Giriş
Soru: 1962 doğumluyum. 58 yaşımı doldurdum. Emekli olamadığım için SGK’ya prim iadesi için başvuru yaptım. 1096 günüm ve 52.000 TL prim ödemem vardı. Yalnız SGK tarafıma 1.371 TL ödeme yaptı. Neye göre hesaplandığına dair bilgi vermedi. Miktarı az buldum. İtiraz ediyorum. ‘Sistem hesapladı’ diyorlar. Fakat aynı mahallede bir arkadaşım 750 güne 5.600 TL para aldı. Size göre yapılan hesaplamada yanlışlık var mı? ● HATİCE
Cevap: Emekli olacağı yaşı doldurduğu halde emekli olacak kadar primi bulunmayan sigortalılardan talep edenlere, ödedikleri prim ‘yaşlılık toptan ödemesi’ adı altında iade ediliyor. Ancak 1 Ekim 2008’e kadar bir faiz veya fark hesaplanmıyor. 1 Ekim 2008’den talep tarihine kadar geçen yıllar için her yılın güncelleme katsayı oranında artırılarak ödeniyor. Fakat geçmişte ödenen primler, bugünkü paraya (6 sıfır atılan paraya) göre birkaç kuruş olduğu için 2008’den sonra güncellense de ödenen tutar çok düşük çıkıyor.
Okurlardan gelen bilgilere göre, bazı sigortalılara 3-5 lira gibi rakamlar ödenmiş. İade alınan primin tutarı, sigortalının prim ödediği tarihlere göre değişiyor. Örneğin; 2000’den önce ödenen primlerin iadelerinde tutar çok düşük çıkarken, 1 Ekim 2008’den sonra ödenen prim tutarları yüksek çıkıyor. Muhtemelen komşunuzun iade aldığı primler, 2008’den sonra ödenen primlerdir. Sizinki ise 2008’den önce ödenen primlerin iadesidir. Hesaplamayı bilgisayar programı yaptığından, hesap hatası yoktur.
ASKERLİK BORÇLANMASI EMEKLİLİK YAŞINI DÜŞÜRÜR MÜ?
SORU: 1 Ocak 1973 doğumluyum. SSK başlangıcım 15 Nisan 1995. Toplam 4800 gün prim ödemem var. Kaç yaşında emekli olurum? Askerlik borçlanması yapsam, emeklilik yaşımı düşürür mü? Askerliğimi 1993-1994 yılları arasında 18 ay olarak yaptım. ● Nuh YILMAZER
CEVAP: 950 gün daha prim ödeyerek priminizi 5750 güne tamamlamanız şartıyla, 55 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınızdan, askerlik sürenizin 11 ayını borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 11 ay geri gider ve emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5675 gün prim ödeme ve 54 yaş şartlarına tabi olursunuz.
Borçlanmadan sonra 545 gün daha prim ödeyerek prim gününüzü 5675’e tamamlamanız şartıyla, 54 yaşınızı dolduracağınız 1 Ocak 2027’de emekli olabilirsiniz.
364 GÜN DAHA PRİM ÖDENİP 60 YAŞ DA DOLACAK
SORU: 1967 doğumluyum. 1 Ekim 1999 tarihinde SSK’lı olarak çalışmaya başladım ve 2039 gün prim ödedim. Ayrıca Bağkur’a da 9 yıla yakın prim yatırdım. Toplam prim günüm 5036. Yaştan ne zaman emekli olurum? ● Ayla AKYÜZ
CEVAP: Bağkur’dan yaş haddinden emekli olmak için 15 tam yıl (5400 gün) prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 364 gün daha prim ödeyerek priminizi 5400 güne tamamlamanız şartıyla, 2027’de 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
62 YAŞ BEKLENECEK
SORU: 2005 tarım Bağkur’u 7 yıl 6 ay prim ödedim. 2013’te esnaf Bağkur’una geçtim. Burada da 7 yıl 3 ay prim ödemem bulunuyor. Ne zaman emekli olurum? ● Orhan ÖZAYDAŞ
CEVAP: Doğum ve askerlik tarihiniz ile askerlik süreniz hakkında bilgi vermemişsiniz. Ya ş haddinden emekli olmak için 5400 gün prim ödeme ve 62 yaş şartlarına tabisiniz. 3 ay daha prim ödeyerek toplam priminizi 5400 güne tamamlayacağınız tarihte 62 yaşınızı dolduruyorsanız emekli olabilirsiniz. Doldurmuyorsanız emekliliğiniz 62 yaşınızı dolduracağınız tarihte mümkün. Doğum ve askerlik tarihlerini (gün, ay, yıl olarak) ile askerlik sürenizi bildirseniz, sorunuza daha net ve ayrıntılı cevap verebiliriz.
