Giriş
Girişimsel Radyoloji Uzmanı Prof. Dr. Levent Oğuzkurt anlatıyor
BACAK DAMAR TIKANIKLIĞI NEDİR?
Bacaktaki damarlardan herhangi birinin tıkanması ve ayağı besleyememesi ile giden bir hastalık. En önemli sebebi damar sertliği ya da damar kireçlenmesidir. Burger hastalığı gibi bazı damar hastalıkları da bacak damarlarını tıkayabiliyor.
KİMLERDE SIK GÖRÜLÜYOR?
Damar sertliğine bağlı atardamar tıkanması herkeste görülebiliyor ama şu kişilerde risk daha fazla:
- 50 yaş üstünde.
- Sigara içenlerde.
- Şeker hastalarında.
- Kolesterol yüksekliği olanlarda.
- Yüksek tansiyon hastalarında.
NASIL TEDAVİ EDİLİYOR?
- İlk basamakta genel önlemler yer alıyor. Sigarayı bırakmak, tansiyon, şeker gibi eşlik eden hastalıkları kontrol altında tutmak gibi.
- İkinci aşamada ilaç tedavisi var. Bunlar genellikle kan sulandırıcı, kılcal damar genişletici ya da dolaşım düzenleyici ilaçlardır. Bu ilaçlar ileride oluşabilecek kötüleşmeyi engelleyebiliyor, yürümeyi rahatlatabiliyor fakat damarları açmıyor.
- Tıkalı damarların tedavisinde en önemli iki yöntem ameliyat ya da anjiyografi ile tedavidir.
ANJİYOGRAFİDE NE YAPILIYOR?
Tıkalı damarı bir su borusu düşünün... Eskiyince içi kireçleşir, taş gibi olur, daralır. Atardamar tıkanıklığı da böyledir. Damar duvarı kireçlenir ve tıkanabilir. Oradan önce bir telle geçmemiz lazım. O tele biz 'kılavuz tel' diyoruz. Teli tıkanıklığın ardındaki açıklığa ulaşıncaya kadar ilerletiyoruz. Ardından damarı açık tutmak için oraya ya balon yapıyor ya da stent yerleştiriyoruz. Damar açıldığında oraya kan gidiyor ve ağrı tamamen ortadan kalkıyor. Bunlar günübirlik işlemler. Yani sabah gelip anjiyoyu oluyorsunuz. 4-5 saatlik bir gözlem sonrası evinize gidiyorsunuz. Riskleri düşük ama kazanımı çok yüksek.
İŞLEM NE KADAR SÜRÜYOR?
Zorluğuna göre yarım saat ile 3 saat arasında sürüyor. 60-70 santim gibi çok zor tıkanıklıklar açılabiliyor. Anjiyonun başarı oranı yüzde 95'lere kadar çıkıyor. Eskiden 'yüzde 100 ameliyatlık' denen tıkalı damarların büyük kısmı anjiyoyla açılabiliyor.
İLERİDE GEREKİRSE ANJİYO TEKRARLAYABİLİR Mİ?
Her zaman. 6-7 kez anjiyo yaptığımız hasta var.
HASTALIĞI ÇOK İLERLEMİŞ HASTALARA DA UYGULANABİLİR Mİ?
Evet, daha yaygın tıkanıklığı olan, kangrenlere giden hastalara da uygulanabiliyor. Eskiden kesilen bir sürü bacağı şu anda kesilmeden kurtarabiliyoruz.
BU YÖNTEM KALPTE BY-PASS ORANINI DÜŞÜRDÜ MÜ?
Kalpte hala uzun tıkanıklıklar anjiyo ile açılamıyor. Kalpteki damarı açmaya çalışırken yırtılma riski çok daha fazla. Bacak damarlarında büyük bir risk yok. O yüzden bacak damarlarında biraz daha ileri dönemdeyiz. Çok uzun tıkanıklıkları bile açabiliyoruz. Ama 10-15 yıl önce bacakta da bu tıkanıkları açmak mümkün değildi. Muhtemelen bu yöntemlerin tümü yakın gelecekte kalpte de by pass oranlarını düşürecek.
