Giriş
Ünlü sanatçıların artık tüm hayat hikayelerini biliyoruz. Giydikleri ayakkabıdan tutun, evindeki halı markasına kadar neredeyse hakimiz. İster sesi kötü olsun, isterse muhteşem olsun, bir şekilde gayet iyi para kazanıyorlar. Kazanırsa kazansınlar tabii. Bize ne?
Ancak… Pandemi nedeniyle mecburen konserler ve etkinlikler durduruldu. Siz orada “Ay battık, corona bizi mahvetti, ayyy amannn, ayollll, bittikkk” diyerek, banka hesaplarınız dolu, villanızda izole bir şekilde yaşayıp, havuzun tadını çıkarırken, ünlü olmayan sanatçılar, sahne arkasındaki emekçiler ne yapmış bakalım.
Uzun yıllardır tanıdığım, bir süredir de görüşemediği bas gitarist arkadaşım Tuna ile “Bir kahve içelim” dedik. Sohbetimizin sonunda aslında bir röportaj çıkmıştı. Bazı bölümlerini paylaşmak istedim.
Müzik dünyasında her zaman çok para döndüğü düşünülür. Ortalama ne kadar kazanıyorsun?
Herkesin ilk düşündüğü şey genelde bu oluyor. Evet tabii ki büyük paralar dönüyor ama belirli isimler, ön planda olan kişiler ve hepimizin tanıdığı insanlar kazanıyor. Ama işin arka planında olan sahne emekçileri (müzisyen ses ışık teknisyeni vs ) için değil tabii ki. Aylık kazanç çok değişken. Haftada 2 gece sahne aldığımız da oluyor 7 gün de. Genelde yevmiye usulü şeklinde çalışıyoruz. Ortalama 150- 200 TL civarı gibi rakam söyleyebilirim. Tabi bazı mekanlardan para alamadığımızda oluyor.
Her müzik grubu farklı günlerde farklı yerlerde sahne alıyor. Sigortanız, yemeğiniz, yol paranız nasıl karşılanıyor?
Şu anda benim çalıştığım grupla 3 farklı mekanda sahne alıyoruz. Sigortamız yok. Yemek ise bazı iş yerleri veriyor bazen de kendi işimizi kendimiz görüyoruz. Ulaşım için de aynı şekilde. Şehir dışı iş olursa yol karşılanıyor. Ama genelde şehir içinde çalıştığımız için kendimiz halletmemiz gerekiyor. Yine bazı yerlerde de sahne bittikten 2 veya 3 saat sonra servis oluyor.
Sigortasız çalıştırmak suç ama. En azından sahne aldığınız günlerde sigorta girişi yapmaları gerekmiyor mu?
Evet tabii ki suç ama takibi yapılmadığından kimse sigorta yapmıyor. Yapılsa bile aldığınız ücret düşürülüyor. Yani sonuç olarak sigorta yapılsa dahi kendi sigortamızı kendimiz yapmış oluyoruz. Ayrıca aylık kazancınız fazla bile olsa asgari ücret üzerinden yapılıyor. Günlük ve saatlik sigorta yapma durumu var fakat o da kurumsal iş yerlerinde veya büyük otellerde 3 veya 4 saatlik ama çevremde bunu gördüğümü söyleyemem.
Diğer meslektaşlarında da durum aynı mı?
Her şeyden önce bu kayıt dışı çalışma olayının kontrol altına alınması lazım. Denetim hiçbir şekilde yok veya varsa bile ben görmedim. 2008’den beri bu işten para kazanıyorum. O tarihten beri kayıt dışıyım. Bence bunu insanlar "iş" olarak görmüyorlar.
Sonuçta kadrolu, maaşlı çalışan değilsin. Pandemi sürecinde geçimini nasıl sağladın?
Pandemi süreci herkes için zor geçti. Hala kapalı mekanlar var ve o mekanlarda çalışıp işsiz olan veya bir şekilde haftanın belirli günleri çalışıp günü kurtarmaya çalışsan arkadaşlarımız var. Pandemi döneminde herhangi bir işsizlik maaşı da tabii ki olmadı. Kredi kartlar ve kamu bankalarının verdiği kredi ile 3-5 ayı atlatmaya çalıştık. Devletin verdiği 1000 liralık yardımdan alan arkadaşlarımız oldu ama neye kime göre destek verildi bilmiyorum. Tabii 2. dalga salgın gelirse bu sefer nasıl olur bilemiyorum.
Not: Ben bu satırları yazarken 81 ilde kafeterya, restoran gibi yerlerde gece 12’den sonra hem canlı müzik, hem de kasetten müzik yasaklandı.
