Giriş
Evet, yanlış okumadınız Türkiye, COVID-19 kaynaklı depresyon ve anksiyete vakalarının artışında Avrupa'da birinci oldu. Pandemi, ruh sağlığımızı olumsuz yönde etkilendi çünkü belirsizlikler anksiyeteyi tetikledi. Türkiye’de son iki yıl içinde hızla artan anksiyete ve depresyon hakkında daha fazla bilgi almak için Uzman Klinik Psikolog Sena Varlık Güngör ile konuştuk.
Anksiyete nedir?
Anksiyete, yüksek şiddette korku ve panik hissidir. Anksiyete bozukluğu toplumda ‘kaygı bozukluğu’ olarak bilinir. Günlük hayatın içinde ara sıra anksiyete yaşamak normaldir çünkü kaygı yaşamın normal bir parçasıdır. Tehlike yokken yoğun bir şekilde kaygı duyuyorsanız, bu kaygınız uzun süre şiddetli bir şekilde devam ediyor ve hayatınızın birçok alanını etkiliyorsa tehlike çanları sizin için çalmaya başlamış demektir.
Anksiyete Bozukluğu Belirtileri
- Devamlı kötü bir şey olacakmış gibi hissetme
- Panik duygusu
- Kendini zayıf ve güçsüz hissetme
- Gergin ve huzursuz hissetme
- Odaklanmada güçlük
- Nefes kontrolünü sağlayamama (nefes alışın hızlanması)
- Kaygıyı kontrol edememe hatta fark edememe
- Üzücü durum ve olaylara yoğunlaşma
Kaygının patolojik olduğunu nasıl anlarız?
Kaygının denetlenemez olması ve işlevselliği bozması olağan kaygı ve patolojik kaygı ayırımı için önemlidir. Patolojik kaygı denetlenebilir değildir ve günlük işlevselliği bozacak, günlük rutini etkileyecek düzeydedir. Anksiyete bozukluğuna sahip olan kişiler, her zaman en kötü senaryoyu düşünür ve bu düşünceleri kontrol edemez. Sürekli olarak kaygıyla yaşayan kişinin zamanla iş ve sosyal hayatı sekteye uğrar, günlük yaşantısının verimi düşer.
BU KİŞİLERDE ANKSİYETE GÖRÜLME İHTİMALİ DAHA YÜKSEK!
Hangi durumlarda anksiyete ihtimali güçlenir?
Ayrılma olaylarına aşırı duyarlı, öfke kontrol problemi yaşayan, bağımlılığa yatkın, stresli yaşam alanına sahip, bağlanma şekillerinde sorunlar yaşayan ve çocukluk döneminde cinsel istismara maruz kalmış kişilerde anksiyete görülme ihtimali daha yüksektir.
KAYGIYLA RANDEVULAŞIN
Anksiyeteyle nasıl başa çıkılabilir?
Dört seferde ciğerlerinizi doldurarak nefesinizi alın, dört saniye içinizde tutun ve altı saniyede geri bırakın. Bu egzersiz sayesinde sakinleşmiş olacaksınız. Bir de 3-3-3 Kuralı var: Anksiyete krizinin başladığını hissettiğinizde;
1) Etrafınızdaki üç cismin ismini söyleyin,
2) Duyduğunuz üç sesi söyleyin,
3) Vücudunuzun üç bölümünü oynatın. (Örneğin; ayaklar, kollar ve bilekler…)
Sizi kaygılandıran tüm detayları bir yere not edin ve bunları düşünmek için kendinize bir zaman dilimi belirleyin. Böylece tüm gün aynı korkuları yaşamak yerine günün belli zamanını bunun için ayırabilirsiniz.
DEPRESYON, ŞIMARIKLIK DEĞİLDİR
Peki, depresyon nedir?
Majör depresif bozukluk veya klinik depresyon olarak da isimlendirilen depresyon, sürekli üzüntü vermenin yanı sıra ilgi kaybına da yol açan bir duygu durum bozukluğudur. Depresyon, bir kişilik özelliği veya şımarıklık değildir. Depresyon, duygusal ve fiziksel sıkıntıların önünü açar. Depresyon hafife alınacak ve hemen geçebilecek bir problem değildir.
Depresyonun Belirtileri
- Birden beliren üzüntü, sebepsiz yere ağlama, boşlukta olma, çaresizlik ve umutsuzluk duyguları
- Değersizlik hissi, suçluluk duygusu, geçmiş dönemdeki başarısızlıklardan ötürü sık sık kendini suçlamak
- En basit olaylarda dahi ani öfke patlamaları ya da hayal kırıklığı
- Rutin aktivitelerin çoğuna veya tümüne karşı ilgi duymamaya hatta zevk almamaya başlamak
- Bazı kişilerde iştahta azalmaya bağlı olarak kilo kaybı, bazı kişilerde ise artan yeme isteğine bağlı kontrolsüz kilo alımı
- Sürekli endişe ve huzursuzluk
- Sık sık akla gelen ölüm ve intihar düşüncesi
- Uyku bozuklukları
HER DEPRESYONUN İÇİNDE ANKSİYETE BOZUKLUĞU VARDIR
Depresyonu yenmek için neler yapılabilir?
Depresyon çoğu zaman bir döngü halini alarak kronikleşir. Bu döngünün ilk halkası genellikle hiçbir şey yapmak istememektir, devamında ise kendini suçlu hissetme veya utanma gibi bir halkayla devam eder. Kendizi suçlamadan gözlemleyerek döngünüzü keşfedebilir ve en kolay halkadan başlayarak bu döngüyü kırabilirsiniz.
Doktor kontrolünde, D vitamini ve serotonin alabilirsiniz. Aileniz ve sevdiğiniz insanlarla daha fazla vakit geçirin ve olumlu duygularınızı keşfedin. Bu arada anksiyete ve depresyon birbirine yakın gözükebilir. Ancak her aksiyete bozukluğu depresyonla sonuçlanmayabilir ama her depresyonun içinde anksiyete bozukluğu vardır.
