Giriş
Soru: İş akdini feshettiğimiz görevlinin, iş akdinin fesih tarihinden sonra ne kadar sürede Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi gerekir? Şerif AKKAYA Cevap: İş akdi feshedilen işçi, iş akdinin fesih edildiği tarihten itibaren en geç 10 gün içinde Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’ne bildirilmesi gerekiyor. Bu bildirim Sendikalar Kanunu’nca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na, Bölge Müdürlüğü’ne ve İşsizlik Sigortası Kanunu’nca İşkur’a yapılması gereken bildirimlerin de yerine geçer. Ayrıca bu kurumlara bildirim yapmanız gerekmiyor.
5000 günle 2013’te 3600 günle 2020‘de emekli olabilirsiniz
Soru: 1 Ocak 1962 doğumluyum. 3 Haziran 1983’te SSK’lı oldum. 3785 gün prim ödedim. Ne zaman emekli olurum? Gülsen BİLGİNÇ Cevap: 20 yıl sigorta, 5000 gün prim ve 40 yaş şartlarına tabisiniz. 1215 gün daha prim ödeyerek prim ödemenizi 5000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (ara vermeden prim öderseniz 16 Mart 2013’te.) Ayrıca, bundan sonra prim ödemeseniz de 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabi olarak, 1 Ocak 2020’de kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilirsiniz.
KDV’yi gider yazamazsınız ama geri alabilirsiniz
Soru: Konut inşa ederek satan bir müteahhit, sattığı daireler yüzde 1 KDV’ye tabi olduğu için kullandığı malzemeler için (demir, çimento kereste gibi) ödediği ve indirim yoluyla gideremediği KDV’yi, defterlerine gider yazabilir mi ya da KDV’yi geri alabilir mi? Sedat Cevap: KDV, Gelir ve Kurumlar Vergisi uygulamasında gider olarak kabul edilmemektedir. KDV’yi defterlerinize gider yazmak suretiyle ticari kazancınızdan düşemezsiniz. Katma Değer Vergisi sistematiği, yüklenilen KDV’lerin hesaplanan KDV’lerden mahsubu suretiyle mükellefin sırtında KDV yükü kalmaması esasına dayanır. Mükellef tahsil ettiği KDV’lerden ödediği vergileri düşer, kalanını vergi dairesine öder. Ödediği ancak, tahsil ettiği KDV’den indiremediği KDV’yi de ertesi aya devrederek ertesi ay indirime konu eder. Bu bağlamda indirimli orana tabi mal ve hizmet teslimi olan mükellefler, yıl sonunda indirim yoluyla gideremedikleri KDV’yi belli usul ve esaslarda iade olarak geri alabilirler. İndirimli orana tabi olan konut satışlarınız nedeniyle, indirim konusu yapamadığınız KDV’yi, belli usul ve esaslar dahilinde yıl sonunda geri alabilirsiniz.
Hak kaybınızı işverenden aramalısınız
Soru: SSK’ya Temmuz 2005’te emeklilik için yaptığım müracaatı, ‘başlangıç var, gün yok’ diye reddettiler. Temmuz 2006’da yaptığım emeklilik müracaatımı kabul etmeleri üstüne emekli oldum. Yani 12 ay geç emekli oldum. Bunun için Ekim 2005’te SSK’ya 1 günlük hizmet tespit davası açtım ve kazandım. Yargıtay da onadı. Kurum bana 12 aylık maaşımı Temmuz 2005’ten Haziran 2009’a kadar faizle mi ödeyecek? Turgay BÜYÜKSOY Cevap: Sadece hizmet tespit davası açmışsanız, emeklilik başvurusu yaptığınız tarihte, dosyanız emekli olmanıza müsait olmadığı için kurum emekli etmemiş. Emekli olamamanızın nedeni, işyerinizin çalıştığınız günleri bildirmemiş olmasıdır. Burada kurumun bir hatası yok. Hata işverende. Nitekim kurum, 12 ay sonra emekliliği hak ettiğinizde emekli aylığınızı bağlamış. Emekli olduktan sonra da hizmet tespit davasını kazanmışsınız. Bu bir günü ilk emeklilik müracaatınızdan önce kazansaydınız, bir anlamı olur ve 12 ay erken emekli olabilirdiniz. Emekli olduktan sonra kazandığınız bir günün bir önemi yok. Kurum geriye dönerek size faiziyle birlikte 12 ay emekli aylığı ödemez. Hak kaybınızı Sosyal Güvelik Kurumu’nda (SGK) değil, çalışmanızı bildirmeyerek 12 ay geç emekli olmanıza neden olan işverende aramanız gerek. Hem hizmet tespit hem de emekli aylığı bağlanması ve faiziyle birlikte ödenmesi talebiyle dava açmışsanız, mahkeme kararının doğrultusunda geçmiş aylıklarınızı faiziyle birlikte alabilirsiniz.
