Eskiden saklı payı vardı

Yaşlı bir yakınımızın, eşi ve çocuğu yok. Sadece kardeşleri var. Bugüne kadar kimse kendisiyle ilgilenmemiş. Bu nedenle mirasının onlara kalmasını istemiyor. Kardeşleri hangi şartlarda mirasçı olur? Onları miras dışı bırakmak mümkün mü? ● F.U.

Mirasçılar derece derecedir. Birinci derece mirasçılar alt soydur, yani evlatlar ve onların alt soyu. İkinci derece mirasçılar anne-baba ve kardeşlerdir. Anne-baba hayatta ise kardeşlere miras düşmez. Kardeşlerin mirastan pay alabilmeleri için anne-babadan birinin veya her ikisinin ölmüş olması gerekir. Onların ölmüş olması durumunda kardeşlere miras payının geçmesi hadisesine kök içinde halefiyet prensibi denilir. Onların da olmaması halinde miras üçüncü derece mirasçılara kalır ki onlar da büyükanneler ve büyükbabalardır. Onların yokluğunda ise yine kök içinde halefiyet prensibi nedeni ile miras amca, hala, dayı veya teyzelere kalır. Bunlar yasal mirasçıdır.

★ ★ ★

Bunların içinde bazı mirasçılar var ki mirastan mahrum bırakılabilir, bazıları ise bırakılamaz. Mirasın bir bölümünden mahrum bırakılamayacak kimselere mahfuz hisseli mirasçı denilir. Mahfuz hisseli mirasçılar şunlardır: Birinci derece mirasçılar yani alt soy, ikinci derece mirasçılardan anne-baba ve eş.

Bunlar dışındaki mirasçılar mirastan mahrum bırakılabilir. Çok uzun zaman kardeş de mahfuz hisseli mirasçı iken sonradan yapılan bir yasa değişikliği ile kardeşler bu durumdan çıkarıldı. Bazılarının aklında hâlâ bu madde eski hali ile kaldığından kardeşi mahfuz hisseli olarak kabul etmektedir.

★ ★ ★

Yani bugün okuyucumun yakını, kardeşlerini mirastan mahrum etmek isterse bu mümkün. Bazı az sayıda kimse malvarlığını hayattayken dilediği kimselere verebildiği gibi çoğunluğu vasiyetname yaparak malvarlığını ölümünden sonra dilediği kimselere vasiyet etmektedir. Böyle bir durumda kardeş mirastan pay talep edememektedir. Dolayısı ile okuyucumun yakınının vasiyetname yaparak malvarlığını dilediği kimselere bırakması mümkündür.

Bunun için şekil şartına uygun vasiyetname yapacak ve tercihen notere tevdi edecektir. Ben, sonradan kardeşlerin açacağı bir davada önemli bir döküman olmak üzere bir sağlık raporunun vasiyetnameye eklenmesinde yarar görürüm.