Giriş
Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Hüseyin Vural anlatıyor...
BURUN POLİBİ NEDİR?
Burun ve sinüsleri döşeyen zarın (mukoza) müzmin iltihabi hastalıkları nedeniyle gelişen baloncuklardır. Yumuşak kıvamda, birbiriyle birleşip üzüm salkımı tarzında yapılar oluşturmaya meyillidirler. Bazen burundan dışarı sarkacak derecede büyüyebilirler. Erkeklerde daha sıktır.
SEBEPLERİ NELER?
Tam olarak sebebi bilinmiyor. Eskiden tek sorumlu olarak alerji gösterilirdi. Fakat alerji dışında astım, genetik yatkınlık, kronik sinüzit gibi hazırlayıcı başka etkenler de var. Bunlar, burun içinde kronik bir inflamasyona (iltihaba) yol açarak poliplere zemin hazırlarlar.
NE TÜR ŞİKAYETLERE YOL AÇAR?
Poliplerin en belirgin belirtisi burun tıkanıklığıdır. Eğer polip tek taraflıysa tek taraflı, çift taraflıysa çift taraflı burun tıkanıklığı olur. Burun tıkanıklığı dışında baş ve yüz ağrısı, burun gerisinde akıntı, bazen burun kanaması, koku alma bozukluğu, burundan konuşma ve kulak yolu tıkanıklıklarına bağlı işitme kayıpları gibi yandaş şikâyetler olabilir. Bunlar daha çok poliplerin sinüs ağızlarını ya da kulak yolunu tıkamalarına bağlı olarak gelişen sinüzit ve kronik kronik orta kulak iltihabı şikayetleridir.
NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Endoskop adı verilen içinde ışık kaynağı ve kamera olan çok ince cihazlarla muayene ederiz. Gerekli görürsek film çektirebilir ya da bilgisayarlı tomografi isteyebiliriz. Ameliyat kararı alındıysa burun içi ve sinüslerin bilgisayarlı tomografik incelemesi mutlaka yapılır.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELER?
Başlangıç safhasındayken ilaçlarla küçültülebilir fakat daha büyük olduklarında ancak operasyon ile temizlenebilirler. Ameliyat endoskopik olarak yapılır. Yani ışık kaynağı, kamera ve monitör kullanılarak burun içinden girilir ve polipler temizlenir. Lokal ya da genel anestezi kullanılabilir. Burun dışarısından hiçbir kesi yapılmadığından dikiş, dikiş izi ve gözle görülür bir yara olmaz. Hastayı çok ağrılı bir süreç beklemez.
İŞLEM SONRASINDA ÖZEL BAKIM GEREKİR Mİ?
Ameliyat sonrası birkaç günde bir, daha sonra daha seyrek olarak kontrole gitmek gerekir. Genellikle ilk günlerde hastanın kendi burun içini serum fizyolojikle yıkayarak yapışma ve birikintileri önlemeye çalışması önemli. TEKRARLAYABILIR MI? Evet. Doktor nüksleri önlemek amacıyla 6-9 ay, bazen daha uzun kortizonlu burun spreyleri reçete eder. Bu ilaçların aksatılmadan kullanılması gerekir.
POLİPLERİN KANSERE DÖNÜŞME RİSKİ VAR MI?
Burun polipleri kanser riski barındırmaz. Polipler iyi huyludur.
AĞIZ AÇIK UYUMAK BURUN ETİ SORUNUNA İŞARET EDEBİLİR
BURUN KONKASI NEDİR, NE İŞE YARAR?
Burun etidir. Her bir burun boşluğu içinde 3 tane bulunur. Yarım C şeklinde burun boşluğuna doğru uzanan bu organların iç kısmı kemikten, çevresi de damarlardan oluşur. Alt konkalar solunan havayı filtre eder, nemlendirir, ısıtır, soluğumuz havayı alt solunum yolları ve akciğerler için daha uyumlu hale getirirler. Orta konkalar ağırlıklı olarak sinüs drenaj yollarını korurlar ve hava dolaşımına yardımcı olurlar. Üst konkaların koku alma bölgesini koruduğu düşünülüyor.
NE ZAMAN SORUN YARATIR?
Konkalar yoğun damar ağları içerirler. Bu damarların genişlemesiyle büyüklükleri değişebilir. Belirgin olarak büyümeleri, burun tıkanıklığına ve solunum kalitesinin düşmesine yol açar. Konkaların büyüme nedenleri şunlar: m Burun kemiği eğriliği (deviasyon). Alerji, soğuk algınlıkları. Aktif ya da pasif sigara içimi. Kirli havaya ve kimyasal maddelere maruz kalma. Bazı ilaçlar.
BELİRTİ VERİR Mİ?
Burun tıkanıklığı en belirgin belirtidir. Ağız açık uyumak ile kendini gösterebilir. Orta konkaların içlerinde normalde olmaması gereken hava hücrelerin varlığı konka bülloza denilen duruma yol açar. Bu durumda konka şişerek hava yolunu ve sinüs drenaj yolunu tıkayıp baş ağrısı, tekrarlayan sinüzit gibi sorunlara yol açabilir.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Cerrahi yöntemlerle küçültülerek tedavi edilir. Örneğin radyofrekans yönteminde konkalar radyo dalgalarıyla, elektro-koterizasyon yönteminde elektrikle yakılarak küçültülür. Bunların dışında konkaların dışa doğru kırılarak burun boşluğunun genişletilmesi, konkanın sadece kemik kısımlarının çıkarılmasına yönelik müdahaleler de var.
AMELİYAT SONRASI SÜREÇ NASILDIR?
Hasta, ameliyat sonrası 8 saat dinlendikten sonra yavaşça ayağa kaldırılır. Her seferinde yürüyüş miktarı artırılır. 72 saat sonra taburcu edilir. Genelde hareketlerde kısıtlanma yoktur ama yere bakarken baş ağrısı gelişebilir. Ağrıyı önlemek için hastadan bol su içmesi istenir. Ameliyattan hemen sonra burun içinde dikişler ve tampon bırakılır. Hastadan düzenli pansumana gelmesi istenir. Tampon genellikle 3 gün burunda tutulur.