Tavandan sonra asgari prim yerine ödememek daha iyi
Soru: 23 Eylül 1966 doğumluyum. 3 Temmuz 1986’da SSK’lı oldum. Aralıksız (son 16 yılı tavandan olmak üzere) 9 Mart 2007’ye kadar primlerim ödendi. Kasım 2008’den beri asgari ücret üzerinden ayda 1 gün sigortalı olarak çalışıyorum. Sosyal Güvenlik Kurumu emeklilik için başvurabileceğimi söyledi. 7360 gün primim var. İşten çıkarıldığım tarih ile emekli olacağım tarih arasında geçen 2.5 yıl için de hiç prim yatırılmamış olması ya da ayda 1 gün yatırılması bağlanacak emekli maaşını çok ciddi düşürür mü? Reyhan ERKENCİ Cevap: Tavandan prim ödedikten sonra asgari ücretten prim ödemek yerine hiç prim ödenmemesi daha iyi. Çünkü, asgariden ödenecek prim, emekli aylığı hesabına esas ortalama aylık kazanç tutarını düşüreceği için, emekli aylığı tutarını düşürür. Ancak olan olmuş. Geçmişe dönük yapılabilecek birşey yok. 1300-1400 lira civarında aylık bağlanabilir. Emekli olmak için 20 yıl sigorta, 5150 gün prim ve 43 yaş şartlarına tabi olup, bu şartları sağladığınızdan istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz.
İki evi olan engelli, ikisi için de Emlak Vergisi ödemek zorunda
Soru: Engelli olan ve biri yazlık olmak üzere 80’er merekarelik iki dairesi olan engellinin bu daireler için Emlak Vergisi ödemesi gerekiyor mu? Şeref ÖZERDEM Cevap: Türkiye sınırları için alanı 200 metrekareyi aşmayan tek meskeni olan engelliler, sıfır oranlı Emlak Vergisi uygulamasından yararlanarak Emlak Vergisi ödemiyor. Muayyen zamanlarda dinlenmek amacıyla kullanılan daireler, sıfır oranlı Emlak Vergisi uygulamasından yararlanamıyor. Türkiye sınırları içinde birden fazla (iki) dairesi olan engelli, sıfır oranlı Emlak Vergisi uygulamasından yaralanamaz. Dolayısıyla iki dairesi için de Emlak Vergisi ödemesi gerekir.
Askerliğinizin 10 ayını borçlanırsanız bir yıl erken emeklisiniz
Soru: 25 Şubat 1963 doğumluyum. 1 Şubat 1986’da SSK’lı oldum. 420 gün prim ödedim. 15 Temmuz 1987’de Bağ-Kur’lu oldum. SSK’dan önce askerliğimi yaptım. Ne zaman emekli olabilirim? Mehmet ÇUKUROVA Cevap: Bağ-Kur’da 25 yıl prim ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. 15 Mart 2011’e kadar prim ödeyerek, prim ödemenizi 25 yıla tamamlamanız şartıyla 25 Şubat 2012’de emekli olabilirsiniz. Sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınız askerlik sürenizin 10 ayını borçlanmanız halinde, emekli olma yaşınız 48’e düşer. 15 Mayıs 2010’a kadar prim ödeyerek prim ödemenizi 25 yıla tamamlarsanız 25 Şubat 2011’de emekli olabilirsiniz.
