Giriş
Annesinin son günlerinde yeniden Milli Mücadele günlerini yaşadığını söyleyen büyük kızı İnci Üçok, Nezahat Onbaşı’nın (Nezahat Baysel) ölüm anını şöyle anlatıyor: “Çok rahatsızlanmıştı. Gülhane Askeri Tıp Akademisi’ne kaldırdık. Hastanede, ‘Bak gördün mü, alay geldi. Askerler karşıda, babam beni almaya geldi. Alayın hepsi burada' diyordu. Bunlar annemin son sözleri oldu.”
***
Nezahat Onbaşı, henüz dokuz yaşında bir kız çocuğu iken babası ile birlikte Türk Kurtuluş Savaşı’na katılan bir savaş kahramanı. 70. Alay Komutanı olan babasıyla Geyve Savaşı, Konya İsyanı, I. ve II. İnönü Savaşları ile Gediz ve Sakarya muharebelerine katıldı. İnönü Savaşı’ndaki katkılarından dolayı Atatürk’ün takdirini kazandı. 12 yaşında iken tümen komutanı Ahmet Derviş Paşa tarafından onbaşılığa terfi ettirildi. Bursa mebusu Emin Bey, ilk İstiklal Madalyası’nın Nezahat Onbaşı’ya takdim edilmesini teklif etti. TBMM’nin 30 Ocak 1921 tarihli 140. oturumunda, kendisine İstiklal Madalyası verilmesi kararlaştırılan ilk kişi oldu. Madalya takdimine dair karar zabıtlara geçti, ancak madalya 2013’te Baysel’in torununun kızına verildi!
***
Nezahat Onbaşı, annesini I. Dünya Savaşı yıllarında veremden kaybetti. Babası onu cepheye beraberinde götürmek zorunda kaldı. Önce Çanakkale Savaşı’na katılan Nezahat, daha sonra babasının emrindeki 70. Alay ile Milli Mücadele’ye katıldı. Çocukluğu hep savaş cephelerinde geçti. Yunan kuvvetlerinin “Kızlı Alay” dedikleri 70. Alay'ın simgesi haline geldi. Atatürk ve İsmet Paşa’nın dikkatini çekti. Türk ordusunun Yunanlara karşı ilk defa yenilgi aldığı Gediz Cephesi’nde kaçan askerlerin geri döndürülüp birliğin toparlanmasında rolü oldu. “Ben babamın yanına ölmeye gidiyorum, siz nereye gidiyorsunuz?” sözleri ile askerlerin önüne dikilmesi, onun bir savaş kahramanı olarak tarihe geçmesini sağladı. Bu olaydan sonra kendisine onbaşı rütbesi verildi.
***
Nezahat Onbaşı, savaştan sonra babası ile İstanbul’da yaşadı. Önce Bursa Amerikan Kız Koleji’nde, sonra İstanbul’da Fransız Jan Dark Enstitüsü’nde öğrenim gördü. Babasının ikinci evliliği üzerine okuldan alındı, eğitimine devam edemedi. 1931’de İstiklal Madalyası sahibi Yüzbaşı Mehmet Rıfat Bey ile evlendi. Çift, Soyadı Kanunu çıktığında “Baysel” soyadını aldı ve iki kız çocukları oldu. Yarım bıraktığı eğitimini 1936’da Ankara'da İsmet İnönü Kız Enstitüsü’nde tamamladı. Eşi Mehmet Rıfat Bey’in, Atatürk’ün yaverleri arasına girmesi üzerine kendisi de Atatürk’ün yakınında bulundu.
***
Kendisi ile görüşen gazeteci Kadri Kayabal, onun Kurtuluş Savaşı günleri ile ilgili belgelerini ödünç aldı, ancak daha sonra bu belgeler kayboldu. Onbaşılık belgesi kaybolduğu için İstiklal Madalyası alamadı. Ancak konu bir gazete köşe yazarı tarafından gündeme getirilince, 1986 yılında Dolmabahçe Sarayı’nda düzenlenen bir törenle TBMM Başkanı Necmettin Karaduman tarafından kendisine takdir beratı sunuldu. 24 Eylül 1994 yılında Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nde hayatını kaybetti. Nezahat Onbaşı, İstiklal Madalyası'nı alamadan vefat etti...
