Giriş
Yeni Şafak dün benim “Seyit Rızayı General Patton’dan 4 yıl önce jeepe bindirdiler” başlıklı yazımı yalanlamaya kalkmış.
Haberi yazan editör yalanlamaya dayanak olarak Wikipedia’daki bir bilgi kırıntısını almış. Editör, diyor ki sunumda “Wikipedia'daki jeep maddesini görmezden gelenler…”
Bak sen! Wikipedia’ya kutsal kaynak muamelesi yapıldığını da bu ileri kültürlü editör arkadaştan öğrendik.
Tamam kabul ediyorum; Wikipedia kutsal kaynak. Başlıkta “Posta Yazarı bak jeep!” demişsin ya. Dediğini yaptım.
Wikipedia’da, “Yeni Şafak” başlığına baktım.
Bak Yeni Şafak editörü bu Wikipedia! iyi oku!
Wikipedia şöyle yazıyor Yeni Şafak için:
“AKP ve Recep Tayyip Erdoğan'a yönelik desteği ile bilinmektedir. Hrant Dink Vakfı tarafından hazırlanan bir rapora göre, Yeni Şafak nefret söylemine en fazla rastlanan ulusal gazeteler arasında yer almaktadır.[2][3][4] Yeni Şafak gazetesi, ünlü entelektüel Noam Chomsky ile gerçekleştirdikleri röportajın bazı kısımlarının sahte olduğunun anlaşılmasıyla birlikte dünya gündeminde yer almıştır.[5][6]”
Nal gibi çakmışlar girişe. Neymiş sevgili Yeni Şafak’ın üstün kültürlü editörü?
Yeni Şafak nefret söylemine en fazla rastlanan gazeteymiş. Bunu söylerken kaynak mı soruyorsun. Kaynak neymiş? Senin deyiminle görmezden gelemeyeceğimiz Wikipedia imiş. Hadi değerli editör şu cümleyi git yayın yönetmenin İbrahim Karagül’ün karşısında bir daha kur: “Ey, Wikipedia'daki Yeni Şafak maddesini görmezden gelenler…”
Bence en iyisi bu yazıyı İbrahim Karagül’den kaçır. Gazetesini kendi gösterdiğin kaynakla yerin dibine batırdın.
İŞİN ESASINA GELİNCE...
Şimdi işin esasına bakalım! Wikipedia’dan bakalım. Benim yazının ana fikri şuydu. Yeni Şafak Gazetesi 1937'de Dersim'de Seyit Rıza'nın açıklamalarıyla ilgili belge olduğunu söylediği bir sarı kağıt yayınlamıştı.
Kağıtta "Emniyet Genel Müdürü ile İhsan Sabri beyin jeepine bindirildi. Peşlerindeki 4 araç ile birlikte jeep hareket etti" yazıyordu. Burada geçen "Jeep" kelimesi bile bu belgenin sahte olduğunu anlamanıza yetiyordu.
Çünkü Jeep adıyla bilinen bir motorlu taşıt yoktu. Jeep firması 1941'de kurulmuştu. İlk jeep prototipi ise 1940'ta üretilmiş.
1937'de bir yazılı belgede Jeep yazması mümkün değildi. Nitekim jeep firması bile ilk jeep fotoğrafı olarak internet sitesinde 1940 tarihli fotoğrafı kullanıyor. http://www.jeep.com/en/history/
BAKTIM YENİ ŞAFAK AMA ORADA JEEP YOK!
Yeni Şafak "Posta yazarı bak jeep!" diyerek haberinin arkasında durdu. Eğlenceli üslup için Yeni Şafak'a teşekkürler. Ben de editörün dediğini yapıp baktım fotoğrafa.
1930'lardan bir jeep fotoğrafı bulacağım sandım. Bulamadım.
Şimdi bak Yeni Şafak editörü bak! Sen de bak! O fotoğraftaki jeep değil, Seyit Rıza. Yaya duruyor. Yanında da jeep koyamamışsın; koyamazsın zaten. Çünkü o isimde bir araç 1937'de yok.
Bak Yeni Şafak bak, yukarıdaki Seyit Rıza! Jeep değil!
SİZİ GİDİ SİZİ... O BOŞLUK JEEP İÇİNDİ DEĞİL Mİ?
Yukarıdaki fotoğrafın dikkat çekici yanı kullanılan fotoğrafta Seyit Rıza’nın sağa yapıştırılıp orta bölümün boş bırakılması. Oraya 1930’lardan Jeep foğrafı koymak için aranıp dururken hazırladıkları kolajda yer açtılar. Ama malzeme elbette bulunamadı.
