Giriş
Soru: 23 Şubat 1981 doğumluyum. SSK başlangıç tarihim 3 Haziran 2004 olup 1530 gün primim var. 2 Mart 2015’ten bu yana yeraltı kömür madeni işinde çalışıyorum. Yeraltı maden işindeki prim ödemem 1800 günü geçti. Ne zaman emekli olurum? l Arif KAÇAR
Cevap: Yeraltı maden işinde 1800 günden fazla çalışmanız olduğundan, yeraltı maden işindeki priminizle, diğer işlerde ödediğiniz primi birleştirerek iki şekilde emekli olma hakkınız var.
1) 7000 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olarak. Bu seçenekte, yeraltı maden işinde ödediğinizi primin yarısı Fiili, Hizmet Süresi Zammı (yıpranma) olarak, prim gün sayınıza eklenecek, ayrıca emekli olacağınız yaştan düşecek. Yeraltı maden işinde 1850 gün daha prim ödeyerek, yeraltı maden işinde ödediğiniz primi 3650 güne tamamladığınızda, bunun yarısı olan 1825 gün yıpranma olarak priminize eklenecek ve 7000 gün prim şartını sağlamış olacaksınız.
Ayrıca kazandığınız 1825 gün yıpranma aranan yaştan (50’den) indirildiğinde, emekli olacağınız yaş 44 yıl 11 ay 5 güne düşecek. Bu durumda 1850 gün daha prim ödeyerek yeraltı maden işinde ödediğiniz primi 3650 güne tamamlamanız şartıyla, yaş olarak 44 yıl 11 ay 5 günü dolduracağınız 28 Ocak 2026’da emekli olabilirsiniz.
2) 25 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olarak. Bu seçenekte de yeraltı maden işinde 180 gün daha çalışarak yeraltı işinde ödediğiniz primi 1980 güne tamamladığınızda, bu primin yarısı olan 990 gün yıpranma olarak priminize eklenecek ve toplam priminiz 4500 güne yükselerek prim şartını sağlamış olacaksınız.
990 gün yıpranma emekli olacağınız yaştan (50’den) düştüğünde emekli olacağınız yaş 47 yıl 3 aya düşmekte. Bu seçenekte, yeraltı işinde 180 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 4500 güne tamamladıktan sonra prim ödemeseniz de 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 3 Haziran 2029’da emekli olabilirsiniz.
TEK DOĞUM İÇİN BORÇLANARAK 720 GÜN KAZANILABİLİR
Soru: 19 Temmuz 1979 doğumluyum. SGK başlangıç tarihim 23 Eylül 1996 olup 5120 gün prim ödemem var. 4 Eylül 2014 doğumlu kızım var. Doğum sonrası 2 sene ücretsiz izin aldım. Ne zaman emekli olabilirim? l Şükran ALBUZLU
Cevap: Emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5900 gün prim ödeme ve 53 yaş şartlarına tabisiniz. 780 gün daha prim ödeyerek priminizi 5900 güne tamamlamanız şartıyla, 53 yaşınızı dolduracağınız 19 Temmuz 2032’de emekli olabilirsiniz. Doğumunuzu borçlanarak 720 gün kazanma hakkınız var. Doğumunuzu borçlanıp 60 gün de prim ödeyerek priminizi 5900 güne tamamlamanız mümkün.
BANKANIN EMEKLİ SANDIĞI’NDAN EMEKLİ OLACAKSINIZ
Soru: 1961 doğumluyum. 1987 yılında yedek subaylık yaptım. 1989-1995 arası Akbank’ta çalışarak 2360 gün prim ödedim. Bankadan sonra 2012 yılına kadar 658 gün SSK’ya (4/a), 250 gün de Bağkur'a (4/b) prim ödemem var. Toplam prim ödemem 3700 günü buluyor. 3600 günden emekli olabilir miyim? Veya son 7 yıl kuralına göre SGK'ya prim yatması gerekir mi? Gerekirse ne kadar? l Edip GÜNDOĞDU
Cevap: Bankanın özel vakıf emekli sandığından emekli olacaksınız. Emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 3600 günden fazla priminiz olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de, 2021’de 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Banka özel vakıf emekli sandığı ile SSK’da aynı şartlarla emekli olacağınızdan, son yedi yıl kuralını uygulayarak SSK’dan emekli olmanıza gerek yok.