HANGİ ŞARTLARI SAĞLAYAN İŞTEN KIDEM TAZMİNATI ALARAK AYRILABİLİR?
Soru: 29 Mayıs 1978 doğumluyum. SSK giriş tarihim 20 Nisan 1996. Toplam 6762 gün prim ödemem var. Önümüzdeki yıl da 25 yıllık sigortalılık süresi doluyor. Mevcutta çalıştığım işyerimden kıdem tazminatı alarak ayrılabilir miyim? ● Yener CEYHUN
Cevap: Emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındakileri sağlayanlar, işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyor. Önümüzdeki yılı beklemenize de gerek yok. İşinizden hemen kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz. Çünkü yaş haddinden emekli olmak için yaş dışında aranan şartlar olan, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim şartlarını sağlamış durumdasınız. Kıdem tazminatı almak için yapacağınız iş, SGK’dan temin edeceğiniz ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısını işverene ibraz etmekten ibarettir.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Soru: 1966 doğumluyum. 1986’ta öğretmenlik yaptım. Bir dönem ilçe belediye başkanlığı görevinde de bulundum. 1800 günüm var. SSK girişim 1988’de oldu ve 2000 gün SSK primim var. Ne zaman emekli olurum ve ne kadar maaş bağlanır? Kıdem tazminatını ne kadar alabilirim? ● Melik OKTAYİ
Cevap: SSK’dan emeklilik için 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Sorunuzda ilçe belediye başkanlığında 1800 gün, SSK’da 2000 gün hizmetinizin olduğunu belirtmişsiniz. Ancak öğretmenlikte geçen hizmet sürenizi bildirmemişsiniz. 50 yaşınızı doldurduğunuzdan, toplam prim ödemenizi 5375 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olursunuz.
Ayrıca 3600 günden fazla prim ödemeniz bulunduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 2026’da 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün (15 yıl sigorta süresi, 3600 gün prim ve 60 yaş şartlarıyla). Emekli aylığınızı; tüm çalışma hayatınız boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı ile prim ödeme gün sayınız belirleyecek. Tabi prim ödenen dönemler de çok önemli. Çünkü 2000’den önce, 1 Ocak 2000 ile 1 Ekim 2008 arası ve 1 Ekim 2008’den emekli olunan tarihe kadar ödenen primler, emekli aylığını farklı ağırlıkta etkiliyor.
Tüm bu veriler olmadan emekli aylığını hesaplamak mümkün değil. Ancak hesaplanan aylığın 1.500 TL’den az çıkması halinde, rakam 1.500 TL’ye tamamlanacaktır. Yani maaşınızın 1.500 TL’den az olmayacağını söyleyebiliriz. Kıdem tazminatınız ise son aldığınız ücretinizin brüt tutarı üzerinden hesaplanacaktır.
ALMANYA’DA ÇALIŞAN TÜRKİYE’DE EMEKLİ OLABİLİR Mİ?
