Giriş
Soru: 15 yıldır özel şirkette çalışıyorum. Sigorta primlerim doldu. 25 yılımın dolmasına da 4 yıl var. Şirket içinde baskıya maruz kalıyorum. ‘Burada çalışmak istemiyorum’ diyerek istifa etmem durumunda, bu şirketteki bütün alacaklarımı alabilir miyim? Sigorta primlerimin dolduğunu da tekrar belirtirim. Bu benim için avantaj mı? Ömer GÖREN Cevap: İstifa ederek ayrılırsanız kıdem tazminatınızı alamazsınız. Ancak, emekli olmak için aranan sigorta süresi, prim ödeme şartlarını yerine getiren ve sadece yaş haddinin dolmasını bekleyenler, kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabiliyor. Kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için aranan 15 yıl sigorta ve 3600 gün prim şartını yerine getirdiğinizden, kıdem tazminatınızı alarak işinizden ayrılmanız mümkün. Bunun için yapmanız gereken, bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik İl veya merkez müdürlüğünden ‘kıdem tazminatı alarak işinden ayrılabilir’ yazısı alarak, işverene ibraz etmekten ibarettir.
Gayrimenkul taksiminde Tapu Harcı binde 19.8’e yükseltildi
Soru: 2010 yılı Tapu Harçları Bakanlar Kurulu tarafından artırılmış. Miras kalan gayrimenkulün 2010 yılı içinde mirasçılar arasında taksiminde ödenecek olan harç oranı da arttı mı? Arttı ise taksim harcının yeni oranı nedir? Zübeyde IŞIL Cevap: Bakanlar Kurulu 2010’da ödenecek nisbi ve maktu oranlı harçlarda yüzde 10 oranında artışa gittiğinden, mirasçılar arasında yapılacak taksim sırasında ödenecek olan Tapu Harcı da artıştan nasibini aldı. 2009 yılı içinde mirasçılar arasında taksimde binde 18 oranında alınan Tapu Harcı, yüzde 10 artırılarak 2010 için ‘binde 19.8’e yükseltildi. 2010 yılında miras kalan gayrimenkullerin kanuni ve atanmış mirasçılar arasında aynen veya ifrazen yapılacak taksimi, emlak vergi değeri üstünden binde 19.8 oranında Tapu Harcı’na tabi tutulacak.
Eşiniz 9000 gün prim ve 60 yaş şartıyla emekli olabilir
Soru: Eşim 1976 doğumlu. 2004’ten bugüne kadar kesintisiz Bağ-Kur’a prim ödüyor. Eşim kaç yıl sonra emekli olabilir? Senay AKAR Cevap: Aranan koşullar sağlandığında eşiniz de emekli olabilir. Eşiniz Bağ-Kur’da emekli olmak için 9000 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabi. 2029’a kadar prim ödeyerek prim ödemesini 9000 güne tamamlaması şartıyla, 2036’da 60 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir.
Noterde yapılan taşıt devir ve satışında sadece 20 lira ücret ödenecek
Soru: Motorlu taşıtların devir işlemlerinin trafik sicil bürolarında yapılması durumunda sürenin 1 Mayıs 2010’a uzatıldığı ve 1 Mayıs 2010’a kadar devir işlemlerinin eskiden olduğu gibi noterler aracılığı ile yapılacağını öğrendik. 2010’da ödenecek harçlarda yüzde 10 artışa gidildi. Bu artış da dikkate alındığında, taşıt devrinde notere ödenecek masraf kaç liraya yükseldi? Murat AKDENİZ Cevap: Trafik sicil bürolarına tescil edilmiş olan taşıtların, 1 Ocak 2010’dan itibaren her türlü satış ve devir işlemlerini trafik sicil bürolarında yapılması uygulamasının başlama tarihi 1 Mayıs 2010’a uzatıldı. Noterde yapılacak taşıt satış ve devir işlemlerinde harç artmadığı gibi, tam tersine vergi ve harç istisnası getirildi. Noterde yapılacak taşıt devir ve satış işlemlerinde 20 liradan başka ücret ödenmeyecek. Getirilen düzenlemeyle noterlerde yapılan satış ve devir işlemleri her türlü harçtan, bu işlemlere ilişkin düzenlenen kağıtlar Damga Vergisi ve değerli kağıt bedellerinden istisna tutuldu. Bu tarihe kadar, belirlenen ücret uygulanmaksızın satış ve devre ilişkin her türlü işlem karşılığında toplam 20 lira maktu ücret alınır hükmüyle, noterlerde yapılacak satış ve devir işlemleri, değerli kağıt bedeli, her türlü Harç ve Damga Vergisi’nden müstesna tutuldu. 1 Mayıs 2010’a kadar noterlerde yapılacak olan taşıt devir ve satış işlemleri için sadece 20 lira maktu noter ücreti ödenecek.
