Giriş
Beyin göçü olgusunu biz Türkiye’den bakınca ciddi hissediyoruz. Acaba dışarıdan nasıl görünüyor? Türkiye’de ve ABD’de çok önemli bilimsel araştırma ve çalışmalara imza atan, saygın bir hekim olan Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil’e sordum. “Beyin dolaşımı” kavramını kullandı. “Böyle olduğu sürece sorun yok, sonunda farklı etkileşimler içinde oluyorlar ve kendi ülkelerine de gittikleri yere de katkı sağlıyorlar. Mesela ben kendimi göçmüş bir beyin olarak görmüyorum.
Ancak üniversiteler, ilgili kurumlar ve otoriteler bu konuyu yakından takip etmeli ve ülke içinde bilimsel araştırma ve eğitimin kalitesinin artması için çok çalışmalı. Türkiye bu yolla birçok ülkeden arayış içinde bulunan bilim insanına kapı aralayabilir” diyerek devam etti. Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil ile önceki gün İstanbul’da hayli sıkışık bir takvimde görüşme fırsatı buldum. Amerika Birleşik Devletleri’nin önde gelen üniversitelerinden Harvard Sabri Ülker Merkezi’nde görev yapıyor.
Hotamışlıgil’in İstanbul’a gelişi de bu merkezde yapılan son çalışmaların değerlendirilmesi amacını taşıyordu. Bu vesileyle Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ülker’le yaklaşık 10 yıl sonra tekrar karşılaştık. Sabri Ülker Vakfı Genel Müdürü Begüm Mutuş da oradaydı.
Ali Ülker yakın gelecekte atacakları çok önemli bir adımdan bahsetti. Mevzuatta gerekli düzenlemelerin yapılması durumunda 2024 yılında Türkiye’de bağımsız bir enstitü kurarak evrensel bilime katkı sunmayı hedeflediklerini söyledi.
Prof. Hotamışligil’le sohbete dünyayı kasıp kavuran koronavirüs pandemisini konuşarak başladık. Salgının tamamen bittiğinin söylenemeyeceğini ancak aşıların çok büyük oranda hayat kurtardığını, tedavi için de geliştirilen yeni ve etkili ilaçların bulunduğunun altını çizdi. Belli yerlerde başarılı mücadele sayesinde COVID kaynaklı can kayıplarının gripten ölümlerin altına çekilebildiğini anlattı.
ÇIĞIR AÇAN BULUŞLAR
Kurulduğu 2014 yılından bu yana bilim dünyasında önemli çalışmaları hayata geçiren Harvard Sabri Ülker Merkezi, 2021 yılında yaptığı metabolik araştırmalarla birçok hastalığın tedavisinde çığır açan buluşlara imza attı. Merkezin ağırlıklı olarak çalıştığı konular arasında diyabet, karaciğer yağlanması ve obezite gibi başlıklar var.
Hotamışlıgil ve 23 kişilik ekibi genetik ve metabolik hastalıkların oluşmasını önlemek ve yeni tedavi yöntemleri geliştirmek üzere uğraş veriyor. Bu ekipte Türkiye, İsrail, Suudi Arabistan, Kanada, Brezilya, Çin gibi ülkelerden araştırmacılar bulunuyor. Ekip, 2021 yılında metabolizmanın düzenlenmesine yardımcı olan ve hem Tip 1 hem de Tip 2 diyabetin iyileşmesinde önemli rol oynayan FABKIN isimli bir hormonu keşfetti. Aynı araştırmacılar insülin direncine neden olan yeni bir mekanizma buldu.
Geçtiğimiz günlerde ünlü Nature dergisinde yayınlanan çalışmada da hücre içi moleküler mimarisinin metabolizma üzerindeki etkisi keşfedildi. Bu paylaştığım bilgilerin anlaşılması biraz zor gelebilir fakat insan vücudunun karmaşıklığı içinde sağlık sorunlarına çözüm bulabilmek böylesine zorlu ve titiz bir yoğunlaşmayı gerektiriyor. Bu sayede son derece hayati bir organ olan karaciğerin sırrı çözülüyor. Halk arasında “şeker” olarak bilinen sağlık sorunuyla mücadelede önemli yol alınıyor.