Belli ki bu yüzden kolajın ortası boş kaldı. Böylece fotoğrafsız jeep haberi yaptılar.
Yeni Şafak jeep fotoğrafı koyabilseydi, en erken 1940’ta yapılan bu prototipini (yukarıda) koyabilirdi. Bak editör, ben jeep fotoğrafını koyabiliyorum. Sen niye koyamıyorsun! Git şimdi hesabını rezil ettiğin yayın yönetmenine ver.
İŞİN ESASINDAKİ SAPTIRMALAR
Gelelim Wikipedia’daki “Jeep” öyküsüne. Daha doğrusu; öyküsü değil bir yarım cümledeki bir şaiayı alıp veri kabul etmesi olayına.
* Wikipedia iyi bir şey yapıyor ve Jeep kelimesinin nereden gelmiş olabileceğine ilgili çok sayıda teoriyi onlarca kaynaktan anlatıyor. Onlarca jeep tarihçisi var. Yazılarını internetten bulun. Onlar bile bilmiyor ve şaiaları üst üste koyuyorlar.
İşte o metin. Ama Yeni Şafak editörü linki de foyası ortaya çıkacağı için yazıya koyamazdı.
http://en.wikipedia.org/wiki/Jeep
*Jeep tarihçileri harıl harıl arıyor ama “Jeep” kelimesinin 1941’de Washington Daily News gazetesinde bir ilk kez yazılı bir metinde bir makalede geçtiğini görüyorlar. Muhabir bunu Jeep testlerini yapan askerden öğrenip özel haber yapmış. Amerikalı asker de yeni öğrenmiş zaten.
Bırakın o dönemde Dersim’deki MAH ajanını, Amerikan ordusunun uzman askeri bile o İngilizce ‘Jeep' terimine hakim değil.
* “Firma, Ford’un arazi araçları için kullanılan “GP”’nin telaffuzundan bu ismi türetti” diyen görüş Amerika’da Jeep tarihçileri arasında en kabul gören bilgi. (Benim yazıma karşı kanıt gösterilen Wikipedia da bu bilgiyi ‘en yaygın’ görüş diye lanse ediyor ama bana ‘Bak’ diyen Yeni Şafak editörü bunu okurlarından ve Genel Yayın Yönetmeni İbrahim karagül’den saklamış). Çünkü yazılı metinde “Jeep” kelimesi daha önce geçmediği için kimse emin değil. (Haa! Pardon 1937’daki MAH belgesi var :) )
* “1937’lerde üretilen kamyonlar için kullanılmış olabilir mi?” diye soranlar var.
* “1937’de ‘hiçbir şekilde yazılı olmayan’ bir çizgi karakterde kullanılmış. Acaba buradan esinlenilmiş olabilir mi” diye soruyorlar. Ama bizim Yeni Şafak’a ne gam. Sitede 10’larca şaia arasından kendileri sadece “Jeep kelimesi 1914’te Amerikan askerleri arasında kullanılıyordu” iddiasına bakmışlar. Yeni Şafak Jeep tarihçilerinin bile emin olamadığı şeyi yapmış ve bunu saptamış. Bana 'Bak' diyorlar ama ben yazıyı yazmadan da bakmıştım zaten.
Şuna bakın bu iyi bir makale: http://www.allpar.com/SUVs/wrangler/jeep-name.html Steven J. Zaloga’nın “1914’ten beri kullanılıyordu” iddiası da ‘iddia’ olarak yazılmış. Oku Yeni Şafak editörü oku!
İBRAHİM KARAGÜL’E TAVSİYE
Şimdi Yeni Şafak Yayın Yönetmeni İbrahim karagül’e tavsiye. Wikipedia’ya kutsal bilgi muamelesi yapan editörüyle birlikte Wikipedia’ya üye olsun. “MAH belgesini” 1937’de Türkiye’de isim hem de İngilizce yazılışıyla “Jeep” olarak kullanılmış diye Wikipedia’ya eklesin. Tüm Jeep tarihçileri üzerine atlar. Belgeyi de onlara binlerce dolara satarsınız.
Ya da en iyisi yapmayın, o editörü bana gönderin gazetecilikte kaynak kullanımı nasıl olur diye hizmet içi eğitim vereyim. Wikipedia’nın sizi, müessesenizi rezil eden kaynaklara yönlendiren başlı başına bir kaynak olmayan bir platform olduğunu anlatayım. Böylece bundan sonra sizi yerin dibine batıranları şahit gösterip bir daha rezil olmazsınız.
