Özgür Gökmen Çelenk Mesane taşı riskini bol su içerek azaltın
HABERİ PAYLAŞ

Mesane taşı riskini bol su içerek azaltın

Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Süleyman Ataus anlatıyor

Mesane taşı nedir?

İdrar içinde bulunan farklı minerallerin yoğunluklarının artarak kristalleşmesi, bu kristallerin de bir araya gelerek taş şeklini almasıdır. Herkeste mesane taşı görülebilir fakat 50 yaş üstündeki erkeklerde daha sıktır.

Taşlar hangi boyutlarda olabilir?

Taşlar çok farklı boyutlarda ve sayılarda olabilir. Örneğin literatürde bildirilen en büyük mesane taşı 1.9 kg ağırlığında ve yaklaşık 18 santimdir. Ayrıca mesanenin içinde irili ufaklı yüzlerce taş bulunabilir.

Haberin Devamı

Türleri var mı?

Tıpkı böbrek taşlarında olduğu gibi yapılarında bulunan minerallere göre farklı taş tipleri var. Büyük bir çoğunluğu kalsiyum taşlarıdır. Kalsiyum okzalat, kalsiyum fosfat gibi. Ürik asit, sistin ya da enfeksiyon taşı olarak da bilinen magnezyum, amonyum fosfat taşları da taş türlerinden bazıları.

Ne tür yakınmalara neden olabilir?

Bazı mesane taşlarında, büyük olsalar bile hiçbir yakınma bulunmayabilir. Ancak mesane duvarında tahriş ya da idrar akımında güçlük yaratıyorlarsa belirtiler ortaya çıkar: 

  • Alt karın bölgesinde ağrı (erkeklerde bu ağrı bazen penis ve testislerde hissedilebilir)
  • İdrar yaparken yanma ya da ağrı
  • Sık idrara gitme
  • İşemede güçlük veya idrar akımında kesilme
  • İdrarda kan bulunması
  • İdrarın renginin bulanık ya da farklı olması
  • İdrar kaçırma ve işemeyi kontrol etmede güçlük

Hangi nedenlerle mesanede taş oluşur?

  • Yetersiz sıvı alımı, tekrarlayan ishaller sonrası sıvı kaybı veya hayvansal proteinden yetersiz diyetler mesane taşına yol açabilir. Bu tip taşlar genellikle çocuklarda görülür.
  • Mesane taşına altta yatan başka bir sorun yol açabilir. Bu sorun genellikle mesanedeki idrarın tam boşaltılamamasına yol açan idrar yolu hastalıklarıdır. Bu durumda idrar daha yoğun bir hal alarak kristalize olur ve taş oluşur. Mesanenin tam boşalamama nedenleri arasında şu hastalıklar yer alır: Prostat, ön idrar yolu darlıkları, bazı nörolojik hastalıklar, travmalar.
  • İdrar yolu enfeksiyonları, mesane bölgesine radyoterapi, mesane kateterleri de taş oluşumunda rol oynarlar.
  • Bazen böbrekte oluşan küçük taşlar mesaneye düşüp burada büyüyebilir.
  • Doğumsal ya da sonradan gelişen mesane divertikülleri (mesanenin en iç kısmını döşeyen katmanın mesane dışına doğru balonlaşması), kadınlardaki mesane sarkmaları ve az su tüketimi de mesanede taş oluşum riskini artırabilir.

Diyetin etkisi var mı?

Gelişmiş ülkelerde yapılan çalışmalara göre; yağ, şeker ve tuzdan zengin, A ve B vitamininden fakir bir beslenme planı mesane taşı oluşma riskini artırıyor. Meyve-sebze ağırlıklı bir beslenme ise taş oluşum riskini azaltıyor. Taş oluşumuna karşı en etkili yöntem ise bol sıvı, özellikle de bol su tüketmektir.

Mesane taşları kansere yol açabilir mi?

Sistemde uzun süredir bulunan taşlar için böyle bir risk söz konusu olabilir. Mesane taşlarına sıklıkla enfeksiyon eşlik eder. Hem kronik enfeksiyonun hem de taşın mekanik tahrişi mesanede skuamöz hücreli kanser denilen bir kanser çeşidinin oluşumuna neden olabilir.

Teşhiste hangi yöntemler kullanılır?

Mesane taşlarının tanısında öncelikle radyolojik yöntemlere başvurulur. Tarihsel olarak bakıldığında basit direkt grafiler en çok kullanılan yöntemdir. Direkt grafilerde kimyasal yapılarından ötürü opak olmayan taşlar, örneğin ürik asit taşları görülmezler. Günümüzde tanıda en sık kullanılan radyolojik yöntem ise ultrasondur. Bilgisayarlı tomografi ya da seçilmiş hastalarda sistoskopi gibi endoskopik yöntemler de kullanılabilir. İdrar içeriğindeki değişikliklerin, enfeksiyon varlığının tespiti için her hastada mutlaka idrar analizi yapılır.

Haberin Devamı

Nasıl tedavi edilir?

Günümüzde mesane taşlarının cerrahi tedavisinde minimal invazif yöntemler ön plandadır. Açık cerrahi yöntemlerine göre sorun oranı daha düşük, hastanede kalış ve iyileşme süresi daha kısadır. Minimal invazif yöntemlerden bazıları şunlar: 

  • Ses dalgaları ile taşın dıştan kırılması (extracorporeal shock wave lithotripsy)
  • Ön idrar yolundan girilerek taşın lazer ile kırılması (endoskopi)
  • Laparoskopi ve robotik cerrahi

İlaçla tedavisi var mı?

Hepsinde değil ama ürik asit taşlarında idrar ilaçlarla alkalize edilerek taşlar eritilebilir.

Taş oluşumu tekrarlayabilir mi?

Böbrek taşlarında olduğu gibi mesane taşları da tekrarlayabilir. Tekrarın önüne geçmek için altta yatan bir sorun varsa bu, tedaviyle ortadan kaldırılmalı. Bazı hastalarda kan, idrar, hormon tetkikleri ve taş analizini kapsayan ayrıntılı bir değerlendirme yapılmalı. Sonuçlara göre taş cinsine bağlı olarak bazı diyet kısıtlamaları ve düzenli ilaç tedavisi gerekebilir. Tüm taş cinsleri için nedene bağlı olmaksızın alınabilecek en etkili yöntem ise günlük sıvı özellikle su alımını artırmaktır.

Haberin Devamı
Sıradaki haber yükleniyor...
holder