Giriş
Soru: Mülkiyeti babama ait olan işyerinde, kira ödemeden elektronik eşya pazarlama işine başlayacağım. Sorularım şunlar: 1) Babama kira ödemediğim halde stopaj yapacak mıyım? Yapacaksam hangi tutar üstünden yapacağım? 2) Babam daha önce aldığından, kiraları beyan ederek Gelir Vergisi ödüyordu. Benden kira almayacak. Bu durumda boş beyanname mi verecek? Yoksa beyanname vermesine gerek yok mu? Semih SARI Cevap: 1) Babanıza nakden ve hesaben kira ödemediğinizden, Gelir Vergisi stopajı (kesintisi) yapmayacak, kira stopajından dolayı muhtasar beyanname vermeyeceksiniz. 2) Babanız kira almasa da işyerinin emsal kira bedeli üstünden kira beyanında bulunacak ve Gelir Vergisi ödeyecek. Emsal kira işyerinin emlak vergi değerinin yüzde 5’idir. Örneğin, kira ödemeyeceğiniz işyerinin emlak vergi değerinin 300.000 TL olduğunu varsaydığımızda, babanız emsal kira bedeli olarak 15.000 TL (300.000 x yüzde 5) beyan edecek ve hesaplanan Gelir Vergisi’ni ödeyecek.
Emekli olmak için Bağ-Kur prim borcunuzu da ödemeniz gerekiyor
Soru: 24 Ocak 1960 doğumluyum. 1983’de SSK başlangıcım var. 1989’da işten ayrıldım. SSK’ya 2450 gün prim ödedim. Sonra 1999-2004 arasında Bağ-Kur’um var. 4 sene 6 ay boyunca hiç prim ödemedim. Toplamda 26.000 üzeri borcum var. 2007-2010 arasında yani, üç senedir de SSK’lı olarak çalışıyorum. Bu Bağ-Kur borcumu hangi şartlarla ödeyip, SSK’dan ne zaman ve nasıl emekli olabilirim? Hikmet SÜSLÜ Cevap: 6 ay daha çalışarak prim ödeyip, 2007’den itibaren SSK’ya 1260 gün prim ödemiş duruma geçtiğinizde, SSK’dan emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olursunuz. 6 ay daha prim ödeyerek, 2007’den itibaren SSK’ya prim ödemenizi 1260 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (ara vermeden prim ödemeniz şartıyla Ekim 2010’da). Ancak belirttiğimiz tarihte emekli olmak için, bu tarihe kadar Bağ-Kur prim borcunuzu ödemeniz gerekiyor.
Prim yeterli 48 yaşın dolmasını beklemeniz gerekiyor
Soru: 30 Ekim 1963 doğumluyum. 1 Ekim 1985 tarihinde işe girdim. 1 Kasım 1983 tarihinde askere gittim. 1 Mayıs 1985 tarihinde askerden geldim. 540 gün (18 ay) askerlik süremi borçlandım ve bedelini ödedim. Şu anda 8.805 gün prim ödemem bulunmaktadır. Emekli olacağım günü bildirmenizi rica ederim. Kemal MERCAN Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınız askerlik sürenizi borçlanmanız, başlangıç tarihinizi 18 ay geri götürerek emekli olabilmek için 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemseniz de 48 yaşınızı dolduracağınız 30 Ekim 2011 tarihinde emekli olabilirsiniz.