SORU: 1962 doğumluyum. 1981’den itibaren Almanya’da yönetici olarak çalışıyorum. 2006-2009 arasında Türkiye’de yeni açılan şirketimizin fabrikasına müdür olarak atandım ve yaklaşık 960 gün de Türkiye’de çalıştım. Bu sürede SSK primlerim en üst düzeyden ödendi. Tekrar Almanya’daki şirketimize döndüm ve halen Almanya’da çalışıyorum. SSK’dan emekli olabilmem için daha ne kadar borçlanmam gerekiyor? Ne zaman emekli olabilirim? ● Mustafa YILMAZ
CEVAP: 1 Ağustos 2018’den önce yurtdışı borçlanması yapmadığınızdan, maalesef borçlanmayla kazanacağınız günler Bağkur’a sayılacak. Bu SSK’dan değil, Bağkur’dan emekli olacağınız anlamına geliyor. Yurtdışı çalışma sürenizin 4440 gününü borçlanarak prim ödeme gün sayınızı 5400 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduruyorsanız hemen, doldurmuyorsanız 2020 yılı içinde 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Ancak emekli aylığı bağlatabilmek için Almanya’dan kesin dönüş yapmanız gerekiyor. Buradaki kesin dönüş, Almanya’daki çalışmanızın sonlanması ve Almanya’da ikamete dayalı sigorta yardımı veya sosyal yardım almamanız gerektiği anlamına geliyor. Başka bir ifade ile Almanya’da çalışırken, sigorta yardımı veya sosyal yardım alırken, Türkiye’de emekli aylığı bağlatamazsınız.
SÖZLEŞMEDE HÜKÜM YOKSA ENGELLİ HAKKIYLA EMEKLİLİĞE SEVK EDEMEZLER
Soru: Emniyet Genel Müdürlüğü’nde sürekli işçi engelli kadrosundayım. Kurum, vergi indirim evrakı ile beraber raporumu, 15 yıl süre ve 3600 gün primle emekli olmam için SGK’ya yolladı. 35 yaşındayım. Emekli olmak istemiyorum. Yüzde 82 engelli raporum var. Vergi indirimini iptal etsem, emekli olmaktan kurtulabilir miyim? Nasıl bir yol izlemeliyim? ● Mehmet GARGARLIOĞLU
Cevap: Sürekli işçi kadrosuna, 696 sayılı kanun hükmünde kararname (KHK) ile 375 sayılı KHK’ya eklenen geçici 23’üncü madde kapsamında yani taşeron işçiyken geçtiyseniz, kurumunuz sizi vergi indirimi raporuyla (engelli hakkıyla) emekliliğe zorlayamaz. Sadece malulen veya normal emeklilik için aranan şartları sağlayacağınız tarihte, zorunlu olarak emekliye ayırabilir.
Konuyla ilgili olarak, Çalışma Bakanlığı sitesinin alt işveren bölümünde yayımlanan görüş yazısı da bu yöndedir. Taşerondan değil de normal şekilde sürekli işçi olarak işe girmişseniz, kurumunuzun sizi emekliliğe sevk edebilmesi için iş sözleşmenizde engelli hakkı ile emekliliğe hak kazanmanız halinde, emekliliğe sevk edileceğinize dair bir hüküm bulunması gerekir. Aksi halde emekli edemez. Ancak emeklilik hakkını kazandığınız için değil, hizmetinize ihtiyaç olmadığı veya yetersizlik gibi nedenlerle iş sözleşmenizi feshedebilir.
TAKSİCİNİN CEBİNDEN ÖDEDİĞİ PRİM SSK’YA SAYILIYOR
SORU: Kasım 1995’te SSK girişim oldu. 2800 gün primim var. 7 yıldır da takside çalışıyor. Ne zaman emekli olurum? ● Şeref DURGUTLU
CEVAP: Girişinizi gün olarak bildireceğiniz yerde ay olarak belirtmişsiniz. Oysa başlangıçta bir gün bile emekli olma şartlarını değiştirebiliyor. Girişiniz 23 Kasım’dan önceyse emekli olmak için 25 yıl sigorta süresi, 5750 gün prim ödeme ve 55 yaş, sonraysa 5825 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. Doğum ve askerlik tarihiniz hakkında bilgi vermemişsiniz.
Takside ek madde 6 kapsamında çalışıyor olmalısınız. Bu kapsamda ödediğiniz primler SSK’ya sayılıyor. Taksideki 2520 gün çalışmanızla ödediğiniz 2520 gün prim dikkate alındığında, toplam 5320 gün priminiz oluyor. Bu durumda 430 gün (veya 505 gün) daha prim ödeyerek priminizi 5750 güne (veya 5825 güne) tamamlayacağınız tarihte, 55 yaşınızı (veya 56 yaşınızı) dolduruyorsanız hemen emekli olabilirsiniz. Dolmuyorsa 55 (veya 56) yaşı tamamlayacağınız tarihi bekleyeceksiniz.
