Fazla vergi vergiyi öldürür, tapu harcının artırılması yanlış

Soru: 15 Ekim’den sonra alım-satım işlemi yapacağız. Tapu harçlarındaki artış bizi kapsar mı? ZÜMRÜT C.

Cevap: Tapu harçları henüz artırılmadı. Ancak, bütçe performansının kötü çıkıp, açığın artması, yetkilileri kaynak arayışlarına sevk ediyor. Tapu harcı artışı kayıtdışını artırır. Geçmişte yüksek tapu harçları düşürülerek, kayıtdışılık önemli ölçüde azaltılmış ve harç hasılatında artış sağlanmıştı. Bugün makaranın tersine sarılmaya çalışıldığı görülüyor.

[[HAFTAYA]]

Tapu harcı artırılırsa, kayıtdışılık artar, ‘fazla vergi vergiyi öldürür’ kuralı işler ve harç hasılatı da düşer. Yasa çıkana kadar tapu işlemini yapacağınızdan artıştan etkilenmezsiniz.

İşveren evlenme ve ölüm izinleri için isterse ücret öder, istemezse ödemez

Soru: Sigortalı çalışanlara evlenmeleri, eş, çocuk, anne ve baba gibi yakınlarının ölümü halinde üç gün izin verilmektedir. İş Kanunu’nda bu izin sürelerinin çalışılmış gün gibi dikkate alınacağına ilişkin hüküm var. Ancak, bu izinlerin ücretli mi yoksa ücretsiz mi olduğuna dair açık hüküm bulunmuyor. Bu izin süreleri ücretli mi yoksa ücretsiz mi olur? ERMAN

Cevap: 4857 sayılı İş Kanunu’nun 32’nci maddesinde ücret ve ücret ödemesi, 39’uncu maddesinde asgari ücret, 40’ıncı maddesinde yarım ücret, 41’inci maddesinde fazla çalışma ücreti, 46’ncı maddesinde hafta tatili ücreti, 47’nci maddesinde genel tatil ücreti, 49’uncu maddesinde ücret şekillerine göre tatil ücreti, 53’üncü maddesi yıllık ücretli izin hakkını ve izin sürelerini, 57’nci maddesi yıllık izin ücreti, 62’nci maddesi ücretten indirim yapılamayacak halleri düzenlemiştir. Ücretleri bu kadar kapsamlı düzenleyen yasada, işçilerin evlenmelerinde üç güne kadar, anne ve babalarının, eşlerinin, çocuklarının, kardeş veya kardeş çocuklarının ölümünde üç güne kadar verilecek izinlerde, izin sürelerinin ücretli mi yoksa ücretsiz mi olduğu hususunda açık hüküm yoktur. Yasa sadece bu sürelerin, hafta tatili izin hakkının hesabında ve yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış süre gibi dikkate alınacağını belirttiği için, kanun koyucunun bu süreleri ücretsiz olarak düşündüğü ortaya çıkıyor. Yoksa kanun koyucu bu sürelerin ücretli olduğunu düşünse neden bu şekilde bir hüküm koymaya ihtiyaç duysun? Yasada bu sürelerin ücretli olduğuna dair açık bir hüküm olmadığından, iş sözleşmesine bakmak gerekiyor. İş sözleşmesinde ya da toplu iş sözleşmesinde bu sürelere ücret ödeneceğine dair bir düzenleme yoksa, işverenin bu sürelere ücret ödeme zorunluluğu yoktur. Evlenme ve ölüm halinde verilen üç günlük izin süresi için ücret ödenip ödenmeyeceği, işverenin keyfiyetine kalmış bir konudur. İsterse ücret öder, istemezse ödemez.

1-2 ay işe yaramaz 10 ayı borçlanmalısınız

Soru: Kasım 1972 doğumluyum. Mart 1995’te SSK’lı oldum. Mayıs 1992 ile Ağustos 1993 arası askerliğimi tamamladım. 2027’de 55 yaşında emekli olabiliyorum. Askerlik borçlanmasıyla emeklilik yaşımı öne çekebilir miyim? Ne kadarını borçlanmalıyım? Hüseyin BATMAZ

Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınız askerliğinizin 1-2 ayını borçlanmanız fayda sağlamaz. Ancak 10 ayını borçlanmanız halinde, sigorta başlangıcınız 10 ay geri gider ve 25 yıl sigorta, 5675 gün prim ve 54 yaş şartlarına tabi olursunuz. 5675 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, Kasım 2026’da emekli olabilirsiniz.

Düşük emekli aylıkları ‘Aylığım yanlış mı hesaplandı?’ kuşkusuna yol açıyor

Soru: Annem 21 Eylül 1962 doğumlu. 1979’da SSK’lı oldu. 2011’de hem günü hem yaşı doldurarak emekli oldu. Aldığı maaşı az buluyoruz. Acaba günlerinin dolduğu göz ardı edilerek direkt yaştan mı emekli edildi? ASLI

Cevap: Maalesef emekli aylıklarının geneli oldukça düşük. Bu düşüklük haklı olarak sizi, “Acaba aylığım yanlış mı hesaplandı?” kuşkusuna sevk ediyor. Fakat emekli aylığını sadece prim sayısının belirlemediği, üstünden prim ödenen kazanç tutarının da belirleyici olduğunu göz ardı etmemek gerekir. Asgari ücret üstünden prim ödeyenlere taban aylık bağlanıyor. Emekli aylıkları bilgisayarla ve aylık hesabına ilişkin yazılım programı marifetiyle hesaplandığından, sorunuzdaki gibi bir hata olması mümkün değil. Ancak, kuşkunuzu gidermek için, Sosyal Güvenlik Kurumu’na yazılı olarak başvurduğunuzda, emekli aylığı hesabınız tekrar yapılır. Olası bir hata varsa düzeltilir ve sonuç tarafınıza bildirilir.


İki doğumunuzu da borçlanmanız mümkün

Soru: 22 Haziran 1974 doğumluyum. 11 Ocak 1993’te SSK’lı oldum. 1100 gün primim var. 1997 ve 2003 yıllarında iki doğum yaptım. Doğum borçlanması yaparak hangi tarihte emekli olabilirim? Selda BAYTAR

Cevap: 20 yıl sigorta, 5900 gün prim ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. 1997 ve 2003’teki doğumlarınız sonrasındaki iki yıllık sürede sigortalı çalışmanız yoksa, iki doğumunuzu da borçlanarak 1440 gün kazanabilirsiniz. Borçlanmadan sonra 3360 gün daha prim ödeyerek priminizi 5900 güne tamamlamanız şartıyla, 22 Haziran 2023’te emekli olabilirsiniz.

Türkiye’deki sigorta başlangıcınız Ağustos 1969’dur

Soru: 1946 doğumluyum. Ağustos 1969’dan Ağustos 1980’e kadar 3759 gün Türkiye’de çalıştım. Mayıs 2010’da Fransa’dan emekli oldum. Türkiye’deki 11 yıllık çalışmam hangi tarihten itibaren hesaplanır? Aliş ERGUN

Cevap: Sigorta başlangıç tarihiniz Türkiye’de sigortalı çalışmaya başladığınız Ağustos 1969’dur. Türkiye’deki çalışma süreniz bu tarihten itibaren, yani Ağustos 1969’dan itibaren hesaplanır.