Önce iş güvenliği değil, önce iş!

İş güvenliği...

Tahlil edilmeyi bekleyen iki kavram.

İş ve güvenlik...

Önce 'iş' kavramını basit bir tahlil yöntemiyle ele alalım.

İş kavramının tanımı: “Bir sonuç elde etmek, herhangi bir şey ortaya koymak için güç harcayarak yapılan etkinlik, çalışma” şeklinde.

Güvenliğin tanımı ise: “Sağlıklı yaşamak için alınması gerekli önlemlerin bütünü" şeklinde.

Bu iki kavramın birlikte kullanıldığı durumu ele aldığımızda ise iş güvenliği ortaya çıkıyor.

Bu birliktelik ise yeni bir tanım gerektiriyor.

Bu durumda ise iş güvenliği: "İş yerinde çeşitli nedenlerden kaynaklanan ve sağlığa zarar verme potansiyeline sahip olan koşulların oluşmasını önlemek ve / veya ortadan kaldırmak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalar bütünü" şeklinde tanımlanıyor.

Bu tanımlar basit bir tahlil için kafi.

İş kavramını artı değere çevirmek gerek

Bu tahliller ışığında şöyle devam edelim:

Güvenlik kavramı, iş kavramının üzerine artı bir değer olarak geliyor. Böylelikle ortaya iş yerindeki güvenliğin sağlanması gibi bir anlam çıkıyor.

Bir oluşumun üzerine bir değer yüklemesi yapılacağı vakit evvela elde olanın artı değere çevrilmesi, ihya edilmesi temel bir kaidedir.

Örnek: Evinizi boyayacağınız zaman önce duvarları kirden arındırır, alçı marifetiyle boşlukları kapatır, zımpara yapar ve böylelikle artı değer olan boya işlemine geçersiniz.

Amaç işyerindeki güvenliği sağlamaksa, evvela iş kavramını artı değere çevirmek gerekir.

İş kavramını artı değere çevirmek için öncelikle gerçekçi ve anlaşılır bir işletme politikası, hedefi ve vizyonu gerekir. Beraberinde düzgün işleyen bir İK (İnsan Kaynağı) yönetimi, herkesçe bilinen, açık ve doğru belirlenmiş görev tanımları, önceden planlanmış ve hedefe hizmet eden eğitim organizasyonu, iletişim stratejisi ve kuralları, motivasyon unsurlarının aktive edilmesi, performans değerlendirmesi ve kariyer planlaması, liyakat, organizasyon ve hiyerarşik yapının açıkça belirlenmesi, operasyonel metot ve kurallarının net olması, ücretli – ücretsiz izinlere erişim imkanları gibi konuların düzene sokulması öncelikli konulardır.

Sağlıklı yönetilen bir İK yönetimi yoksa...

Bu konular iş kavramına ait temel unsurlardan en önemlileridir. Güvenlik kavramının-değerinin zemini ve payandası hükmündedirler.

Bunlar ele alınıp iyileştirmeler yapılmadan ikinci bir değer olan güvenlik kavramını birinci kavramın üzerine bina etmek mümkün olmaz.

Genel işletme politikası olmayan işletmenin güvenlik politikası da olmaz.

Gerçekçi ve ulaşılır bir iş hedefi olmayan işletmede güvenlik hedeflerinden konuşmak mümkün olabilir mi?

Kendine vizyon belirlememiş bir işletmede 0 kaza vizyonu konuşmak saçma olur.

Sağlıklı yönetilen bir İK yönetimi yoksa, doğru işe doğru kişiyi alamıyorsunuz demektir. İşe doğru- uygun kişiyi seçemezseniz de uygunsuz ve açıkta kalan durumlar işletmenizin güvenlik performansını negatif etkiler.

Görev tanımlarınız net değilse hiç kimse sorumluluk almak istemez, problemlerin çözümü için muhatap bulunamaz ve sorunlar göz ardı edilir. Bu da beraberinde riskleri ve bu risklere bağlı birçok istenmeyen kaza hadisesini meydana getirir.

