'Paranı ikiye katla'

Öyle kendini hızlıca ikiye katlayan yatırım gözünüzü döndürmesin. Size bu tip vaatlerde bulunanlara inanmayın. ‘Yatırım yapmaya çalışayım’ derken elinizdeki paradan da olmayın. Peki ne yapmalısınız?

1/3 KURALI

Diyelim ki marketten bir sürü yumurta alıp hepsini aynı yere koydunuz ve düşürdünüz. Ne olur? Hepsi kırılır. Onun yerine değişik sepetlere dağıtın, dengede olun. Örneğin biraz altın ve döviz, biraz BES/fon, biraz da mevduat. Biri düşerken diğeri çıkar sizin de tansiyonunuz oynamaz. Şimdi diyeceksiniz ki ‘Özlem Hanım herkes paranı tek yere koyma diyor.’ Bunu uygulayabilen o kadar az ki… Portföyünü çeşitlendirirken ÜÇTE BİR kuralını uygulayabilirsin. Üçte birini hisse senedi, üçte birini faiz getirisi olan araçlara, üçte birini altın ve dövize ayırabilirsin...

TÜYO ALMA!

Sosyal medya, videolar, yazışma grupları, arkadaşlar... Her yerden tüyo geliyor! Yatırım için tüyo almayın. Bunları söyleyenler tavsiyelerini kendileri uygulasın.

BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ

Özellikle yatırıma yeni başlayanlar size sesleniyorum. Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) hem kolay hem de sizin yatırdığınız her 100 TL için devlet de 25 TL destek veriyor. Sisteme ne kadar erken girer, bütçenize göre ne kadar katkı payı yatırırsanız emeklilik geliriniz o kadar yüksek olur.

ÖRNEK: 30 yaşındaki İnci, bireysel emeklilik sistemine girip her ay 250 TL ödeme yaparsa, 56 yaşında emekliliğe hak kazandığında 135.173 TL’si olur.

DİKKAT! Üç ayda bir BES şirketinizi arayarak ‘benim fonlar ne durumda?’ diye sorun. Hedeflerinize göre yılda altı kez fonlarınızı değiştirme hakkınız var, değerlendirin.

HİSSE SENEDİ ALIRKEN NEYE BAKMALI?

• Hisse senedi almak, şirkete ortak olmak demek. Kumar, oyun ya da heyecan değil.
• Yatırım günlük yapılan bir şey değil.
• Hisse senedi seçmek başlı başına bir iş. Bankalarda, aracı kurumlarda uzmanlar sizi bekliyor, danışın ve araştırın.
• Şirketin en düşük, en yüksek hisse fiyatı ne olmuş?
• Çevrenize bakın, en çok hangi sektör, hangi mağaza iş yapıyor, sizin beklentiniz nedir? Zamana yayarak, belirlediğiniz şirketlerin hisse senedine yatırım yapın.
• Koskoca şirkete ortak oluyorsunuz, öyle hemen iki günde değişim beklemeyin. ‘Kısa sürede paran iki katına çıkacak’ gibi sözlere inanmayın.
• Paranızın hepsini birden, tek bir sektöre ve tek bir şirketin hisse senedine yatırmayın. Sağlıklı bir portföyde değişik sektörlerden en az dört, beş şirket olmalı. Riski yayın, çeşitlendirin.
• Güvendiğiniz aracı kurumların tavsiye listelerini inceleyin, kesişen şirketlere bakın. Beklentilerin iyi olması gerekiyor.
• Hisse senedine yatırım yapmak için yeterli bilginiz ve zamanınız yoksa tek tek birkaç hisse senedini kovalamak yerine hisse senedi yoğun fonlara yatırım yapabilirsiniz.

TEMETTÜ GELİRİ

NEDİR?

Temettü, şirketin dönem içinde elde ettiği kârdan mevcut ortakların (yani sizin) pay alma hakkı. Ortağın kârdan ne kadar pay alacağı hisse senedi miktarına göre belirlenir. Her hisse senedi temettü vermez. Hisse senedini alırken bunu kontrol edin.

NEDEN ÖNEMLİ?

Şirketin temettü verebiliyor olması onun iyi bir durumda olduğunu, kâr ettiğini ve gelecekte de kâr etmeye devam edeceğine inandığını gösterir.

VERGİ

Temettü veya kâr payının tamamı üzerinden yüzde 15 stopaj (Gelir Vergisi kesintisi) yapılıyor. Örnek: 1.000 TL temettü alacaksanız, 850 TL’si size ulaşır.

YATIRIM FONLARI

Yatırım fonları, değişik yatırım araçlarının bir arada sunulduğu, uzmanlar tarafından yönetilen bir yatırım aracı. Bono, tahvil, repo, hisse senedi, altın ve diğer kıymetli madenlerden oluşan bir sürü sepet var. Bu sepetlerin her biri yatırım fonu.

NEDEN TERCİH EDEYİM?

• Her risk iştahına uygun yatırım fonu bulunabiliyor.
• Tek bir enstrümana yatırım yapılmadığı için ürün çeşitliliği ve riski dağıtma imkanınız var.
• Portföy yönetim şirketlerinin bilgi ve deneyimlerinden yararlanmış olursunuz.
• Yatırımcı bilgilendirme formlarından yararlanıp fonun detaylarını öğrenebilirsiniz.
• Fonun masrafları katılımcılara eşit dağıtıldığından, daha düşük maliyet avantajı sağlarsınız.

NASIL ALIRIM?

• Banka ya da aracı kurumda hesap açarak veya uygulamalardan yararlanabilirsiniz.

NEREDE SAKLANIR?

• Fon portföyündeki menkul kıymetler, resmi takas ve saklama kuruluşu Takasbank A.Ş. güvencesinde saklanır.

HER TÜRLÜ BİLGİ İÇİN

İyi yönetilen fonları takip etmek için https://www.tefas.gov.tr iyi bir kaynak. Fonlarla ilgili şeffaf bir yer, her türlü bilgiyi alabilirsiniz. Buradan fon inceleyip bulabilirsiniz ancak fon alamazsınız. Fon almak için bankada hesabınızın olması gerekiyor.

100 BİN LİRAN OLSA NE YAPARDIN?

Bir araştırmada “Bugün hesabına 100 bin TL gelse ne yapardın?” diye sormuşlar. İşte cevaplar:

• Ev almak için kullanırdım (yüzde 15)
• Borçlarımı kapatırdım (yüzde 14)
• İş kurmak için kullanırdım (yüzde 13)
• Altın alırdım (yüzde 12)
• Kripto para (Bitcoin, Ethereum vb.) alırdım (yüzde 8)
• Borsada yatırım yapmak için kullanırdım (yüzde 5) gibi cevaplar gelmiş.

Ben de size soruyorum ne yapardınız?

ozlem.denizmen@posta.com.tr‘ye cevaplarınızı bekliyorum.