BİR GÜNLÜK BORÇLANMA İÇİN EN AZ 44.15 TL ÖDENMESİ GEREK
Soru: 28 Ocak 1976 doğumluyum. SSK başlangıç tarihim 16 Aralık 1994 olup 252 gün prim ödemem var. Mayıs 1996-Ekim 1997 arası askerlik yaptım. Şubat 2005’ten beri Avusturya’da yaşıyorum. Ne kadar para yatırmam lazım? Ne zaman emekli olurum? l Sadettin ÇELİK/AVUSTURYA
Cevap: 1 Ağustos 2019’da yapılan değişiklikten sonra, yurtdışı çalışma süreklerini borçlanarak kazanılan süreler Bağkur'a sayılıyor. Ayrıca borçlanma oranı da yüzde 32’den yüzde 45’e yükseltildi. Bağkur'da yaş haddinden emekli olmak için 5400 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz.
Yurtdışı çalışma sürenizin 5148 gününü borçlanarak toplam priminizi 5400 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. 5148 gün borçlanma ile ödenecek en az borçlanma bedeli 227.284.20 liradır.
BAĞKUR'DA 15 YIL VE 5400 GÜNLE EMEKLİLİK HAKKI
Soru: 1965 doğumluyum. Bağkur girişim 1 Ekim 2006’dır. 2011’de bir gün sigorta girişim var. Tekrar aralıksız Bağkur'a devam ediyor. Ne zaman emekli olabilirim? Sigortaya geçsem avantajım olur mu? l Hasan KOÇ
Cevap: Bağkur'da yaş haddinden emekli olmak için; 15 tam yıl 5400 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Boşluğunuz yoksa prim ödemenizi 1 Ekim 2021’e kadar devam ettirerek priminizi 5400 güne tamamlamanız şartıyla, 2023’de 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
KAPICILAR FAZLA MESAİ ÜCRETİ ALABİLİR Mİ?
Soru: Kapıcılar için kıdem tazminatı hesabına ilaveten, fazla çalışma mesai ücreti talep edebilir mi? l Feridun BEŞİBİRLİK
Cevap: Kapıcılar İş Kanunu’na tabi. Kapıcıların fazla çalışması varsa, tabi ki işverenden fazla çalışma ücretini talep edebilirler. Ancak fazla çalışma ücreti sürekli ve düzenli alınan bir ödeme olmadığından, kıdem tazminatı hesabında ücrete ilave edilmez.
HİZMET TESPİT DAVASI 5 YIL İÇİNDE AÇILMALI
Soru: Eşim 1997-2007 arasında kesintisiz bir işyerinde asgari ücretli çalıştı. 2007’de işten çıkarıldı. İşveren eşimin iş girişini 15 Ekim 1999 olarak yapmış. Haliyle eşimin emeklilik yaşını etkiliyor. Aynı işyerinden bir arkadaş da aynı durumdan muzdarip. O da aynı dönemlerde orda çalışmış. İşveren hayatta olup işyeri hâlâ faal. Nasıl bir yol izlenmeli? l Murat KIŞ
Cevap: Eşinizin Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilmeyen çalışma süreleri için işten ayrıldığı tarihten itibaren zamanaşımı süresi olan 5 yıl içinde hizmet tespit davası açması gerekiyordu. Ancak eşiniz, çalışmasının SGK’ya bildirilmediğini yeni öğrenmişse ve bunu da mahkemede kanıtlayabilirse hizmet tespit davası açabilir. Ancak dava açtığında, çalışmasının bildirilmediğini mahkemeye belge, şahit veya şahitlerle kanıtlaması gerekir. Bu da oldukça zor ve uzun bir süreçtir.
