Giriş
Teknolojiyi sadece tüketmek için değil tasarruf yaptıran, para bulan, kazandıran bir sistem haline getirelim. İşte teknolojiden ‘kâr’ sağlamanın 10 yeni yolu
Geçen hafta, en son finansal teknolojilerin etkilerinin konuşulduğu ‘Webrazzi’ konferansında para kazanma yolları ve finansal okuryazarlığın önemini göstermek amacıyla eğlenceli bir mini şov yaptık. Türkiye’nin yüzde 90’ını temsil eden temsil ekibimin minik üyesi herkesi kahkahaya boğdu. “Kumbaram iPad’imin içinde olsun, böylece kimse paramı alamaz, annem ve kardeşimden korunmanın tek yolu bu” diyen 11 yaşındaki Hilal, gelecekteki para kullanımının gerçek savunucusuydu. Kendisi akranları gibi dijitalin içine doğan bir Z kuşağı. İnterneti ve oyun oynamayı çok seviyor. Tabletini kitap okumak için de kullanıyor. Hilal bir çırpıda sayfadaki 10 maddeyi özetliyor: “Paramı kumbara yerine tablette biriktirmek istiyorum.”
1- Robot diyor ki; ‘Türk Lirası’na dön’ Dünyadaki yeni trend robotlar. Evinize, ofisinize bir tane robot alayım derseniz 25 bin dolar civarı (bir o eksikti demeyin, geliyorlar). Artık yatırım, birikim tavsiyeleri de sizin için özel optimize edilmiş robotlar tarafından yapılacak. İnsan aklı değil, yapay zeka denilen üstün akıllı bilgisayarlar çarpışacak. Size al-sat tavsiyesi verecek.
2- Videonu çek, sana para yatırsınlar Bir projeniz var ama gerçekleştirmek için yeterli paranız yok. Bankalara yalvarmak yerine, internette çektiğiniz videolarla insanları ikna ediyorsunuz. Sizi desteklemek isteyen birçok insan para gönderiyor. Buna Kitlesel Fonlama (crowdfunding) deniyor.
3- ‘Cep’te muhasebe yap Bir harcama defteri tutmaya özeniyorsun ama eve geldiğinde unutuyorsun, kaybediyorsun. Artık hepimizin cebinde akıllı telefonları var. Hemen bu konuda sana yardımcı olacak bir uygulama indirebilirsin. Bahane yok. Telefonun not defterine bile kayıt edebilirsin aslında. Yazılmayan şeyler uçup gidiyor.
4- Damadın finansal geçmişini öğren Eskiden bankaları kapı kapı gezip öğrenmeye çalıştığımız kredi notumuz şimdi ‘tek tık’la elimizin altında. Artık damat adayına kız vermeden önce tüm finansal özgeçmişini bir ‘tık’la bulabilirsiniz. Kobiler, esnaflar, işyeri sahipleri! Siz de bir şirketten çek kabul etmeden önce, onların çek raporuna telefonunuzdan bakabiliyorsunuz artık.
5- ‘Baba param bitti’ Gençlere zırtpırt para göndermek sakıncalı ama artık biliyorsunuz iki tuşla herkes birbirine güvenle para gönderebiliyor.
6- İş bul, mal sat ‘Üff ne iş yapsam’ bahanesi yok artık. İnternet, sosyal medya, mobil telefonlar ve birbirine bağlı koca bir dünya. Bugün satışa çıkardığınız bir elişinizi, Amerika’dan adını ilk okuyuşta söyleyemeyeceğiniz biri alır hale geldi. Hatta artık mülakatlar bile bilgisayar kamerasından yapılıyor.
7- Zenginleri kopyala ‘Acaba hangi hisselere yatırım yapıyorlardır?’ diye düşündüğünüz, hisse, yatırım fonları konularını iyi çözmüş kişilerle AYNI yatırımı yapma imkanı veren teknoloji son trend. 3-5 kişi bir arada al-sat yapabiliyor ve telefondan birbirinin yaptığı yatırımı görüp kopyalayabiliyor.
8- E-Cüzdan Kredi kartı, banka kartı ve ön ödemeli kartlar tek bir yerde toplanıyor. Adı e-cüzdan. İçine harcayacağınız kadar para yüklüyorsunuz. Harcamalarınız kontrol altında oluyor. Üstelik sizi kredi kartının çalınması, kopyalanması gibi risklere karşı koruyor. Dünyada en büyük trendlerden biri ‘Kimlik Hızsızlığı’, aman dikkat.
9- Bitcoin Geçmişte, M.Ö. 500’lü yıllarda para yerine tuz kullanılıyordu. Tuz o kadar değerliydi ki uğruna savaşlar yapılıyordu. Maaşlar tuzla ödeniyordu. Şimdi neredeyiz? Bitcoin! Yani herhangi bir merkez bankası, resmi kuruluş vesaire ile ilişiği olmayan elektronik para birimi. Size çok uzak ihtimaller gibi mi görünüyor? Para yerine plastikle ödeme yaptığınızı hatırlatırım hani.
10- Şimdi bedava Ailecek toplandınız, çaylar demlendi, geçtiniz bilgisayarın başına, bütçe yapacaksınız. Gelir ve giderleri tek tek yazacaksınız. O da ne! Programların lisansı bitmiş. Faturalarınızı kaydedeceksiniz ama ‘süresi doldu’ diyor. Hemen yenilemeyin. Bilgisayarınıza indirmeden, sanki Facebook’ta geziniyormuş gibi kullanımı bedava olan sitelerde artık benzer işlemleri yapabiliyorsunuz. Denemeye değer.
Bu sistemi en iyi çocuklar biliyor
Şükrü TÜREN (akademisyen), Hilal ARİSLİ (ilkokul öğrencisi), Petek ÖZGÜL (tekno girişimci), Utku BAŞ (üniversite öğrencisi), Yıldız ERDOĞAN (iş hayatına yeni atılan bir kadın) ile sahneye çıkarak teknolojinin finansal alışkanlıklarımıza etkisini konuştuk .
Gözlerinle öde
Bankalar gözle doğrulama, parmak izi okuma gibi teknolojileri hayata geçirmeye hazırlanıyor. Bu uzakta değil. Hatta restorana girince sistem seni yürüşüşünden bile tanıyabilecek ve tanımlı hesabından ücret otomatik düşecek. Artık fatura ödemelerinizi, bırakın kredi kartını hatta telefonu, bir bakışınızla yapabileceksiniz. İşte ödeme sistemlerinin geldiği nokta.
