Emekli kız çocuğu SSK'dan yetim aylığı alamaz

Soru: Emekli Sandığı’ndan emekliyim. Annem ve babam SSK emeklisiyken vefat ettiler. Onlardan tarafıma maaş bağlanabilir mi? Mümüne AKBULUT Cevap: SSK, sigortalı olarak çalışan veya Sosyal Güvenlik Kurumları’nın herhangi birinden emekli olan kız çocuklarına anne veya babadan yetim aylığı bağlamaz.

[[HAFTAYA]]

Anayasa Mahkemesi, emekli olma şartlarının ‘beklenen hak’ olduğu görüşünde

Soru: 8 Ocak 1968 doğumluyum. 1 Kasım 1985’te SSK’lı oldum. SSK’ya girdiğim zaman, 25 yıl çalışma 5000 gün prim tamamlanınca emekliliğe hak kazanıyordum. Daha sonra çıkan yasayla bizi de yaşa sokup, emekli olmamızın önü kesildi. 25 yıl çalışma ve 5000 gün prim şartlarına göre işe başladım. Bana verilen bu hakkı devlet geri alabilir mi? Eğer alırsa ben hiçbir zaman emekli olamam. Emeklilik zamanımız gelince, yeni bir yasa çıkarılarak emekliliğimizi ileri bir tarihe erteleyebilirler. Bu konuyla ilgili mahkemeye dava açsak kazanma şansımız nedir? Kazanılmış hak geri alınamayacağına göre; davayı kazanır mıyız? Şu anda 7200 prim ödedim. SSK’lı 26 yılım da bitti. Faruk KARAHARMAN Cevap: 8 Eylül 1999’dan itibaren uygulamaya konan sözünü ettiğiniz 4447 sayılı Yasa’yla emekli olmak için aranan prim, 5000 günden 7000 güne çıkartıldı. Yeni bir şart olarak kadına 58, erkeğe 60 yaş şartı getirildi. 8 Eylül 1999’dan önce SSK’lı olanların, yeni şartlara kademeli geçici öngörülerek, erkek sigortalıya 44-60 yaş, kadın sigortalıya da 40-58 arasında değişen yaş şartı getirildi. Prim sayısı da yine sigorta süresine göre 75 günle 2000 gün arasında artırıldı. Emekli olmayı oldukça zorlaştırdığından toplumda ‘mezarda emeklilik’ olarak adlandırılan söz konusu yasayla yapılan düzenlemeler, ana muhalefet partisi tarafından iptal talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne taşındı. Anayasa Mahkemesi, ‘emekli olmak için aranan şartları yerine getirenler hariç, sosyal güvenlikte kazanılmış hak yoktur, beklenen hak vardır. Beklenen haklar da değiştirilebilir...’ gerekçesiyle, düzenlemeleri Anayasa’ya uygun bularak, iptal talebini reddetti. Anayasa Mahkemesi’nin bu görüşü ve kararıyla, emekli olma şartlarını yerine getirenlerin dışında, sigortalıların emekli olma şartlarının değiştirilebileceği hususu, hukukumuzdaki yerini almış oldu. Anayasa Mahkemesi’nin reddetmediği bir düzenlemeye ilişkin olarak, yerel mahkemede dava açarak bir sonuç elde edemezsiniz. Ancak, bize göre de çok haklısınız. Teorik de olsa, yasama yetkisini elinde bulunduranlar, isterlerse emeklilik için aranan prim ve yaş şartlarını sürekli yükselterek kişilerin emekli olmasına mani olabilirler. Bu tür yasaların SSK’lı olanların eski yasa hükümlerine göre emekli olmaları, en azından kamu vicdanı açısından zorunlu. Çünkü, bizim gibi henüz kalkınmasını tamamlayamamış ülkelerde emeklilik, emekçilerin en büyük hayalidir. İnsanların hayallerini elinden almak veya hayalleriyle oynamak, hukuktan öte vicdani ve ahlaki bir konudur.

