Giriş
İsrail ve Hamas’ın bir ateşkes üzerinde uzlaşması ve kalıcı bir anlaşma için liderlerin bir araya gelmesi çok olumlu bir gelişme. Gelecek için gerçekten umutlanabilir miyiz, bundan çok emin değilim. Fakat akan kanın durması, Hamas’ın elindeki rehinelerin serbest kalması ve İsrail’in tuttuğu Filistinli mahkûmların bırakılması çok önemli. Gazze, bugün için tamamen yıkılmış, paramparça olmuş durumda.
ABD Başkanı Donald Trump bile çökmüş altyapının vahametini dile getirdi. Ancak bunun ötesinde insan kaybı çok büyük ve acı. Hayatını kaybedenlerin tam sayısı bilinmemekle birlikte, 70 bin dolayında insanın öldüğü tahmin ediliyor. Bazı yorumlara göre bu sayı çok daha fazla. Zira yıkılan binaların altında binlerce kişinin cansız yatıyor olduğu düşünülüyor.
Filistin halkının, doğup büyüdükleri topraklarda huzur ve barış içinde yaşayabilmesi için kendi geleceklerini ilgilendiren temel konularda tek vücut olarak hareket edebilmeleri gerekir. Şu anda Hamas ve Filistin merkezî yönetimi çevresinde birçok grup ve fraksiyon söz konusu. Aralarında ciddi bir parçalanmışlık görüntüsü var. Aslında bu tablo, bütün Arap ülkelerinde aynı. Farklı ideolojiler, emirlikler ve yapılar nedeniyle Arap Birliği dünya siyasetinde istenen etkiyi gösteremiyor. Benzer durum ‘İslam İşbirliği Teşkilatı’ için de geçerli.
Ben, burada Türkiye’nin kapsayıcı ve kucaklayıcı bir yaklaşımla farklı kesimleri bir masa çevresinde bir araya getirme gücünü daha fazla kullanması gerektiğini düşünüyorum. Türkiye, bunu yapabilecek az sayıda ülkeden biridir. Türkiye’nin Arap sokaklarındaki ilgisi, algısı ve harekete geçirebileceği kesimlerin sayısı Hamas’ın çok üzerindedir. Orta Doğu’da yaraların sarılması, yıkılan yerlerin yeniden inşası ve siyasi anlayış birliğinin oluşturulmasında Ankara çok yapıcı bir aktör olarak öne çıkabilir.
ERDOĞAN’IN AKTİF ROLÜ
Nitekim Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu süreçte farklı kesimlerle yoğun bir diplomasi ve temas trafiği yürüttü. Ateşkesin sağlanması ve süreçlerin olumlu bir noktaya varmasında Erdoğan’ın büyük katkısı oldu. Üstelik Ankara, artık sadece Katar ile yakın duran bir başkent durumunda da değil. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır ile olgunlaşan normalleşme sürecinin ne kadar yararlı olduğunu izliyoruz. Bununla birlikte kalıcı barış için sadece diplomatik temaslar ve ateşkesler yeterli değil.
Gazze’nin ayağa kalkması, sadece beton bloklarla değil, insan onuru ve toplumsal hafızayla da mümkün olacak. Yıllardır kuşatma altında yaşayan bir halkın güvenlik, eğitim ve sağlık gibi en temel haklarını yeniden kazanması gerekiyor. Bu süreçte Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği kadar, Körfez ülkelerinin ve Türkiye’nin de aktif rol alması hayati önemde. Gazze’nin yaralarını sarmak aynı zamanda uluslararası sistemin samimiyet testidir. Batı dünyası, bugüne kadar çoğu zaman tepkisiz kaldı, hatta kimi zaman çifte standartlı davrandı. Ancak şimdi hem insani hem de stratejik bir sorumluluk alanı doğdu.
Zira çökmüş bir Gazze yalnızca Filistinlilerin değil, tüm bölgenin istikrarını tehdit eden bir insani fay hattına dönüşebilir. Bu noktada Türkiye’nin sahip olduğu yumuşak güç kapasitesi, diplomatik nüfuzu ve tarihsel bağları yeniden anlam kazanıyor. Ankara son yıllarda yalnızca diplomasiyle değil, insani yardımlar, altyapı projeleri ve sivil toplum girişimleriyle de bölgede güven telkin eden bir aktör hâline geldi. Özellikle TİKA, Kızılay ve AFAD gibi kurumlar, sahada etkili çalışmalar yürütüyor. Bu kurumsal birikim, geleceğin barış mimarisinde Türkiye’ye özel bir rol kazandırabilir.
Ankara, hem Filistin halkının duygularını anlayabilen hem de İsrail ile diyalog kurabilecek nadir başkentlerden biridir.
