Giriş
Sözleşmeli er ve erbaşlar en çok prim ödedikleri sigortalılık türüne göre emekliliğe hak kazanıyor. Belli görev süresine göre yıpranma hakkından da yararlanan bu sözleşmeli personel, astsubaylığa terfi edebilirken kamu kurumlarındaki boş kadrolara da geçiş yapabiliyor.
İHTİYACA GÖRE BELİRLENİYOR
6191 sayılı kanun gereği, Türk Silahlı Kuvvetleri (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil), Genelkurmay Başkanlığı’nca lüzum görülen erbaş ve er kadrolarında sözleşmeli personel istihdam edilebiliyor. Sözleşmeli er adayları, ön sözleşme yapılarak askeri eğitime alınıyor.
Askeri eğitimi başarı ile tamamlayanlarla, dört yıldan fazla olmamak şartıyla en az üç yıllık sözleşme yapılıyor. Sonraki sözleşmeler, bir yıldan az üç yıldan fazla olmamak şartıyla azami yedi yıllık hizmet süresi sonuna kadar uzatılabiliyor.
LİYAKAT DURUMU
Sözleşmeli erbaş ve erler ile sözleşmeli er adayları, asker kişi sayılıyor. Sözleşmeli erlikte en az iki yılını tamamlayanlar, kadro görev yeri uygunsa liyakat durumu da dikkate alınarak, belli esaslar dahilinde sözleşmeli onbaşılığa; sözleşmeli onbaşılıkta en az iki yılını tamamlayanlar, kadro görev yeri uygunsa liyakat durumu da dikkate alınarak belli esaslar dahilinde sözleşmeli çavuşluğa geçiriliyor.
4C SİGORTALI SAYILIYOR
Sözleşmeli er adayları ile sözleşmeli erbaş ve erler; ön sözleşme yapılması ile birlikte 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca 4C sigortalısı sayılıyor. Prime esas kazançların hesabında sözleşmeli er adayı, sözleşmeli er ve sözleşmeli onbaşı olarak istihdam edilenler için uzman onbaşıların, sözleşmeli çavuş olarak istihdam edilenler için ise uzman çavuşların prime esas kazanç tutarları esas alınıyor.
YIPRANMADAN DA YARARLANIYOR
Sözleşmeli erbaş ve erlerden barışta ve savaşta, görev esnasında veya görev dışında görevlerinden dolayı bir saldırıya veya kazaya uğrayan veya bir meslek hastalığına yakalananların, iyileşinceye kadar ilişikleri kesilmiyor ve izinli sayılıyor.
Sıhhi arızası devam edenler ve kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılanlar hakkında 5510 sayılı kanun hükümleri uygulanıyor. Sözleşmeli er ve erbaşlar Fiili Hizmet Süresi Zammı (yıpranma) ile itibari hizmet süresinden ve vazife malullüğü haklarından yararlanıyor.
EN AZ ÜÇ YIL GÖREV YAPANA ASTSUBAYLIĞA GEÇİŞ HAKKI
Sözleşmeli er veya erbaş olarak görev yapan TSK personelinden, kendi kusurları olmaksızın sözleşmesi feshedilenler ile kendi isteği ile sözleşmesini yenilemeyenler veya ayrılanlar kadro için öğrenim gibi diğer şartları da sağlamaları halinde uzman erbaşlığa ve astsubaylığa başvurabiliyor.
İlk şart en az üç yıl görev yapmış olmak. Üç yıl görev yapmış olanlar, müteakip sözleşme süresi içerisinde başvuruda bulunabiliyor. Bu durumda olanların başvurularının kabul edilmesi halinde, uzman erbaşlığa veya astsubaylığa geçenlerin sözleşmeleri kendiliğinden son buluyor. Özellikle sözleşmeli çavuşlar, mezuniyet şartını da sağladıkları takdirde, uzman erbaşlığa uzman çavuş rütbesiyle başlıyor.
