Giriş
Neredeyse 30 yıldır çevre ve doğanın korunmasıyla ilgili yazılar yazıyorum, TV programları yapıyorum. “Gündemde bu kadar önemli konu varken neden bunlarla uğraşıyorsun” gibi tepkilerle az karşılaşmadım. Ta ki insanlar gerçek anlamda iklim krizinin etkileriyle yüzleşmeye başlayıncaya kadar. Türkiye bulunduğu coğrafya nedeniyle bu krizlerden en fazla etkilenen ülkelerden biri. Dünyanın birçok yeri gibi Türkiye’de de bazı açılardan geri dönülmesi zor bir noktaya doğru yaklaşıyoruz. Özellikle, kuraklık, kirlilik ve ekosistemin bozulmasını büyük riskler olarak görüyorum.
Küresel düzeyde atılan adımlar çoğunlukla kâğıt üzerinde kalıyor; uluslararası belgeler temennilerden öteye geçemiyor. Taahhütlerin sadece bir kısmı gerçek oluyor. Bununla beraber saydığım olumsuzluklara rağmen gelecek kuşakların daha fazla duyarlılık göstereceğine dair iyimserim. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan tarafından çevre konusunda atılan adımlar, devlet ve sivil toplum ekseninde devam eden faaliyetlere yeni bir eksen açtı. Üstelik her ikisinden de daha hızlı sonuçlar alarak.
Emine Erdoğan’ın ABD’nin New York şehrinde Birleşmiş Milletler’in (BM) davetlisi olarak gerçekleştirdiği faaliyetleri ben de takip ediyorum. En son Eylül 2022’de BM Genel Kurulu vesilesiyle dünya liderlerini misafir eden New York’ta o günlerde büyük hareketlilik ve kaos vardı. Liderlerin BM binasına giriş çıkış trafikleri, verilen mesajlar ve görüşmeler gündemi meşgul ediyordu. Kalıcı barış, istikrar ve güvenlik alanında verilen sözlerin sadece küçük bir bölümü gerçekleştirilebildi. Dünya daha güvenli ve huzurlu bir yer haline gelmedi.
Oysa çevreyi, doğayı, bilimi, ekonomiyi, sanatı, insani kalkınmayı daha çok konuşmaya ihtiyacımız var. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Dünya 5’ten Büyüktür” ifadesiyle her fırsatta dile getirdiği gibi BM tarafından temsil edilen uluslararası sistem büyük meselelere çözüm getirmekte zorlanıyor. Emine Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler Genel Kurul Salonu’nda 30 Mart günü gerçekleştirdiği konuşmada da bir yönüyle bu eleştiri vardı. Diğer taraftan Emine Hanım sıradan insanların günlük hayatlarında karşılaştığı sorunları ve ikilemleri de BM kürsüsüne taşıyarak bir anlamda milyonlarca insanın sesi oldu.
PAYLAŞIMDA HAKKANİYET
Emine Erdoğan, Genel Kurul’a hitabında “Hakkaniyete dayalı bir yük paylaşımı ile önlemleri almak, iklim değişikliğinde payı olmadığı halde, sonuçlarından en çok etkilenen ülkelerin gözetildiği adil bir sistem kurmak mecburiyetindeyiz” dedi. Diğer taraftan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres kişisel etkisini ve itibarını dünya sorunlarının çözümü noktasında en üst seviyede kullanan bir insan. Çok çalışıyor ve farklı kesimlere dokunmayı başarıyor.
Bir süre önce imzaladığı protokolün esaslarına bağlı kalarak Emine Erdoğan’ı BM adına New York’ta ağırlaması ve Türkiye’nin adını öne çıkaran “Sıfır Atık” girişimine tam destek vermesi gerçekten takdiri hak ediyor. Nitekim Guterres, “Sıfır Atık Projesi, yalnızca bir çevre projesi değil, dünyayı ahlaklı davranmaya çağırdığınız bir sorumluluk hareketidir. İklim değişikliğiyle mücadeleye yaptığınız katkı çok değerli, çok teşekkür ederiz” açıklamasını yaptı.
BM’nin Emine Erdoğan ile iş birliği yaparak belli bir takvim boyunca sürdüreceği bu çalışmalar hem ciddi bir farkındalık oluşturulmasına hem de ilgili kurumları harekete geçirmeye yarayacak.