İsteğe bağlıya aylık 233.28 TL az prim ödenemiyor
Soru: 11 Temmuz 1973 doğumluyum. 1999 yılında 20 gün SSK’lı olarak çalıştım. 17 Temmuz 2000 - 17 Ocak 2006 yılları arasında devlet memuru olarak görev yaptım (Emekli Sandığı’na tabi olarak). Şu an işsizim. İsteğe bağlı olarak sigortalı olsam, aylık ne kadar prim öderim? Ve ne zaman emekli olabilirim? Sadece sağlık hizmetlerinden faydalansam ne kadar prim öderim? Ve ne zamana kadar ödemem gerekir? Sadece sağlık sigortası kapsamında çalışan kadar sağlık hizmetim karşılanır mı? Sağlık durumum iyi değil. Çalıştığım süreler malulen emekli olmaya yeterli mi? Pirim ödediğimde ne zaman malulen emekli olabilirim? Cihangir KANIÇOK Cevap: İsteğe bağlı sigortalı olursanız her ay en az 233.28 TL prim ödemeniz gerekiyor. 1 Ekim 2008’den itibaren isteğe bağlı prim ödemeleri 4/b sigortasına (eski adıyla Bağ-Kur’a) sayılıyor. Sigortalılığınızı isteğe bağlı prim ödeyerek devam ettirirseniz, prim ödemelerinizi 15 tam yıla (5400 güne) tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız 11 Temmuz 2031 tarihinde emekli olabilirsiniz. Sağlık sigortasına ödenecek prim tutarı, aile içinde kişi başına düşen aylık gelir durumuna göre değişiyor. Gelir tespiti istemeniz halinde bulunduğunuz yerdeki kaymakamlıkça yapılacak tespite göre, aile içinde kişi başına düşen aylık geliriniz 243 TL den az ise prim ödemeden, 243-729 TL arasında ise aylık 29.16 TL, 729 TL ile 1.458 TL arasında ise 87.48 TL, 1.458 TL ve daha yüksekse 174.96 TL prim ödeyerek sağlık yardımı alabilirsiniz. Gelir tespiti yaptırmadan sağlık yardımı almak isterseniz aylık 174.96 TL prim ödemeniz gerekiyor. Malulen emekli olmak için 10 yıl sigortalılık süresi, en az 1800 gün prim ödeme ve en az yüzde 60 işgücü kaybı gerekiyor. Prim ödemeniz yeterli olup, 10 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız tarihte, yüzde 60 işgücü kaybı raporu alabilirseniz malulen emekli olabilirsiniz.
Eşiniz doğum borçlanması yapabilir
Soru: Doğum borçlanması hakkında değişik gazetelerin köşe yazarları, çok farklı ve olumsuz yorumlar yapıyorlar. Bizim gibi insanların kafası iyice karışıyor. Konu hakkında bizi aydınlatırsanız çok mutlu oluruz. Eşim 1 Mart 1985’te işe girip 31 Mayıs 1987 tarihinde işten ayrıldı. 28 Ocak 1988 tarihinde bir çocuk dünyaya getirdi. 1 Kasım 2001’den 31 Mart 2009’a kadar isteğe bağlı prim ödedi. 1 Nisan 2009 itibarıyla SSK’lı bir işe girip çalışmaya başladı. Halen de çalışmaya devam ediyor. Sizden öğrenmek istediğimiz eşim doğum borçlanması yapabilir mi? Hüseyin UÇAR Cevap: Sosyal Güvenlik Kurumu doğum borçlanması için sigortaya tescil, işten ayrılma tarihinden itibaren 300 gün içinde doğum yapma, doğum sonrası 2 yıl (720 gün) süresince çalışmama, doğan çocuğun yaşaması ve borçlanma bedelinin tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenmesi şartlarını arıyor. Eşiniz işten ayrıldığı tarihten itibaren 300 gün içinde doğum yaptığından doğum borçlanması yapma hakkı var. Doğum borçlanması talebinde bulunup, hesaplanan borçlanma bedelini tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödemesi şartıyla, doğum sonrası sigortalı olarak çalışmadığı sürenin 720 günü, sigortalılık süresi olarak doğum borçlanması yaparak kazanabilir.
Askerliğinizin 525 gününü borçlanırsanız bir yıl erken emekli olursunuz
Soru: 17 Temmuz 1964 doğumluyum. SSK başlangıcım 7 Mayıs 1991’dir. Halen çalışmaktayım. Şu an 6190 gün prim ödemem var. Askerliğimi sigortalı olmadan önce yaptım. Askerliğimin ne kadarını borçlanırsam emekliliğim için avantajlı olur? Ve ne zaman emekli olabilirim? Ünal DUMAN Cevap: Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan 52 yaşınızı dolduracağınız 17 Temmuz 2016 tarihinde emekli olabilirsiniz. Sigorta başlangıç tarihinden önce askerlik yaptığınızdan, askerlik sürenizin 525 günü borçlanmanız halinde, emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme ve 51 yaşı şartlarına tabi olur ve 51 yaşınızı dolduracağınız 17 Temmuz 2015 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Belli şartlarda bireysel emeklilik katkı payları kira gelirinden düşülebilir
Soru: Kira beyannamesi veren biri, beyan ettiği kiradan bireysel emeklilik şirketine ödediği katkı paylarını düşebilir mi? Cuma KARA Cevap: Gayrimenkul sermaye iradı (kira geliri) beyan eden kişi, kendi eş ve çocukları adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarını, beyan ettiği kira gelirinin yüzde 10’unu ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmaması, bireysel emeklik şirketinin Türkiye’de kain ve merkezi Türkiye’de bulunması, katkı paylarının kira gelirinin elde edildiği yılda ödenmiş olması şartıyla beyanname üstünde beyan ettiği kira tutarından indirebilir.
