Giriş
Günümüzde dünyanın pek çok ülkesinde üniversite ve okullarda not sistemi uygulanır. Bazı uzmanlar öğrencileri sınavlarla değerlendirmenin doğru olduğunu düşünürken, bazı eğitimciler eğitimin kalitesinin daha önemli olduğunu savunuyor. Okullarda not sistemi olarak bilinen uygulama, 1800’lü yılların başından beri kullanılıyor. Peki, eğitim tarihinde not verme sistemi ne zaman ve kiminle başladı, merak ediyor musunuz? O zaman sizi, not verme sistemini bulan William Farish ile tanıştıralım. Farish, dünyada okullarda not verme sistemini başlatan öğretmen olarak kabul ediliyor.
***
22 Mart 1759 tarihinde doğan William Farish, Cambridge’deki Magdalene College’da eğitim gördü. 1778 yılında okulunu birincilikle bitiren Farish, uzun süre çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. 1794 yılında Cambridge Üniversitesi’nde kimya öğretmeni olarak çalışmaya başladı.
Farish, eğitim sistemindeki tutarsızlıklardan ve bazı uygulamalardan şikayetçiydi. Okullarda not sistemi başlamadan önce, öğrenciler mezun olduğunda işverene diploma değil, ders aldığı öğretmenin ismini veriyordu; yani öğrencinin referansı öğretmeni oluyordu. Bu nedenle öğretmenler, öğrencileriyle bire bir ilgilenmek zorundaydı.
***
Cambridge Üniversitesi’nde özel ders veren Farish, öğrenci başına ödeme alıyordu. Başka bir ifadeyle eğitim sektörünün temeli, tıpkı fabrikalarda olduğu gibi parça başı iş mantığına dayanıyordu.
Farish’in öğretmen olduğu dönemde, Sanayi Devrimi günlük hayatın her alanını etkilemeye başlamıştı. Farish, fabrikalarda uygulanan notlandırma sisteminden esinlenerek, bu uygulamayı eğitim alanına taşımaya karar verdi. Farish’in çıkış noktası, ayakkabı üretiminde ürüne verilen dereceleme sisteminin öğrencilerin başarısının değerlendirilmesine adapte edilmesiydi.
***
Farish, öğrencinin performansına göre not vermeye başlayınca hafızasından çok, kağıtları kullanmaya başladı. Böylelikle öğrencileri daha kolay takip edebiliyordu. Not sistemi sayesinde daha fazla öğrenci kabul eden Farish, üniversite dışındaki öğrencilerle de çalışmaya başladı.
Artık bir öğrencinin dersi anlayıp anlamadığını tespit etmek için çok fazla emek vermeye gerek kalmamıştı. Böylece öğretmenler, daha fazla öğrenciyi çalıştırarak daha fazla maaş alabiliyordu. Bazı kaynaklara göre Farish, sadece not sistemini değil, yazılı sınavları da icat eden kişiydi.
***
Not sisteminden önce, usta çırak ilişkisine dayanan bir eğitim sistemi vardı. Öğrencinin dersi öğrenmiş olmasının tek kriteri, hocasının kanaatiydi. Ayrıca istihdamda da göz önünde bulundurulan tek kriter, kişinin ders aldığı hocasıydı.
Farish not sistemini icat etmeden önce, bir öğrencinin dersini öğrenip öğrenmediği hocasının sorumluluğundaydı, ancak ne zaman ki sınav ve not sistemi devreye girdi, öğretmenin öğretme zorunluluğu, öğrencinin öğrenme zorunluluğuna dönüştü. Eğitim sistemine ‘seri üretim’i getiren ve tek tip öğrenci yetiştirme anlayışının temellerini atan kişi, kimya öğretmeni William Farish’tir.
