Sadık Gültekin’le Doğru Tercih Bilim tarihini değiştiren tütün işçisi
HABERİ PAYLAŞ

Bilim tarihini değiştiren tütün işçisi

Henrietta Lacks, 1920’de ABD’nin Virginia eyaletinde doğdu. 1920’lerin ABD’sinde siyah ve kadın olmanın getirdiği zorluklarla yaşama başlayan Henrietta, dört yaşındayken, annesi Eliza’yı kaybetti. Eliza, 38 yaşında onuncu çocuğunu doğuruyordu. Babası, tüm çocukları akrabalarına dağıttığında Henrietta, eski köle barakalarında kalan dedesi Thomas’ın yanına düştü. Tütün tarlalarında çalışmaya başladı ve 14 yaşında ilk çocuğunu dünyaya getirdi. 1941’de, Baltimore’a taşındılar ve eşi David, bir çelik fabrikasında işe girdi. Henrietta Baltimore’da dört çocuk daha dünyaya getirdi. 1950'de 30 yaşındayken Henrietta rahminde bir yumru hissetti. Uzun süre doktora gidemedi çünkü o dönemde bölgede siyahileri kabul eden yalnızca bir hastane vardı.

Haberin Devamı

***

1951’de Dr. Jones, Henrietta’nın rahim ağzından biyopsi aldı ve yapılan çalışmalar sonunda Henrietta’nın kanser olduğunu belirledi. O dönemin tedavi olanakları denendikten sonra Henrietta hastaneden taburcu edildi. Tedavi sürecinde Henrietta’nın rahminden iki doku örneği alındı. Dönemin yasal düzenlemeleri kapsamında kişiden izin alınması ya da kişiye bilgi verilmesi gerekmiyordu. Birkaç ay süren tedaviden sonra Henrietta kanama nedeniyle yeniden hastaneye yattı. Ağrıları arttı ve 1951 yılında 31 yaşında iken vücudunun tamamını saran kanser nedeniyle yaşamını kaybetti.

***

Henrietta’nın biyopsi hücrelerini alan Dr. Gey, daha önce hiç karşılaşmadığı bir şeyle karşılaştı; o dönemde, hastalardan alınan doku örneklerinden izole edilen hücreler, laboratuvar ortamında birkaç gün tutulabiliyor, birkaç defa bölündükten sonra bu hücreler kendiliğinden ölüyordu. Bu nedenle insanlardan alınan örneklerde yapılan çalışmalar çok kısa süreli oluyordu, fakat Henrietta’nın hücreleri çok hızlı bölünüyor ve aradan haftalar geçmesine rağmen ölmüyordu. Henrietta’dan alınan hücrelere adı ve soyadının ilk iki harfinin birleşimi olan “HeLa” hücreleri dendi. HeLa hücreleri, birçok bilimsel araştırma için dünya tarihinde ilk defa insan hücrelerinin uzun süreli kullanılabilmesini olanaklı kılıyordu. HeLa hücrelerinin ‘ölümsüz’ olmasının nedeni, kromozomlarındaki alışılmışın dışındaki değişikliklerdi. Normal bir insan vücut hücresinde 46 kromozom bulunurken, Henrietta’nın rahim hücrelerinde 80 kromozom bulunuyordu. 1960 yılında uzaya gönderilen ilk insan hücre hattı HeLa hücreleriydi ve yerçekimsiz ortamda insan hücrelerinin daha hızlı bölünebildiği bu şekilde keşfedildi.

Haberin Devamı

***

Henrietta’nın ailesi, 1951’de alınan kanser hücrelerinin bilimsel çalışmalarda kullanıldığını ve binlerce laboratuvardaki milyonlarca hücre örneğinin halen yaşamakta olduğunu öğrendi. Bir tütün işçisi olan Henrietta, farkında olmadan bilimin gelişmesine eşsiz katkıda bulundu. Ölümünün üzerinden geçen 71 yılda Henrietta, dünya bilim literatürüne 600 binden fazla bilimsel yayın, 11 binden fazla patent, onlarca ilaç ve çocuk felci aşısını kazandırdı.

Sıradaki haber yükleniyor...
holder