Giriş
Çok ortaklı bir arsada hisse almak istiyorum. Ancak diğer hissedarların şufa yani önalım hakkı olduğunu duydum. Bir yerde, böyle bir durumda ‘trampa ya da satış yapan kişi bağış şeklinde belirtirse tapuda diğer hissedarlar önalım hakkını kullanamaz’ diye bir şey okudum. Doğru mu bilmiyorum. Önalım hakkını önlemek için ne yapmam gerekiyor? T.P.
*****
Okuyucumun sorusuna yanıt vermeden önce duyduğu hususun doğru olup olmadığına bir bakmak lazım. Türk Medeni Kanunu 732’nci maddesinde diyor ki: “Paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması halinde, diğer paydaşlar önalım hakkını kullanabilirler.” Maddeyi aynen almamın nedeni, maddenin münhasıran satıştan söz ettiğini göstermek için.
Yani önalım hakkının (bana göre öncelikli alım hakkının) kullanılması için payın satışının yapılması lazım. Öyleyse icrai satışlarda, paydaşlar arasında satışlarda, bağışlarda önalım hakkı kullanılamayacak. Peki şimdi okuyucuma, ‘satış sureti ile alma, bağış yapsın’ mı diyeceğim? Hayır. Zira, öyle bir yakın akrabalık ilişkisi, bir trampa vs. olmadığı hallerde yabancı birine durduk yerde bağış yapılması muvazaa olduğu iddiasını ortaya getirir. Bundan dolayı, gayrimenkulün hissedarlarının muvazaa nedeni ile tapu iptali ve tescil davası açmasına neden olabilir. Dolayısıyla böyle bir bağış ihtilafı önleyici olamaz. Zira bu konuda, yani bağışlama durumunda olayın incelenmesini gerektirecek mahiyette dava açılması ve incelenmesi gereğine dair Yargıtay kararları mevcuttur.
*****
Önalım hakkının kullanılmasının engellenmesi için bazı kişiler; hissesini satacak olanın diğer hissedarlara ihtarname göndererek hissesini satmayı düşündüğünü, talep halinde kendilerine satacağını, almazlar ise herhangi birine satışta serbest kalacağını bildirmesi yolunda öneri getirmekteler. Ama böyle bir çözün yoktur. Yani bu tutum önalım hakkını bertaraf etmez. Ancak yapılabiliyor ise diğer hissedarların önalım hakkından vazgeçtiklerine dair yazılı şekilde sözleşme temini çözüm olabilir. Kolay olmayabilir ama başka da peşin çözüm yok. Satıştan sonra da diğer hissedarlara durum ihtarname ile bildirilir ve tebliğden itibaren üç ay içinde önalım hakkı kullanılmaz ise bu hak düşer.