GELELİM İHSAN SABRİ ÇAĞLAYANGİL’E
Merak etmeyin. İddianızın en tutarlı gibi ‘görünen’ tarafını unutmadım. 1980’lerde Çağlayangil hikayeyi anlatırken Jeep demiş. Anılarında şöyle diyor:
"Otomobilde benimle Polis Müdürü İbrahim'in arasına oturdu. Jeep jandarma karakolunun yanındaki meydanda durdu." Dikkat! Aynı araç hakkında hem otomobil hem jeep demiş. İlk Jeep Türkiye’ye 1943’te gelmiş. 1943’ten sonra 40 yılı arazide ‘cip’ üzerinde geçmiş Çağlayangil 1980'lerde 80'li yaşlarındayken (1993'te hayatını kaybetti) anılarını anlatmış. Belli ki hafızasını şöyle bir yoklamış ve bir ‘otomobil’ bir ‘cip’ demiş. Ama kesinlikle ‘Jeep’ dememiştir. Bakın burada ne var! Türk akademisyenin çalışması, öyle Wiki miki değil. Ne yazıyor orada ‘cip’, ‘jeep’ değil.
http://www.academia.edu/10014645/The_Cold_War_and_the_Birth_of_Turkish_Motor_Vehicle_Industry
İNGİLİZCE JEEP KELİMESİ AMERİKAN BASININDAN ÖNCE MAH’TA MI?
Diyelim ki aslında külliyen yanlış olan teoriniz doğru ve ‘Jeep’ ismi Türkiye’de kullanılıyordu. MAH ajanı 1937’de ‘Cip’ yazar, ‘Jeep’ değil. Jeep yazılışı 1941’e kadar Amerika’da bile yok. 1941’de Amerikalı muhabirin ‘jeep’ kelimesini, bu kelimeyi yeni duymuş bir test sürücüsünden öğrenip yazarak atlatma haber yaptığını tekrar hatırlatalım. Onlarca Jeep tarihçisi daha önce tek bir yazılı metin bulamamış.
BELGENİN DİLİNDEN DE Mİ ANLAMADINIZ
Anlamadınız mı hala? O yayınladığınız kağıtlar, Dersim’le ilgili tüm şaiaların 2015’te toplanıp belge süsü verilerek sarı kağıtta size kazıklanmış hali! Belgede ‘tevkif’ yerine tutuklama, ‘gerçekleşmek’ gibi kelimelere de mi yayınlamadan bakmadınız. Kullanılan kelimelerin bazıları son 30 yılda dilimize girdi. Günümüz Türkçesi’yle anlaşılabilir olmasından da mı kuşkulanmadınız?
Sadece bu da değil.
Dersim olayları uzmanı Hüseyin Aygün’ü de bir dinleyin. Kendisini bu davaya adamış Hüseyin Aygün böyle bir belgeyi elde etmek için eminim bir kolunu verirdi. Ama diyor ki “Böyle bir belge ancak 2015’te AKP’de üretilebilirdi”. İşte sözleri.
HATAYI KABUL EDİN SIYRILIN
Bu arada Yeni Şafak için olumlu bir not: Bu arkadaşların, bu son olaya mahsus olmak üzere ellerinde gerçek belge olduğunu sandıklarını ve dürüst davrandıklarına inandıklarını (ama bu son belge dizisiyle ilgili) düşünüyorum. Birileri bu arkadaşları fena kazıklıyor. Yeni Şafak’ı, diğer 3 AKP gazetesi Sabah, Akşam’dan bir miktar ayrı tutarım. En iyisi Yeni Şafak bu tip çuvallamalar yandaşlığın fıtratında olabiliyor deyip kenara çekilsin. Sizi gidi Wikipedia’cılar sizi!
OKU YENİ ŞAFAK EDİTÖRÜ OKU!
Şunu tekrar oku: “Wikipedia’daki Yeni Şafak maddesini görmezden gelenleeeer… POSTA yazarını Vikipedia’yı şahit gösterip ne yüzle yalanlıyor?”
* Son olarak eğlenceli bir yazı linki. İsimle ilgili 5 ayrı teoriyi işliyor. Dikkat edin! Teorilerden bağımsız olarak kimse 1941’den önce tek bir yazılı kaynak gösteremiyor.
http://olive-drab.com/od_mvg_www_jeeps_origin_term.php
Yeni Şafak'taki meslektaşlara not: Hoşunuza gitmeyen her haberde maksat arıyorsunuz. Herkesin ilgilenmesi için bir yayın yaptınız. Ben de ilgilenip üzerinde düşündüm, soruşturdum. Belge doğru olsaydı tarih yeniden yazılırdı. Ama sahte bir belge olduğu sonucu ortaya çıkıyor. Maalesef yayının sonu çuvallamadır. Lütfen kasıt aramayın. Hem haksızlık ediyor hem komik oluyorsunuz.
