Giriş
Soru: Annem 5 Nisan 1952 doğumlu. 22 Ocak 1971 ile 31 Aralık 1979 tarihleri arasında 3219 gün yurtdışı çalışması mevcut. Bu tarihleri borçlandı ve bedelini ödedi. 3600 iş gününü tamamlamak için 13 ay daha isteğe bağlı sigorta ödedi ve şu anda 3600 günü tamamlanmış durumda. SSK annemin toplam 10 yıllık çalışmasını kabul ediyor. Ama başlangıç tarihi olan 22 Ocak 1971’i kabul etmiyor. 2014’te emekli olabileceğini söylüyor. Başlangıç tarihini kabul ettirmek için dava açarsak daha erken emekli olabilir mi? Benzer davalar var mı? Gülçin KESKİNTEPE Cevap: Annenizin yurtdışı çalışmasından önce, Türkiye’de sigorta başlangıcı yoksa, borçlanma bedelini ödediği tarih, borçlanılan gün sayısı kadar geri götürülerek bulunan tarih annenizin sigorta başlangıç tarihi olarak kabul ediliyor. Bulunan sigorta başlangıç tarihi dikkate alınarak sigortalılık süresi belirleniyor. Emekli olma şartlarını da 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarını birlikte yerine getirdiği tarih belirliyor. Bu uygulama, 3201 sayılı ‘Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun’un 5’inci maddesi hükmünce yapılmaktadır. Kurum da bu yöntemle annenizin emeklilik şartlarını belirlemiştir. Annenizin borçlanma bedelini ödediği tarihi bildirmediğinizden başlangıç tarihini hesaplayamıyoruz. Kanunun açık hükmü karşısında, mahkemelerin de kanuna aykırı karar vermeleri beklenemez. Sonuç olarak dava açmanız sonucu değiştirmez.
Askerlik sürenizin 200 gününü borçlanmanız yeterli
Soru: 1 Mayıs 1963 doğumluyum. 1983-1985 yılları arası 18 ay askerlik yaptım. 1 Şubat 1986’da sigorta girişim var. Bugüne kadar 6950 gün prim ödedim. Askerliğimi ödersem ne zaman emekli olabilirim? Ahmet ABUT Cevap: Emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 49 yaşınızı dolduracağınız 1 Mayıs 2012’de emekli olabilirsiniz. Sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınız askerlik süresinin 200 gününü borçlanmanız halinde, başlangıç tarihiniz 200 gün geri gider ve 48 yaşınızı dolduracağınız 1 Mayıs 2011’de emekli olabilirsiniz.
Anayasa Mahkemesi kararına göre emekli ikramiyesi ödemesi başlamadı
Soru: Babam 657 sayılı Devlet Memuru Kanunu’na göre Emekli Sandığı’na 11 yıl prim ödedikten sonra ayrılıp SSK’ya geçerek oradan emekli oldu. 10 Şubat 2009’da çıkan yasa gereği daha önce Emekli Sandığı’na üye olup, oradan ayrılıp, SSK’dan emekli olanların emekli ikramiyelerinin ödenmesine karar verilmiştir. Bu konuda bizim nereye müracaat etmemiz, ne yapmamız gerekiyor? Ödemeler ne zaman yapılır? Necdi DEMİREL Cevap: Sorunuzdaki gibi emekli ikramiyesini alamayanlara ikramiyesinin ödenmesi yönünde bir kanun çıkmadı. Babanız gibi, son çalıştığı kurum Emekli Sandığı olmayanlara, Emekli Sandığı’ndaki hizmet sürelerine ilişkin emekli ikramiyelerinin ödenmesini engelleyen 2829 sayılı yasanın 12’nci maddesi Anayasa Mahkemesi’nin 5 Haziran 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan kararı ile iptal edilmiştir. Ancak, hukuki bir boşluk doğmaması için, Anayasa Mahkemesi söz konusu kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten itibaren bir yıl sonra, yani 5 Haziran 2010’da yürürlüğe girmesini öngörmüştür. Bu tarihe kadar Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği madde yerine yeni bir düzenleme yapılması gerekiyor. Babanız bugün Emekli Sandığı’na başvursa yasa yürürlükte olduğu için emekli ikramiyesini alamaz. Ancak, Emekli Sandığı’nın ret yazısı üstünde dava açabilir. İdare mahkemelerinin eskiden açılmış davalara emekli ikramiyesinin ödenmesi yönünde kararlar verdiği görülmektedir. Bir başka yol da 5 Haziran’a kadar yapılacak yasal düzenlemeyi beklemektir. Ancak, yasanın da ne yönde çıkacağı hiç belli olmaz.
