Giriş
Borcum var, hop kredi çektim. Mobilyamı değiştireceğim, hop kredi çektim. Düğün istiyorum, hop kredi çektim. Canım sıkıldı, hop kredi çektim... Dur yahu! Ne oluyor?
Sizin paraya ihtiyacınız var, bankalar da kredi vermek için rekabet halinde. Ama durun, panik yok. Derin bir nefes alın. Düşünün, plan yapın. Bankalar kaçmıyor. Hesap yapmadan, istek mi ihtiyaç mı ayırt etmeden kredi çekmeyin.
Adı üstünde ‘ihtiyaç kredisi’
Aniden hastalandın, ameliyat olman gerekiyor. Üniversite sınavına girecek çocuğunu dershaneye göndereceksin. Borçların dağınık halde ve hepsine faiz ödüyorsun. Tek yerde toplamak istiyorsun. Bu tip durumlarda kredi çekmek istek değil. ‘Tatile gitmek istiyorum, komşuda gördüm, beğendim kurutma makinesi alacağım’ diyorsan para biriktir. İstekler için kredi kullanacağın zaman ödeyeceğin faiz ve masrafları düşünmeden, kredi çekme.
[[HAFTAYA]]
Ev alırken dikkat!
Krediyle konut alımı konusunda da daha dikkatli olunması gereken bir dönemdeyiz. Kredi maliyetleri geçen yıla göre yüzde 24 daha yüksek. Her ay kira ödemek yerine kredi taksiti ödeyerek ev sahibi olmak mantıklı. ‘Bir tane evim var. Daha büyüğü olsun, ne kadar gideceğim belli değil ama yazlık da olsun’ diyorsan biraz bekle.
Otomobil alırken...
Peşinatın hazır, kalanı için araç kredisi kullandın. İlk otomobilinin heyecanını yaşıyorsun. Güle güle kullan. Otomobilin işini görüyor ama modelini yükseltmek istiyorsun ya da lüks otomobil almayı düşünüyorsun. Belki de ikinci otomobil için piyasa araştırması yapıyorsun. Neden? Fiyatlar artmış, faizler yükselmiş şart mı ikinci araba? Otomobil için borçlanmak yerine acil durumlar için kenara para koy. Evin yoksa araba almak yerine ev için peşinat biriktir.
Yüzde 51’in düzenli geliri yok
Kredi borcu olanların: - Yüzde 49’u ücretli çalışıyor. (Yüzde 51’in düzenli geliri yok!) - Yüzde 68’inin geliri 2000 liradan az. (Gelirinden fazla harcamamak altın kural.) - Yüzde 77’si ihtiyaç için borçlanmış. (‘İstek mi ihtiyaç mı?’ ayrımı önemli!) - Yüzde 44’ü 36-55 yaş aralığında. (En verimli yaşlarımızı bankalara borçlu olarak geçiriyoruz.)
BİRİKİME DEVAM
SORU: Aylık 2700 lira civarı kazanıyoruz. Çocuğumuz yok, kiradayız. 30 bin liramız var. Herkes ev almamız gerektiğini söylüyor ama ben bu süreçte uzun vadeli borçlanmak istemiyorum. Sizin fikrinizi almak istedim? ? Fatih
CEVAP: Kredi taksitlerini sana ev almanı söyleyenler değil siz ödeyeceksiniz. Ev almak ikinizin ortak hayali mi? Gece yattığınızda rahat uyuyacak mısınız? Ne zaman çocuk sahibi olmayı planlıyorsunuz? Henüz karar vermeye hazır değilseniz para biriktirmeye devam edin. İleride kredi kullanırken daha az borçlanmış olursunuz.
Söyleme, YAP!
SORU: ‘Elimize geçeni biriktirmek, maaşı alınca bir kısmını ayırmak’ gerek diyorsunuz. Bunu yapmayı istiyorum ama hep kendime yeniliyorum. Bir bankadan “4000 liralık krediniz hazır” diye bir SMS aldım. Kredi alıp bir kenara koysam ve para biriktirmiş olsam mantıklı olur mu? ? Belma
CEVAP: HAYIR. 4 bin lira kredi çektiğinde 600 liraya yakın faiz ve masraf ödeyeceksin. Sen krediyi çektiğinde yıllık 600 liranın üstünde getiri elde edebilecek misin? Birikim için ‘otomatik olarak para biriktiren hesap’ açtır kendine. Kredi taksiti öder gibi o hesaba para koy. Elinin altında değil de kolay erişemeyeceğin bir hesapta tut paranı. O paraya dokunmamak için yasak listesi hazırla.
Hiçbir para sorunu çözümsüz değil
SORU: 25 yıllık hemşireyim. Bekarım. 10 yaşında bir kızım var. Üç bankaya 30 bin, 40 bin ve 7500 lira, 7 kredi kartına 10 bin lira borcum var. Aylık gelirim 2500 lira. Biri kirada iki evim var (Haziran’a kadar kira gelirim yok). Emekli olup alacağım 50 bin lira ikramiye ile borçlarımın bir kısmını kapatabilirim. Ama taşrada iş bulmak ve iyi maaş almak zor. Memuriyetten ayrılmaktan korkmalı mıyım? Evi satamam, ablamın da hissesi var. Zaten ederi borçları karşılamıyor.
CEVAP: Sevgili okurum, durum ne kadar kötü görünürse görünsün, hiçbir para sorunu çözümsüz değildir. Öncelikle kararlı ol. Neler yapabilirsin bakalım... 1. Bankana git. Çayını iste ve dik otur. 2. Oturduğun evi teminat göster ve karşılığında tüm borçlarını tek kredi altında toplayıp uzun vadeli ve düşük faizli bir kredi kullanmak istediğini söyle. (Teminatlı kredilerin faizi düşük olur.) 3. 60 ay (5 yıl) vadede, 1.19 faizden, 85 bin liranın aylık kredi ödemesi, 2000 liraya gelir. 500 lira ile geçinebilir misin? Zor. Ek gelir yaratmanın yollarını ara. 4. Bankadan bu kredinin ödemelerinin Haziran’da kira gelirin başlayınca, başlamasını isteyebilirsin. Bazen yapıyorlar. 3. ‘İki ev’ demişsin. İki evde de ablanın payı var mı? Birini satabilirsen en iyisi bu olur. Alacağın para ile borcunu kapatırsın. Satmaktan korkma. Yenisini alabilirsin. 4. Emekli olursan tüm borçlarından kurtulabilirsin. Belki daha sonra iş de bulabilirsin ama bu kesin değil. O sebeple önce kredi almayı dene. Sıkıştığın noktada emekli olmayı (ve ikramiyeni almayı) düşün. Son karar SENİN.