55 yaşı dolduracağınız tarihte memurluktan emekli olabilirsiniz

Soru: 11 Eylül 1966 doğumluyum. Askerliğimi 1987-1988 arasında 18 ay yaptım. 5 Aralık 1995’ten beri devlet memuru olarak çalışıyorum. Askerlik borçlanmamı da 18 ay olarak saydırdım. Ne zaman emekli olabilirim? Cemal SÜER Cevap: Askerlik borçlanması; 25 yıl hizmet, 55 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor. 15 Haziran 2019’a kadar çalışarak hizmet sürenizi 25 yıla tamamlamanız şartıyla, 55 yaşında emekli olabilirsiniz.

Anneniz 15 yıl primle 2015’te, 20 yıl primle 2016’da emekli olur

Soru: Annem 23 Kasım 1959 doğumlu. 1996’da Bağ-Kur’lu oldu. Mayıs 2011’e kadar prim ödedi. Ne zaman emekli maaşı alabilir? BAHAR Cevap: Anneniz en erken yaş haddinden emekli olabilir. Yaş haddinden emekli olmak için, 15 yıl prim ve 56 yaş şartlarına tabi. 15 yıl primini tamamlaması şartıyla, 56 yaşında emekli olabilir. Ayrıca, 2016’da primini 20 yıla tamamladığında da emekli olması mümkün.

Babanız askerliğinin 6 ayını borçlanıp 53 yaşı bekleyecek

Soru: Babam 7 Ocak 1965 doğumlu. Ziraat Odası’na 1 Ocak 1980’den kayıtlı. Askerliğini 10 Aralık 1985 ile Temmuz 1987 tarihleri arasında yaptı. 13 Mayıs 1993’te Bağ-Kur’lu oldu. 1 Eylül 2005’te Bağ-Kur’u sonlandırıp, SSK’ya geçti. Şu an hâlâ çalışıyor. Babam ne zaman emekli olabilir? Ayşegül GEREDELİ Cevap: Babanız askerliğinin 6 ayını borçlanması halinde, SSK başlangıcı 6 ay geri gider ve emekli olmak için, 25 yıl sigorta, 5600 gün prim ve 53 yaş şartlarına tabi olur. Ara boşluğu yoksa primi yeterli olduğundan, 53 yaşında emekli olabilir.

Prim sürenizin son 1260 gününü SSK’lı bir işte çalışarak tamamlamalısınız

Soru: 9 Haziran 1967 doğumluyum. 10 Ocak 1995’te SSK’lı oldum. 1229 gün prim ödedim. 17 Aralık 2008’den beri Bağ-Kur’a isteğe bağlı prim ödüyorum. SSK’dan emekli olmak istiyorum. Bağ-Kur’a ne zamana kadar ödemem gerekiyor? Ali Ekber SEÇER Cevap: SSK’da 25 yıl sigorta, 5750 gün prim ve 55 yaş şartlarına tabisiniz. 3441 gün daha prim ödeyerek, priminizi 5750 güne tamamlamanız şartıyla, 55 yaşında emekli olabilirsiniz. Ancak bu şartlarla emekli olmanız için, isteğe bağlı olarak Bağ-Kur’a 2181 gün daha prim ödedikten sonra isteğe bağlıdan çıkıp, priminizin son 1260 gününü SSK’lı bir işte çalışarak ödemelisiniz.

Bağ-Kur ödemesi ve askerlik borçlanması emeklilik yaşınızı 51’e düşürüyor

Soru: 11 Ocak 1967 doğumluyum. 1 Ocak 1990’da Bağ-Kur’lu oldum. 4 yıl prim ödedim. 13 Mart 1994’ten beri memurum. Askerlik borçlanmasını 18 ay olarak yaptım. 2002’den önce ne zaman emekli olabilirim? Bayram SARP Cevap: Bağ-Kur priminiz ve askerlik borçlanmanız, 25 yıl hizmet ve 51 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor. 15 Eylül 2013’e kadar çalışarak hizmetinizi 25 yıla tamamlamanız şartıyla, 51 yaşında emekli olabilirsiniz.