Giriş
Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Sinan Göker anlatıyor.
Teknolojinin gelişimi ile günümüzde katarakt operasyonları iğnesiz, narkozsuz, ağrısız şekilde yapılabiliyor. Ameliyattan sonra hasta aynı gün evine dönüyor. Ameliyatta kullanılan akıllı lensler sayesinde hasta hem katarakt sorunundan kurtuluyor hem de uzak ve yakını gözlüksüz görmeye başlıyor.
KATARAKT NEDİR?
Göz merceğinin saydamlığının bozulması, bulanıklaşmasıdır. Yaş ilerlemeye başladıkça oluşumu kaçınılmazdır. 60 yaş ve üstü kişilerde katarakt gelişme riski yüzde 70’tir. Ancak artık 40’lı ve daha genç yaşlarda da sıklıkla görebiliyoruz. Son yıllarda değişen olumsuz hava şartları, sigara kullanımı gibi etkenlerle katarakt yaşı daha erkene çekildi.
BİRDENBİRE Mİ ORTAYA ÇIKAR?
Hayır, genellikle yavaş gelişir. Bu nedenle görmedeki değişiklikler başlangıçta fark edilmeyebilir. Numara artışı gibi hissedilebilir. Tek gözde veya her iki gözde olabilir.
BELİRTİLERİ NELER?
Katarakt ilerledikçe görmede yavaş yavaş azalma, ışığa hassasiyet, göz kamaşması, çift görme, okuma zorluğu, gece görüşünde bozulma, renklerde soluklaşma veya sararma, gözlük numaralarının sık değişmesi gibi yakınmalar ortaya çıkar.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
İlaçla veya gözlükle tedavisi yok. Kataraktın ilerlemesini durdurmak için etkili bir yöntemden söz edemiyoruz. Tek tedavisi katarakt ameliyatıdır. Tedavi günümüzde fako yöntemiyle yapılıyor ve göz içine katlanabilir mercek yerleştiriliyor. Bu yöntemi 1990 yılından bu yana ülkemizde uyguluyorum.
FAKO TEKNİĞİ NEDİR?
Göze küçük bir tünel açılıyor. İşitme sınırının ötesinde ses dalgaları oluşturan bir cihazın ucu göz içine sokuluyor. Ses dalgalarıyla kataraktlı mercek parçalanarak emiliyor. Çıkarılan merceğin yerine görme fonksiyonunu yerine getirecek kalıcı suni bir mercek (göz içi lensi) yerleştiriliyor. Lens katlanabilir yumuşaklıkta özel bir maddeden yapılıyor.
AMELİYAT NE KADAR SÜRÜYOR?
10 dakikada göze dikiş atılmadan tamamlanıyor. Özel durumlar dışında genel anestezi kullanılmıyor. Gözü uyuşturan 4-5 damla damlatmak yeterli oluyor. Ağrısız bir operasyondur. Ameliyattan sonra göz bandajla kapatılıyor ve hasta aynı gün evine dönebiliyor. O gece göz bantla kapalı kalıyor. Ertesi gün kontrol sırasında doktor bandajı çıkarıyor. Hasta aynı gün görmeye başlıyor ve normal yaşamına dönüyor. Bir süre damla kullanımının dışında haftalık ve aylık kontroller yapılıyor.
AMELİYATTA KULLANILAN KAÇ TÜR LENS VAR?
Göz içi lensleri, monofokal (tek odaklı), multifokal (çok odaklı) ve trifokal (3 odaklı) olarak üçe ayrılıyor. Tek odaklı lens takılan hastalar ameliyattan sonra uzak gözlüğü kullanmıyor ancak yakın okuma için gözlük takmak zorunda. Çok odaklı mercek takılanlar ise hem uzak hem yakında gözlük takma mecburiyeti duymuyor. Katarakt ameliyatında çok odaklı lens takılan kişiler gözlüksüz kitap okuyabiliyor, bilgisayar kullanabiliyor, televizyon seyredebiliyor ve günlük yaşamına gözlüksüz devam edebiliyor. Hastaya hangi merceğin uygun olacağına detaylı muayene ve tetkiklerden sonra karar veriliyor.
AKILLI LENS NEDİR?
Katarakt ameliyatlarında kullanılan multifokal ve trifokal lenslere halk arasında verilen isimdir. Bu çok odaklı lensler sayesinde katarakt ameliyatı sonrası kişi hem katarakt sorunundan kurtuluyor hem de uzak ve yakını gözlüksüz görmeye başlıyor.
KİMLERE UYGULANABİLİR?
Kataraktı oluşmuş uzak ve yakın görme problemi olan genellikle 40 yaş üzeri kişilere ve gözü lazer tedavisine uygun olmayan yüksek gözlük numaralı kişilere uygulanır. Akıllı mercek takılan hastada göz numarası bir daha ilerlemez. Katarakt ameliyatı bir kez yapılır ve gözde bir daha katarakt oluşmaz.
İKİ GÖZE AYNI ANDA İŞLEM YAPILABİLİR Mİ?
Hayır, iki göz arasında birkaç gün veya 1 hafta ara verilir. İşlem her göz için yaklaşık 10 dakika sürer.
GENÇLERE YAPILAMIYOR MU?
Hastada en azından katarakt başlangıcı olması lazım. Pırıl pırıl bir lensi olan genç bir hastaya yakını görme sorununu düzeltmek için katarakt ameliyatı yapmak doğru değil. 45-50 yaş arası kişilerde katarakt başlangıcı varsa, ki genellikle oluyor, katarakt (çok odaklı göz içi lens) tedavisini erkene alarak kişileri ömür boyu yakın ve uzak gözlüklerinden kurtarabiliyoruz. Bu kesin ve kalıcı bir çözüm oluyor. Çünkü katarakt tekrarlayan bir problem değil.
