7 Mart 1965 doğumlu annemin Bağkur başlangıcı 4 Ekim 2000 olup toplam 5687 gün primi var. Ayrıca 687 gün de SSK'ya prim ödedi. Annem daha yüksek emekli maaşı için SSK’dan emekli olabilir mi? Bunun için ne yapmak gerekir? ● Ebubekir ÖZDEMİR
CEVAP: Primi ödenen son 7 yılda (son 2520 gün prim içinde) fazla prim ödenen, prim ödemeleri eşitse, son olarak tabi olunan sigortalılık statüsünden emekli olunuyor. Anneniz SSK’dan emekli olmak için Bağkur’dan sonra sigortalı bir işte çalışarak SSK’ya en az 1260 gün prim ödemeli. Sorudan annenizin Bağkur’dan sonra SSK’ya 687 gün prim ödediği anlaşılıyor.
Sigortalı bir işte çalışarak SSK’ya 626 gün daha prim ödeyip Bağkur’dan sonra SSK’ya daha fazla prim ödemiş duruma geçmesi halinde, SSK’dan emekli olmak için 7000 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabi olur. 626 gün primle toplam primini de 7000 güne tamamlamış olacağından, 626 günden sonra prim ödemese de 58 yaşı dolduracağı 7 Mart 2023’te SSK’dan emekli olabilir.
Emekli aylığını çalışma hayatı boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı ile prim ödeme gün sayısı belirliyor. Son 626 gün primle emekli aylığını yükseltmek mümkün değil. Yüksek emekli aylığı almak için emekli olacağı yaşı doldurana kadar prime esas kazancın üst sınırından (22.072.50 TL) prim ödemeli.
ÇALIŞMA SÜRESİ BİLDİRİLMEDİYSE...
Soru: 11 Mart 1971 doğumluyum. SSK başlangıç tarihim 15 Mart 1990. Fakat 1990’da hiç prim ödemem gözükmüyor. Prim ödemelerim 1995’ten görünmeye başlıyor. 6450 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olurum? Ben 52 yaşında emekli olacağımı zannediyorum. Yaşım 49. Acaba yanlış mı biliyorum veya geçmişe dönük prim borçlanması yapmalı mıyım? ● Satılmış UYGUN
Cevap: Kişi adına çalışma süresi bildirilmediği sürece, giriş bildiriminin bir önemi yok. Bu nedenle, emeklilik şartlarınız 1995’teki girişinize göre belirlenecek. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 1995’teki sigorta başlangıcınız 23 Kasım’dan önceyse 55, sonraysa 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Şayet 15 Mart 1990 girişinizde adınıza prim ödemesi olsaydı 52 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilecektiniz. 1990’da çalıştığınız işyerine ulaşabiliyorsanız, işverenle görüşüp çalışmanızın neden SGK’ya bildirilmediğini sorun. Belki işveren çalışmanızı bildirmiş ancak bir hata veya noksandan dolayı dosyanıza işlenmemiş olabilir. Şayet işveren çalışma sürenizi bildirmişse hata veya eksiklik düzeltilir ve gününüzü kazanabilirsiniz.
TAVANDAN PRİM ÖDEYENİN MAAŞI ARTAR
SORU: SSK başlangıç tarihim 10 Ekim 1994. SGK’dan sorguladığımda prim ve mecburi hizmet yılımın dolduğu, sadece yaş olarak 55 yaşı beklemem gerektiği söylendi. Şu an çalışmaktayım. Sigortalı olarak prim ödenmeye devam edildikçe, emeklilikte ödenecek paranın düşeceği konusunda söylenenler doğru mu? Doğruysa bunu önlemek için nasıl bir yol izleyeyim? ● Bülent ÖZEL
CEVAP: Sorunuzun cevabı, çalışma hayatınız boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarınıza, prim ödeme gün sayınıza, 2000’den önce, 1 Ocak 2000 ile 1 Ekim 2008 arası ve 1 Ekim 2008’den emekli olacağınız tarihe kadar ödeyeceğiniz prim gün sayısına göre değişir. Ancak emekli aylığını artırmak için 55 yaşınızı dolduracağınız tarihe kadar prim hesabına esas kazancın üst sınırından (22.022.50 TL) prim ödemelisiniz.
ÜÇ DOĞUMUNU BORÇLANAN SİGORTALI KAÇ GÜN KAZANIR?