Kazancın yüzde 25'i üzerinden vergi ödersiniz
Soru: Şirket aktifinde kayıtlı olan iştirak hissesinin satılması halinde, satıştan sağlanan kazanç Kurumlar Vergisi’ne tabi mi? Daha önce 2 yıl aktifte tutulma şartıyla kazanç vergiye tabi tutulmuyordu. Bu uygulamada değişiklik var mı? Muhittin SÖZDİNLER Cevap: En az 2 yıl süre ile şirket aktifinde yer alan iştirak hissesi satışından elde edilen kazancın, 5 yıl süre ile pasifte özel bir fon hesabında tutulması veya sermayeye eklenmesi şartıyla, satış kazancının yüzde 75’i Kurumlar Vergisi’ne tabi tutulmuyor. Bu uygulamadan menkul kıymet ticareti yapan şirketler yararlanamıyor. İştirak hissesi 2 yıldan fazla süredir şirket aktifinizde kayıtlıysa, satıştan sağlanan kazancı 5 yıl boyunca pasifte özel bir fon hesabında tutmanız veya sermayeye eklemeniz şartıyla, kazancın yüzde 75’i için Kurumlar Vergisi ödemezsiniz. Kazancın kalan yüzde 25’i üzerinden vergi ödersiniz.
Asgari ücretle çalışan kapıcının eline 619.65 TL geçiyor
Soru: Bir apartmanda asgari ücretle apartman görevlisi olarak çalışıyorum. Ocak ayında maaşıma zam yapılmadı. 2010’da apartman görevlilerinin asgari ücreti kaç lira oldu? Ocakta elime kaç lira geçmesi lazımdı? ZİYA Cevap: 1 Ocak 2010’dan itibaren 16 yaşından büyükler için brüt asgari ücret 693 liradan 729 liraya yükseltildi. Yeni asgari ücret 30 Haziran’a kadar uygulanacak. Konut kapıcı ücretlerinden Gelir Vergisi ve Damga Vergisi kesilmediğinden, 1 Ocak 2010’dan itibaren asgari ücretle çalışan konut kapıcısının eline 619.65 TL geçiyor. Aralık 2009’da net 589.05 TL ücret almış olmanız gerekir. Aynı ücreti Ocak 2010’da da ödemişlerse, eski asgari ücret üstünden ödeme yapmışlar. Yöneticiyle görüşüp yanlışlığın düzeltilmesini isteyin.
Anneniz 56 yaşını doldurduğu zaman emekli olabilir
Soru: Annem 2 Temmuz 1957 doğumlu. İşe başlangıç tarihi 5 Kasım 1995, ödenmiş prim gün sayısı ise 3600. Acaba hangi kanuna giriyor ve ne zaman emekli olabilir? Nurdan KUNDURACI Cevap: Anneniz yaş haddinden emekli olmak için, 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabi. Prim ödemesi yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemese de 56 yaşını dolduracağı 2 Temmuz 2013’te emekli olabilir.
15 yılınız olmadığından kıdem tazminatı alarak işinizden ayrılamazsınız
Soru: 16 Nisan 1999’da işe girdim ve aralıksız olarak halen çalışıyorum. Son yıllarda ekonomik krizlerden dolayı almış olduğumuz ücretler nedeniyle işyerinden kendi isteğimle ayrılmak istiyorum. 12 yıldır çalıştığım işyerinden tazminatımı alarak ayrılabilir miyim? Bunun yasal yolları var mıdır? G.EĞE Cevap: 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödemesi olanlar hariç, kendi isteği ile işinden ayrılanlar kıdem tazminatı alamıyor. 3600 gün prim ödemiş olmanıza karşın, 15 yıl sigortalılık süreniz olmadığından, kıdem tazminatınızı alarak işinizden ayrılamazsınız.
