Giriş
Ekonomik, sosyal ya da koronovirüste olduğu gibi sağlıkla ilgili bir kriz yaşandığında en son akla gelen kesim kadınlar oluyor maalesef. Düşünün; salgının başladığı mart ayından bu yana ekonominin nasıl etkilendiğini, sosyal hayatın ne kadar kısıtlandığını, sporda yaşanan sorunları, eğitimi, turizmi her şeyi konuştuk. Sadece ve sadece pandemi döneminde kadın olmanın ne gibi ek sorunlar getirdiğini hiç konuşmadık. Çok şükür ki TÜSİAD, TÜRKONFED ve Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) Türkiye’nin iş birliğiyle hazırlanan araştırma bu konuda önemli bir eksikliği giderdi.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Emel Memiş tarafından yürütülen, ankete dayanarak hazırlanan “COVID-19 Salgınının Kadın Çalışanlar Açısından Etkileri” başlıklı araştırmaya 339 şirket katıldı. Araştırma salgın döneminde evden çalışmanın ve ev içinde geçirilen zamanın artmasıyla, kadınlar ve kız çocuklarının üzerindeki bakım yükümlülükleri ve ev işlerine harcanan zamanın arttığını, kadınlar ve kız çocuklarının aynı zamanda artan oranda aile içi şiddetle mücadele etmek zorunda kaldığını ortaya koydu.
Araştırmada, kadın ve erkek çalışanların sorun olarak gördükleri üç konu şöyle ayrıştı: Kadınların yüzde 99’u artan ev işleri ve bakım sorumluluğunu, yüzde 97’si uzaktan/evden çalışma ile artan iş yükünü, yüzde 95’i ise endişe, psikolojik stres ve tükenmişliği en önemli sorun olarak sıraladı. Erkeklerin ise yüzde 74’ü salgın döneminde ücret/gelir yetersizliğini, yüzde 69’u iletişim ve bilişim teknolojilerine kısıtlı erişimi ve yüzde 65’i psikolojik stres ve tükenmişliği sorun olarak gördü.
Araştırmaya katılan işletmelerin yüzde 99’unda kadın çalışanlar tarafından ortak olarak iletilen sorunlar arasında artan ev işleri ve çocuk/yaşlı/hasta bakımı nedeniyle karşılaşılan zorluklar belirtilirken, işletmelerin sadece yüzde 25’inde bu sorun erkekler tarafından da iletildi. İşletmelerin yüzde 89’unda kadın çalışanlar ev içi şiddetin arttığını belirtirken, yüzde 19’unda erkekler tarafından bu soruna işaret edildi.
Bir diğer çarpıcı sonuç ise, araştırmaya katılan şirketlerin yüzde 76’sı çalışanların yaşadığı stresi azaltmak ve genel refahlarını desteklemek üzere özel önlemler aldığını vurgularken, sadece yüzde 26’sının kadın çalışanlara yönelik özel önlemler aldıklarını belirtmesi oldu. Araştırmanın paydaşlarından olan UN Women Türkiye Ülke Direktörü Asya Varbanova ise yaptığı değerlendirmede, COVID-19’un iş gücü var olan eşitsizlikleri daha da derinleştirdiğini söyledi.
Varbanova, “Salgın nedeniyle kadınlar 1.1 milyon iş kaybı yaşarken, bu rakam erkeklerde 1.5 milyon olarak gerçekleşti. Daha az sayıda kadın işini kaybetmiş gibi görünse de kadınların iş gücüne katılım oranlarının erkeklere kıyasla düşük olduğu düşünülünce iş hayatındaki kadın-erkek dengesi daha da bozuldu” diye konuştu. Bu araştırmadan yola çıkarak, ilgili bakanlıkların bir araya gelerek kadınlara yönelik ek destek paketleri üzerinde çalışmalarında sonsuz fayda görüyorum.
En acil konu ev eşyası
İzmir depreminin üzerinden iki haftadan uzun bir zaman geçti. Devlet millet iş birliği, yerel yönetimlerin ve STK’ların çabalarıyla yaraların en kısa sürede sarılması için olağanüstü bir gayret sarf ediliyor. Ancak yapılan yardımların efektif olabilmesi için eksiklerin doğru tespit edilmesi ve sürekliliğin sağlanması çok önemli.
Bu konuda yaptığım görüşmelere göre, en acil konunun yavaş yavaş yeni evlerine yerleşmeye başlayan depremzedelerin ev eşyası ihtiyacı olduğunu söyleyebilirim. Ayrıca yardımların sürekliliği alanında kira yardımı ve temel ihtiyaç maddelerinin en az bir yıl süreyle temin edilmesi konuları öne çıkıyor.