Soru: 11 Kasım 1974 doğumluyum. Sigorta başlangıcım Mayıs 1996 olup sadece 60 gün primim var. Sigorta başlangıcından sonra 3 doğum yaptım. Acaba doğum borçlanması yaparak emekli olmam mümkün mü? ● Şerife NALİN
Cevap: Yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigorta süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Doğumlarınız arasında iki yıllık süre varsa üç doğumunuzu borçlanarak toplam 2160 gün kazanabilirsiniz. Doğum borçlanmasından sonra 1380 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla 58 yaşı dolduracağınız 11 Kasım 2032 tarihinde emekli olabilirsiniz.
EMEKLİLİK HESABINDA DOĞUM VE ASKERLİK TARİHLERİ ÖNEMLİ
Soru: Sigorta başlangıç tarihim 11 Mayıs 1992 olup 4184 gün primim var. Askerlik borçlanması yaparsam ne zaman emekli olabilirim? ● RÜSTEM
Cevap: Sorunuza cevap verebilmek için doğum ve askerlik tarihleriniz ile askerlik sürenizin bilinmesi gerekiyor. Bu bilgiler olmadan sorunuzu cevaplandırmak mümkün değil. Ancak askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinizden önce yapmışsanız, askerlik sürenizin 350 gününü borçlanmanız halinde, emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabi olursunuz.
Borçlanmadan sonra 991 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5525 güne tamamlayacağınız tarihte 52 yaşınızı da dolduruyorsanız emekli olabilirsiniz. Doldurmuyorsanız 52 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Şayet askerliğinizi 11 Mayıs 1992’den sonra yapmışsanız, borçlanma emeklilik şartlarınızı değiştirmez. Sadece priminizi artırır.
Bu durumda 1416 gün daha prim ödeyerek priminizi 5600 güne tamamlamanız şartıyla, 53 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Doğum ve askerlik tarihlerinizi (gün, ay, yıl olarak) ve askerlik sürenizi bildirmeniz halinde sorunuza daha net cevap verebiliriz.
YERALTI MADEN İŞİ 5 YIL ERKEN EMEKLİ EDER
SORU: 1973 doğumluyum. Sigorta başlangıcım yeraltı maden işinde 1996’da olup 510 gün primim var. Diğer işlerde de 7800 gün prim ödedim. Yer altında çalışmamı 1800 güne tamamlarsam, yer altından ne zaman emekli olabilirim? ● İlhami MUTULUER
CEVAP: Priminiz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Yeraltı maden işinde 1290 gün daha prim ödeyerek yeraltı maden işindeki priminizi 1800 güne tamamlarsanız, diğer işlerdeki priminizle birleştirerek emekli olmak için 5000 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olursunuz.
Hemen başlayıp ara vermeden yeraltı işinde prim ödemeye devam etmeniz halinde yeraltı işindeki toplam priminizi 1800 güne tamamlayacağınız Şubat 2024 sonunda emekli olabilirsiniz. Gördüğünüz gibi yeraltı maden işi 5 yıl erken emekli olmanızı sağlıyor.
BAŞLANGIÇTA MALUL DERECESİNDE ENGELLİ OLANLARIN EMEKLİLİĞİ
SORU: 1972 doğumluyum. SSK başlangıcım 2010 olup 3100 gün prim ödedim. 2012’den yüzde 68 oranında raporum var. Sürekli ikinci dereceden vergi indirimi alıyorum. Emekliliğim için 15 yıl, 3900 gün yazıyor. SGK, ‘18 yıl süre ve 4000 gün prim’ dedi. Kafam çok karıştı. Acaba engelli hakkıyla ne zaman emekli olurum? ● HÜLYA
CEVAP: Sorunuzdan rahatsızlığınızın doğuştan veya ilk defa sigortalı olduğunuz tarihte var olduğu anlaşılıyor. İlk sigorta başlangıç tarihinde malul derecesinde (yüzde 60 oranında) işgücü kaybı olanlar, malul haklarından yararlanamıyor. Ancak bu durumda olanların emeklilik şartları daha uygun belirlenmiş durumda. Bu bağlamda emekli olmak için 15 yıl sigortalılık süresi ve 3960 gün prim ödeme şartlarına tabisiniz.
860 gün daha prim ödeyerek priminizi 3960 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ancak ilk sigorta başlangıç tarihinizde rahatsızlığınız yoksa ve daha sonra yüzde 68 oranında engelli hale gelmişseniz, bu durumda 10 yıl sigortalılık süresi, 1800 gün prim ödeme ve yüzde 60 oranında işgücü şartlarına tabi olarak istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz.