Tüm personeli aynı hedefe odaklamanın ve aynı vizyonu paylaşmanın yegane yollarından biri, eğitimdir. Tüm süreçle ilgili personeli bilgilendirmek, kişisel ve mesleki gelişimleri için eğitim organize etmek gerekiyor. Eğitim yoksa gelişim ve ortak vizyon olmaz. İşin temel unsuruyla ilgili olarak ortak bir vizyon yoksa ortak bir güvenlik vizyonu hiç olamaz.

Kurum içi iletişim stratejisi belirlemeden sorunlarla başa çıkmak, üretimi sağlıklı sürdürmek ve müşteri memnuniyetini sağlamak mümkün değildir. Bunların olmadığı yerde elbette güvenlik iletişimi de hayat bulamaz. Sağlıklı iletişim kuramadığınız çalışanlarda davranış değişikliği gerçekleştirmek mümkün mü? Üst yönetimle doğru ve istikrarlı bir iletişim kurulamıyorsa, işletmedeki risklerle başa çıkabilmek için nasıl sağlıklı kararlar alacaksınız?

Çalışanlar işe motive edilemiyorsa aidiyet duygusu gelişmez. Emek ve başarı görülmüyor ve takdir edilmiyorsa kişi işletmesiyle duygusal bağ kurmaz! İşletmesiyle hiçbir duygusal bağ kurmamış / kuramamış bir çalışanı güvenlik kurallarına nasıl adapte edeceksiniz?

Performansı karşılıksız kalan ve hak etmesine rağmen terfi alamayan çalışan için güvenlik dahil tüm konular yersiz ve son sıradadır. Çünkü onu gören bir sistem yoktur ve emeği karşılıksız kalmıştır. Onun için artık az çalışsa da bir, çok çalışsa da bir, güvenlik normlarına uyum sağlasa da bir, sağlamasa da birdir.

İşinde ehil olan değil de farklı imtiyazlara sahip kişileri göreve seçerseniz, işlerinizde istediğiniz kaliteyi hiçbir zaman yakalayamazsınız. Böyle yapılan seçimler güven duygusunu zedeler. Güven duygusu bir defa zedelenirse artık ortada iş güvenliği de işin güvenilirliği de kalmaz!

Organizasyon iyi düşünülmüş, üzerine çalışılmış ve doğru planlanmış olmak zorunda. Aksi halde bir sürü yatay ve dikey problemle karşı karşıya kalırsınız. Binanın temeli gibi düşünmek lazım, temel yanlış ise gövde de yanlış gider. Yanlış bir organizasyon yapısı içinde doğru bir güvenlik organizasyonu düşünülebilir mi?

Hiyerarşik yapı da mühim konulardan... Kim kime hangi sınırlar ile ne oranda bağlı çalışır? Kim, hangi talimatları, kimden alır? Bu konuda her şey netse süreç sağlıklı ilerler. Yok değilse işler öyle bir sarpa sarar ki içinden çıkabilene aşk olsun. Böyle bir yapı içinde güvenli bir iş talimatı verilebilir ve takibatı yapılabilir mi? Bir işletmede muallakta kalmış olan her konu kuyruğuna bir riski takıp beraberinde gezdirir!

Operasyon-üretimle ilgili net bir metot ve bu metoda dair kati ve net kurallar yoksa, hangi güvenliği tesis edeceksiniz? İşletmenin temel gayesi olan üretimde bile metodu ve kati kuralları yoksa, güvenlikte nasıl olsun?

İşletmede doğru bir planlama ile sağlıklı şekilde işletilen bir izin sistematiği yoksa o işletmede yorgunluk, hastalık, bıkkınlık ve birçok sendrom boy göstermeye başlar. Tüm bunlar çalışan güvenliğini tek başına riske sokmak için yeterli ve fazla bile.

Yani diyorum ki;

İşletmenin kurumsal kimliğini inşa etmek lazım evvela. Güçlü, içi dolu ve istikrarlı bir kurumsal kimliğiniz yoksa yaptığınız / yapmaya çalıştığınız her şey formaliteden ibaret olur, suni durur ve sağlıklı sonuç vermez.

İşinizi düzeltirseniz eşgüdümlü olarak iş güvenliği adına da büyük ve önemli bir adım atmış olursunuz...

Güvenlik gövde ise işin düzenlenmesi ve kurumsal kimlik köktür. Kök yoksa gövdede yoktur!

“Önce iş güvenliği değil, önce iş!”