Giriş
“Trump dönemi” diye bir dönem yaşadık. “Trumpçılık” diye tanımlanan bir yaklaşım, siyasi literatüre girdi: Devletler arasındaki ilişkiyi kurallara önem vermeden yönetmek... Kurumları yok saymak... Diplomatik gelenekleri bir yana itip, saygısız, ölçüsüz bir ilişkiler biçimi oluşturmak… Demokrasi, insan hakları gibi evrensel hukuk ve etik prensiplerini fazla önemsememek… Hak ihlallerini canının istediği gibi yorumlayıp, bir ilkesizlik oluşturmak… Trump’ın kendine özgü “tavır”larından biz de payımızı aldık: Bir gün kardeş oldu, ertesi gün, ekonomimizi batırmakla tehdit etti.
Rahip Brunson’un serbest bırakılması konusu ve birkaç açıklama dışında, insan haklarına dair pek bir tepkisini göremedik. Sonuç olarak, bu popülist ve popüler politikacının dönemi kapanıyor. Radikal sağ, tüm dünyada yetim kalıyor. Trump seçimi kaybetse de “Trumpçılık” yaşıyor: Dünyanın birçok yerinde (tabii Türkiye’de de) hâlâ Trump fanatikleri var. Bu fanatikler arasında kadınlar, Meksikalılar, siyahlar da bulunuyor.
Biden-Türkiye ilişkisi
Biden, yakın geçmişteki bazı çıkışları nedeniyle Türkiye’de iktidar çevrelerince ihtiyatla karşılanıyor. Bu anlaşılabilir bir durum. Güçlü kurumları olan, devlet geleneği sağlam olan bir devletin başına şimdi Biden geçiyor. ABD çıkarlarını Trump tarzında savunmasa da o da genel ABD siyasetinin bir parçası olacaktır. Tabii öngörülemez, ne zaman ne diyeceği bilinemez bir siyasetçinin, hele de ABD gibi bir devletin başında olması yerine daha kurallara bağlı görüşleri netleşmiş, öngörülebilir bir siyasetçinin gelmesi önemli.
Biden’ın başkanlık koltuğuna oturmasıyla neler değişebilir? Kürt meselesinin yeniden masaya getirilmesi ihtimali yüksek. Suriye’de, PYD’yle ilişki sürecek. Kıbrıs, Doğu Akdeniz, Ege kıta sahanlığı konusu, insan hakları ihlalleri, düşünce ve ifade özgürlüğü… Bunlar masaya gelebilir. Gelmelidir de. Kangren olmaya yüz tutmuş konuların bu kez daha bir “açıklık”la gündeme gelmesi, bir imkan olabilir.
Suriye böyle kalmayacak. Irak böyle kalmayacak. Biden’la bu konular, daha gerçekçi bir zeminde konuşulabilir. “Bir gün öyle ertesi gün böyle” olması yerine “neyse o” olması daha iyi değil mi? Ne olursa olsun, Trump döneminin bitmesi, insanlık adına bir eşik. Önümüzdeki dört yılın, Türkiye’ye de yarar sağlaması mümkün. Tabii bu noktadan sonra iş siyasetçilere düşüyor.