KAMUDA BOŞ KADROLARA ATAMA
Sözleşmeli erbaş ve er olarak görev süresini dolduranlardan isteyenler belli koşulların varlığı halinde kamu kurumlarındaki boş kadrolara atanarak memur olabiliyor. Sözleşmeli erbaş ve er olarak en az yedi hizmet yılını doldurarak ayrılanlardan nitelik belgesi olumlu olanlar, kurum ve kadrolar için gerekli şartları taşımaları halinde, istemleri üzerine kamu kurum ve kuruluşlarının boş kadro ve pozisyonlarına atanarak memur olmaları sağlanabiliyor.
YAŞ ŞARTINA DİKKAT!
HİZMET BİRLEŞTİRMESİ
Türk Silahlı Kuvvetleri’nde (TSK) görev yapan sözleşmeli er ve erbaşlar için özel olarak belirlenmiş bir yaş bulunmuyor. Görev yaptıkları sürece ve sözleşmeleri sona erdikten sonra görevden ayrılarak SSK veya Bağkur’a tabi çalışmaları halinde hizmet birleştirmesi ile emekli olabiliyor. Memur olmaları durumunda ve memur iken emeklilik istemeleri halinde genel hükümlere göre emeklilik yaşları belirleniyor.
BU DETAYA BAKIN
Yıpranma süreleri, genel hükümlere göre hizmet süresine ekleniyor. Ancak yaştan düşmek için 3600 gün yıpranma süresi aranıyor. Uzman er veya erbaşlar 7 tam yıl hizmet süresini doldurduğunda, görevinden ayrıldığından 3600 gün yıpranma hizmet süresi olmuyor, dolayısıyla kazandığı yıpranma yaştan düşülmüyor.
Ancak bu kişinin daha sonra yıpranma hakkı olan bir işte SSK’lı veya memur olarak çalışarak yıpranma alan hizmet süresini 3600 güne tamamlaması halinde, 3 yılı aşmamak üzere kazandığı yıpranmanın yarısı emekli olacağı yaş haddinden indirilebiliyor.
EN ÇOK PRİM ÖDENEN DÖNEMİN SÜRESİ
Örnek: 2014 yılında sözleşmeli er olarak TSK’da göreve başlayan ve 7 yıl (2520 gün artı 630 gün yıpranma = 3150 gün) 4C sigortalısı olarak görev yaptıktan sonra ayrılan bir sözleşmeli erbaş, daha sonra 4050 gün de (11 yıl 3 ayda) SSK’lı yani 4A sigortalılık statüsünde çalışarak 1 Haziran 2036’dan önce toplam primini 7200 güne tamamlaması halinde, 60 yaşını dolduracağı tarihte emekli olacak. Emekli aylığı da en fazla çalışmasının olduğu 4A sigortalılık statüsünden (SSK) bağlanacak.
BEDAVA SAĞLIK YARDIMI
- Sözleşmeli erbaş ve erlerden kendi kusurları olmadan idare tarafından sözleşmeleri yenilenmeyen ile sözleşme süresi içinde geriye doğru bir yıl içerisinde üç ay veya daha fazla süre hava değişimine çıkanlar, bulunduğu kadronun kaldırılması, istihdam edildiği kadronun sağlık niteliğini kaybetme nedenleriyle sözleşmeleri sona erenler, TSK personeli olarak sözleşmeli erbaş ve er olarak hizmet ettikleri süre kadar primleri kurumlarınca ödenerek Genel Sağlık Sigortalısı olmaya devam ediyor.
- Sözleşme süresi sonunda kendi istekleriyle sözleşmelerini yenilemeyenler ile istihdam edildiği kuvvetin değiştirilmesi veya sınıfının kaldırılması sebebiyle kendi istekleri üzerine sözleşmesini feshedenler ise primleri kurumlarınca ödenerek sözleşmeli erbaş ve er olarak hizmet ettikleri sürenin yarısı kadar Genel Sağlık Sigortalısı sayılıyor. Bu sürelerde sigortalı çalışırlarsa kurumlarınca sağlık primi ödemesi yapılmıyor.
YARIN: SSK VEYA BAĞKUR'A ÖDENEN PRİMİN TSK PERSONELİNE FAYDASI
