Giriş
KOAH hastalarında akciğer kanseri gelişme riski daha yüksek. Kanlı balgam, öksürük, sırt ağrısı gibi belirtilerle kendini gösteren akciğer kanseri bazen akciğer filminde ya da tomografisinde görülmeyebiliyor. Bu durumda bronkoskopi denen bir yöntem kullanılıyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Serdar Erturan, bronskoskopi ile ilgili merak edilenleri anlatıyor
BRONKOSKOPİ NEDİR?
Bronkoskopi kelime olarak hava yollarının (bronşların) içine bakmak demektir. Gırtlak bölgesinden sonraki solunum yollarını ve akciğerleri incelemek, tanı ve tedavi amacıyla bazı girişimler yapmak için kullanılır.
HANGİ DURUMLARDA GEREKLİDİR?
Bronkoskopi uygulamalarının en sık nedeni akciğer kanseri tanısı, evrelemesi ve tedavisidir. Bazen kanlı balgam, öksürük, sırt ağrısı gibi akciğer kanseri bulgularına karşın tümör akciğer filmi ya da tomografisinde görünmeyebilir. Bu durumda bronkoskopiye ihtiyaç duyulur. Başka yöntemlerle tanısı konulamayan akciğer enfeksiyonlarının (zatürre, verem gibi) tanısı, kanlı balgam, nedeni saptanamayan kronik öksürük gibi pek çok amaçla bronkoskopi yapılabilir.
TEŞHİS DIŞINDA HANGİ SORUNLARIN TEDAVİSİNDE KULLANILIR?
Bronkoskopi tanısal girişimler dışında tedavi amacıyla da uygulanır. Soluk borusuna kaçan yabancı cisimlerin (kuruyemiş, toplu iğne, diş gibi) çıkarılması, soluk borusunu tıkayan ve buna bağlı olarak solunum güçlüğüne neden olan kanserlerde soluk borusunun açılması en önemli tedavi amaçlı uygulamalardır.
KOAH’DA BRONKOSKOPİNİN YERİ VAR MI?
Bazı KOAH hastalarının akciğerlerinde büyük hava kistleri oluşur. Bu kistler akciğerlerin sağlam kısımlarına baskı yapar ve iş göremez hale getirirler. Bu da hastanın solunum sıkıntısını katlayarak artırır. Hava kistleri ameliyat ile alınarak sağlam akciğer dokularının havalanması ve görevini yerine getirmesi sağlanır. Son yıllarda cerrahi tedavinin yerini bronkoskopik uygulamalar aldı. Hava kistlerinin olduğu akciğer alanına giden bronşların içine valf ya da spiral cisimler konulur. Bu şekilde hava kistleri söndürülür ve hastanın solunum sıkıntısı azaltılmış olur.
İŞLEM NASIL YAPILIR?
Bronkoskopi oturur ya da yatar pozisyonda yapılır. Boğaza ve buruna ilaç sıkılarak bu bölgeler uyuşturulur. Damardan verilen ilaçlarla hastanın sedasyonu sağlanır. Sedasyon işlem sırasında hastaların ağrı, rahatsız edici his ve sesleri duymamasını, hareketsiz kalmasını, işlem sonrasında ise işlemi hatırlamamasını sağlamak amacıyla oluşturulan uyku benzeri durumdur. Sedasyonun ardından ucunda ışıklı bir kamera olan bükülebilir, çok ince bir hortumla burun veya ağızdan geçilerek soluk borusuna girilir. Bu arada tedavi amaçlı bronkoskopik girişimler genellikle genel anestezi (narkoz) altında yapılır.
NE KADAR SÜRER?
Tanı amaçlı bronkoskopi işlemi yaklaşık 15-30 dakika sürer. Tedavi amaçlı işlemler ise 1-3 saat kadar sürebilir.
AĞRILI YA DA RISKLİ BİR İŞLEM MİDİR?
Bronkoskopi güvenli bir işlemdir. İşleme bağlı ölüm sıklığı 4-10 bin olguda birdir. Uygulama sırasında ağrı hissedilmez. Öksürük ve soluk darlığı hissi olabilir. Bunlar da uygulama sırasında baş edilebilecek sorunlardır.
UYGULAMA ÖNCESI VE SONRASINDA NELERE DİKKAT ETMELİ?
Uygulama öncesi hastanın mevcut hastalıkları, sürekli kullandığı ilaçlar değerlendirilir. Böylece uygulamanın neden olabileceği risklere karşı önceden önlem alınmış olur. Gerekirse hastayı takip eden hekime danışılır. Kan sulandırıcı, tansiyon ilaçları, insülin, şeker hapları gibi ilaçlar sorgulanır ve gerekirse takip eden hekimin önerilerine göre uygulama öncesi ilaç kullanımında değişiklikler yapılır. Astım, KOAH hastalarında gerekiyorsa uygulama öncesi nefes açıcı ilaçlar verilebilir. Uygulama öncesi tercihen 4-6 saat açlık gerekir. Uygulama sonrasında da 2-3 saat ağızdan bir şey alınmaz. Bronkoskopiden sonra boğaz ağrısı, ses kısıklığı, kanlı balgam olabilir. Akşam ateş hafif yükselebilir. Uygulama sırasında verilen ilaçlar nedeniyle 24 saat süreyle araba kullanılmamalı, hukuki bağlayıcılığı olan belgeler imzalanmamalı.