Prim eksiğiniz olan 915 günü isteğe bağlı ödeyebilirsiniz
Soru: 1966 doğumluyum. Şubat 1981’de sigortam başladı. 4160 gün prim ödedim. 1986-87 yıllarında askerliğimi yaptım. Şu an geçerli olan kanuna göre, isteğe bağlı sigorta ödeyemiyorum. Sigorta girişim askerden önce olduğundan, askerlik borcumu ödersem, bundan sonra 4/b (Bağ-Kur) sigortası ödesem, beni etkiler mi etkilemez mi? Bu şartlar altında ne şekilde ya da kaç yıl sonra emekli olabilirim? Sagopa KAJMER Cevap: 25 yıl sigorta, 5075 gün prim ve 46 yaş şartlarına tabisiniz. 915 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 5075 güne tamamlamanız şartıyla, 2012’de 46 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Askerlik borçlanması sadece prim ödeme gün sayınızı artırır. Yaş şartınızı değiştirmez. Doğumunuzu tarih yerine yıl olarak vermişsiniz. Ara vermeden prim öderseniz prim şartını 1 Temmuz 2012’de yerine getireceksiniz. Şayet, 46 yaşınızı bu tarihten önce dolduruyorsanız, 46 yaşınızı dolduracağınız tarih ile 1 Temmuz 2012 arasındaki gün sayısı kadar askerlik borçlanması yaparak, 46 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. 1 Ekim 2008’den bugüne kadar isteğe bağlı olarak prim ödememişseniz, 915 gün eksiğinizi isteğe bağlı olarak 4/b sigortasına (Bağ-Kur) ödeyebilirsiniz. 1 Ekim 2008’den bugüne kadar isteğe bağlı prim ödemişseniz 780 gününü (26 ay) isteğe bağlı, kalan 135 günü de sigortalı bir işte çalışarak ödemeniz gerekir.
8 Eylül 1999’da 23 yıl sigorta süresi olan eski yasaya tabi
Soru: 1958 doğumluyum. 1975’te sigortalı oldum. 3700 gün prim ödedim. Yaş haddinden ne zaman emekli olabilirim? Yüksel ERKUT Cevap: 8 Eylül 1999 itibarıyla sizin gibi 23 yıldan fazla süredir sigortalı olanlar, bu tarihte uygulamaya konan ve emekli olmayı zorlaştıran 4447 sayılı yasaya tabi olmadan eski yasa şartlarıyla emekli olabiliyor. Eski yasaya göre yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 55 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 2013’te 55 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Bağ-Kur’a 26 aydan fazla prim ödememelisiniz
Soru: 2 Kasım 1964 doğumlu bir kadınım. 1 Nisan 1993’te SSK’lı oldum. 3417 gün prim ödedim. 1 Ekim 2008’den beri Bağ-Kur’a prim ödüyorum. Ne zaman emekli olabilirim? Mehmet SEVİNÇ Cevap: 20 yıl sigorta, 5600 gün prim ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. 1733 gün daha prim ödeyerek, Bağ-Kur dahil 3867 gün olan prim ödemenizi 5600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ancak, bu şartlarla emekli olabilmeniz için, 1 Ocak 2010’dan itibaren Bağ-Kur’a 26 ay daha prim ödedikten sonra, Bağ-Kur’u kapatıp, kalan 953 gün prim eksiğinizi sigortalı bir işte çalışarak tamamlamalısınız.
