Benden çiftçi olur mu?

Yaşadığımız tüm afetlerde bir kez daha doğanın, toprağın kıymetini anladık. Her geçen gün üretimin merkezi köylerimizin, çiftçilerimizin değerinin altı bir kez daha çiziliyor. Mutfakta yemeğin temeli olan ürünü sofralara taşıyan çiftçilerimiz için şahane projeler üreten girişimcilerimiz var. Bu hafta konuğum çiftçilerin yeni teknolojilerle donatılması için Aydın’da Akıllı Köy oluşturan bir girişimci; Tülin Akın.

Akıllı Köy’ü kurarken ilham kaynağınız ve motivasyonunuz ne oldu?

Çiftçilerin yeni bilgilere ve teknolojiye erişim zorluğundan yola çıkarak 20 Ekim 2004’te Tabit’in ilk projesi olan ‘tarimsalpazarlama.com’ ve ‘tarim.com.tr’yi, 22 yaşında üniversitede öğrenciyken kurdum. Şu anda 1.6 milyon abonesi olan Vodafone Çiftçi Kulübü’nün bir parçası olan pazar fiyatı ve çiftçiliği etkileyen hava olaylarını gönderen bir SMS servisi geliştirdim.

Daha sonra köy köy dolaşan bir eğitim ve bilgilendirme organizasyonu yaparak tarım ve hayvancılık yapan her yerde etkinlikler gerçekleştirdik. Gördük ki çiftçiler, gördüğü ve daha önce uygulanmış teknikleri ve bilgileri sadece örnek alıyor, risk almaktan haklı olarak kaçınıyor. 2015 yılında Aydın ilini merkez alarak Vodafone Akıllı Köy’ü hayata geçirdik.

Akıllı Köy’de neler oluyor?

Akıllı Köy’de 200 kişilik bir konferans salonumuz var. Çiftçiler burada dünyanın tarımdaki geleceği, küresel iklim değişikliği ve etkileriyle ilgili bilgiler alıyorlar. Yeni nesil üretim alanları ve uygulanan teknolojileri tek tek görerek deneyimliyorlar. Dijital yaprak, topraksız üretim, dijital böcek tuzağı, yapay zekalı sulama sistemi, akıllı mera, toplu sağım sistemi, erken uyarı sistemi, güneş enerjili kurutma sistemi, sera sensörü gibi teknolojileri görmüş oluyorlar.

Türkiye’ye ve dünyaya örnek oldunuz ve pek çok ödül aldınız.

Yaptığımız bu çalışmalar Sosyal Girişimcilik alanında özellikle yurt içi ve yurt dışında büyük ilgi gördü. İlk olarak çiftçilerin ihracat yapmasını tetiklediğimiz için 2006 İhracatın Yıldızları Ödülleri’nde e-ihracat birincilik ödülünü aldım. Türkiye’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan ‘İş’te Kadın Ödülü’ aldık.

Schwab Foundation for Social Entrepreneurship tarafından 2018’de yılın en başarılı sosyal girişimcileri arasında gösterildim ve dünyanın en büyük sosyal girişimcilerinin olduğu Ashoka’ya Fellow seçildim. ABİE Dünya Sosyal Etki Ödülü’nü aldım. KAGİDER’den Yılın Kadın Sosyal Girişimcisi ödülü gibi başka birçok ödüle layık görüldüm.

‘DÜNYADA İYİ ŞEYLER YAPILIYOR AMA BİZ YAPAMAYIZ’

Çiftçilikte farkındalık yaratabildiniz mi?

Çiftçiler, “Dünyada iyi şeyler yapılıyor ama biz yapamayız” düşüncesine kapıldılar. Bilgisayar ve internet kullanmaları gerekecekti ve 2004 yılında internet henüz yaygın değildi. Çiftçiler çocukları aracılığıyla internet kafelerden ürünlerinin ilanlarını veriyorlardı.

Sonra SMS ile bilgi alıp ürünlerinin ilanlarını göndermeye başladılar. Şimdi ise ‘Tabit Akıllı Çiftçi’ uygulamasından ürünün fotoğrafını çekip ilanlarını hem sitelerde hem uygulamalarda yayınlanmasını sağlıyorlar. Hal ve borsa fiyatlarını, devlet desteklerini, hava durumlarını takip ediyorlar. Akıllı Köy’e gelip yeni teknolojiler hakkında bilgi alıyorlar.

ÇİFTÇİ PANDEMİDE BÜYÜK ZARARLAR GÖRDÜ

Yaşadığımız süreç sürdürülebilir bir dünya için toprağın önemini bir kez daha belirledi. Daha fazla ne yapılabilir sizce?

Tüm ülkeler COVID-19 salgınıyla gıdaya erişimin ne kadar önemli olduğunu kavradı. Ancak salgın nedeniyle tedarik zincirinde daralmalar oldu. Ticaret kuralları ve şekilleri değişti. Ev dışı tüketim çok azaldı. İthalat ve ihracatla ilgili yeni düzenlemeler getirildi. Tedarik zincirindeki talep daralması doğrudan çiftçiye yansıtıldı ve çiftçi büyük zararlar gördü.

Çiftçide fiyatın düşmesi ise tüketiciye yansımadı. Ziraat mühendislerinin tarlalara, veterinerlerin ahırlara gidişi zorlaştı. Hazırlamış olduğumuz ‘Tabit Akıllı Çiftçi’ uygulaması üzerinden çiftçilerimiz ziraat mühendislerimize üretimleriyle ilgili sorular sordular ve üretimlerine aksamadan devam ettiler.

Son olarak neler söylemek istersiniz?

Bütün bu deneyimlerimiz üç kitapta toplandı: Atila Yüksel’in kaleminden A7 Yayıncılık’tan çıkan ‘Hayallerin Hasadı-Tülin Akın’, iş ortağım Coşkun Yıldırım tarafından ‘Başlatan Olmak’, Agrofütürist Coşkun Yıldırım’ın kalemiyle Kitap Yurdu Yayıncılık’tan ‘Çiftçilik 101-Benden çiftçi olur mu?’ kitabı çıktı. Köyde yaşamak hayal edildiği gibi olmayabilir. Çiftçilik de uzaktan göründüğü gibi kolay olmayabilir.

Bu nedenle karar alırken çok iyi düşünmek gerekir. Teknoloji gelişimi köy ve çiftçi hayatını kolaylaştırıyor ve cazip hale getiriyor ama hayatı değiştirmek için yeterli bir etki değil. İnsanlar tüm yönleriyle köyde yaşamayı düşünmeliler. Bu kitaplar, “Benden çiftçi olur mu?” sorusunun cevabını bulmak için çok yardımcı olacaktır.