Giriş
Kimi borç içinde, kimi çalışmadığı halde ailesine destek olmaya çalışıyor, kimi “tatil mi israf mı?” diye kararsız. Bu hafta, bana en çok dokunan soruları ve onların içinde saklı olan güçlü cevapları sizinle paylaşmak istedim.
SAKIN KOYVERME
SORU: Bir kızım, bir oğlum var ve şimdi de bebek bekliyorum. Muhasebeciyim fakat çalışmıyorum, gelirim yok. Eşimin 250 bin TL kart borcu var, 40 bin TL maaş ile çalışıyor. Ben doğum yapıp hemen kreşe, bakım evine çocukları verip çalışmanın derdindeyim ama nasıl yapacağımı bilmiyorum. Kızım ergenlik çağında, istekleri oluyor ertelemek zorunda kalıyorum ya da üç beş abim para veriyor. Ben ki kendi çalışıp yiyen özgür bir insanken şu an bu durum psikolojimi çok zorluyor. Ece
CEVAP: Ece,‘sen bir kahramansın’. 2 çocuk, hamilelik, borçlar, gelir sıkıntısı derken hâlâ ayaktasın. Ve hayır koyvermek yok. Sen güçlüsün. Şu an her şey üst üste gelmiş gibi hissediyorsun, bu normal... Eşinin borcu çok yüksek. Gelirin yok. Çocuklarla yeniden ayağa kalkmaya çalışıyorsun. Ama bu durum geçici. Acil bütçe planı yap. Zorunlu harcamalar (kira, elektrik, su, gıda) dışındaki her şeyi kıs. “İhtiyaç mı, istek mi?” sorusunu her harcamada sor. Senin elindeki en önemli güç mesleğin. Muhasebe, evden de yapılabilen işler sunabilir. Küçükten başla...
Tanıdıklarına söyle,
* E-ticaret yapanlara ulaş,
* Sosyal medya ya da yerel gruplarda “evden muhasebe hizmeti” sunduğunu paylaş.
Eşin de, 250 bin TL’lik borç için yapılandırma talebinde bulunabilir.
Ve Ece… Kızının isteklerini ertelemek zorunda kalman seni kötü bir anne yapmaz. Sadece şu an önceliklerin hayatta kalmak ve yeniden güçlenmek. Sen, yolun en zor kısmını geçiyorsun. Allah sana güç verecek.
KAKTÜS MODU
SORU: Merhaba şu sıralar finansal olarak bayağı kötü durumdayım, önereceğiniz bir şey var mı? Murat.
CEVAP: Merak etme çoğunluk bu durumdan geçmiş sen de geçeceksin.
1. NET RESİM NE?
* GELİR-GİDER DENGESİ: Aylık gelirini ve tüm harcamalarını (faturalar, kira, market, borçlar vb.) yaz. Nereye ne kadar para gittiğini görmek, kontrolü ele almanın ilk adımı.
* BORÇLARI LİSTELE: Varsa borçlarını, ödeme tarihleri, faiz oranları ve miktarlarıyla sırala. Acil olanları önceliklendir.
2. TASARRUF VE HARCAMA KONTROLÜ:
Gereksiz harcamalarını kes. Abonelikler, dışarıda yemek, anlık alışveriş gibi istek harcamalar... Gerekirse bir dönem kaktüs moduna gir yani hiçbir istek satın alma.
3. EK GELİR
* YETENEKLERİNİ KULLAN: Online ders vermek, özel ders, grafik tasarım, çeviri gibi becerilerini paraya çevirebilirsin.
* FREELANCE İŞLER: Platformlarda proje bazlı işlere bak.
* PART-TIME İŞ: Akşamları veya hafta sonu ek iş yapabilirsin (kuryelik, garsonluk vb.).
4. BORÇ YÖNETİMİ
* YAPILANDIRMA TALEBİ: Borçlarını ödeyemiyorsan, bankalarla yapılandırma için görüş. Yalnız hissetme, ailenle, güvendiğin arkadaşlarınla durumu paylaş. Bazen çözümler beklenmedik yerlerden çıkar.
ÖNEMLİ HATIRLATMA: Zor zamanlar geçicidir ve attığın her küçük adım çözüme yaklaştırır. Bu da geçecek.
ÇOCUKLARIN MUTLULUĞU İSRAF DEĞİL
SORU: Çocuklar tatile gitmek istiyor, ben bu konuda kararsızım, borcum yok fakat gelecekte ne olacağı belli olmuyor. Tatile çıkmak israf olur mu? Bülent
CEVAP: Çocukların tatil isteği ve gelecek kaygıların arasında kalmak gerçekten zor. Ama unutma, çocuklar için ‘anı biriktirmek’ de en az finansal birikim kadar değerli. Tatil lüks değil, aynı zaman da “ihtiyaç” da olabilir. Ben çocuklarımı aldım ormanda çadır kurduk geçen bayramda. Herkes çok da mutluydu. Bazen yeni şeyler yapmak insana iyi geliyor. Borcun yok. Peki acil durum birikimin (en az 3 aylık gider kadar) var mı? Bu tatil için ayrı bir kenarda paran var mı, yoksa genel birikimden mi çıkacak? Eğer bu tatil sonrasında seni zor duruma sokmayacaksa ve geleceğe dair temel hazırlıkların varsa, bu israf değil, yatırım olabilir.
Hayat, sadece faturaları ödemekten ibaret değil. Bazen küçük molalar, uzun vadede daha güçlü devam etmeni sağlar. Kısaca;
* Ucuz ama keyifli bir tatil planla.
* Çocukların mutluluğunu “israf” olarak görme.
* Gelecek kaygını dengele. “Biraz harcayarak” birikimi sıfırlamazsın.
ALTIN MI DOLAR MI?
SORU: Bir miktar param var. Altın mı yoksa dolar mı almalıyım? Ya da başka bir şey mi? Bahadır
CEVAP: Kendini güvende hissedeceksen biraz ondan biraz ondan al. Ama yatırım böyle yapılmaz. Gerçek yatırım için kendine bir sepet yapman lazım şu anda faizler çok yüksek, bir kısım paran para piyasası fonları veya mevduatta da durabilir. Riski dengelemek her zaman iyidir.
NOT: Sizin de sorularınız varsa, uygulamam Monay, cevaplamak için sizi bekliyor.
