Giriş
Nüfus artışı, sanayileşme ve yaşam standartlarındaki yükseliş, küresel ölçekte enerji talebini sürekli artırmakta. Fosil kaynakların yüksek maliyeti ve çevreye etkileri düşünüldüğünde, talebin karşılanmasında yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi daha çok anlaşılıyor.
Jeotermal enerji, yer altındaki sıcak su ve buharın kullanılmasıyla elektrik üretimine katkı sağlıyor. Diğer yenilenebilir kaynakların aksine, yılın her günü kesintisiz enerji üretimine imkân tanıyor.
Jeotermalin; enerji, turizm, tarım ve sağlık sektörlerinde yaygın bir kullanımı var. Isıtma uygulamalarında konutlardan seralara, şehir ölçekli sistemlerden endüstriyel süreçlere kadar geniş yelpazede çözümler sunuyor.
Düşük karbon salımı sayesinde, iklim değişikliğiyle mücadelede ciddi avantaj sağlıyor. 2024 yılı itibarıyla küresel ölçekte jeotermal enerji kurulu gücü yaklaşık 17 bin megavat düzeyinde.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın öngörülerine göre, önümüzdeki 25 yıl içinde jeotermal enerjinin küresel yenilenebilir enerji yatırımları içindeki payının yüzde 0,5 seviyelerinden yüzde 3 ila 5 aralığına çıkması bekleniyor.
Ülkemizde yapılan jeolojik etütler ve sondaj çalışmaları, görünür jeotermal ısı potansiyelinin en az 40 bin megavat düzeyinde olduğunu gösteriyor.
Türkiye, Mart 2025 itibarıyla toplam 1.734 megavat kurulu güce sahip 66 jeotermal santraliyle dünya sıralamasında dördüncü, Avrupa’da ise birinci ülke konumundadır.
Bugüne kadar ülkemizde 150 ana tedarikçi ve 350’ye yakın alt imalatçının oluşturduğu bu ekosistem sayesinde yaklaşık 50 bin kişiye istihdam sağlanmış. Günümüzde Türkiye genelinde jeotermal kaynaklarla 160 bin konut eşdeğeri yapı ve yaklaşık 10 bin dekar sera ısıtılmakta.
Aynı zamanda bu kaynaklardan elde edilen doğal mineralli sular, içme suyu ve sağlık turizmi alanlarında değerlendirilerek ekonomiye önemli katma değer sunuyor. Termal turizmde, 53 turizm merkezi, 4 kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesiyle altyapı çalışmaları devam ediyor. Ülkemizde şu anda yılda yaklaşık 20-23 milyon kişiye ev sahipliği yapan 520’den fazla aktif kaplıca (spa) tesisi mevcut.
2030’lara doğru dünyada 100 milyar dolar gelire ulaşması beklenen termal turizmden hak ettiğimiz payı almalıyız. Yukarıda aktardığım notları derlerken Türkiye’de kalkınma ve üretimin neredeyse her alanında çok çalışmış, büyük emek vermiş Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın konuşmasından yararlandım.
Cevdet Yılmaz, Jeotermal Yatırımcıları Derneği (JEMYAD) tarafından düzenlenen Uluslararası Jeotermal Yatırım Zirvesi’nin (IGIS) Nevşehir’deki Perissia Otel’deki açılışında dikkat çekici bir konuşma yaptı.
JEMYAD’ın zirvesine Nevşehir Valisi Ali Fidan’ın yanı sıra Oya Narin, Mehmet Öğütçü, Prof. Dr. Hüseyin Bağcı, Aynur Tattersall, Giulia Devietti Goggia, Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu, Mustafa Özdemir gibi uzman isimler de katıldı.
Uluslararası düzeyde çok önemli profillerin davetli olduğu zirvenin düzenlenmesinde Ömer Tosun’un emeği ve katkısı büyük. Kapadokya’nın dünyaca ünlü The Museum Hotel’in kurucusu olan Ömer Tosun, duayen bir turizm yatırımcısı. Kapadokya’nın uluslararası platformlarda öne çıkarılması için yoğun gayret gösteriyor.
Endüstrinin farklı alanlarında yatırımları bulunan Ömer Tosun, kurduğu tesislerde gıda sektöründe de önemli kullanım alanı olan karbondioksit üretiyor. Tosun gibi elini taşın altına koymuş ve Türkiye’de turizm vd. alanlarda saygın bir yer edinen isimlerin jeotermal alanındaki yatırımları teşvik edilmeli diye düşünüyorum.
