Kafalar karışır

Köşenizden çok istifade ediyorum, bu bilgileri yeri geldiğinde kullanıyorum, şimdi bir kira konusu var, kira artışını neye göre yapmam gerektiğini bilemiyorum. kira artışı neye göre yapılır? ● E.N.

Okuyucum kısacık mektubu ile öyle bir soru sormuş ki yaz yazabildiğin kadar. Ben en kısa yoldan anlatmaya çalışayım. Kira artışları, kira sözleşmesinde belirtilen tarihe göre dönem başlarında yapılır. Kira sözleşmesi bir yıllık yapıldıysa dönem bir yıldır.

Üç yıllık kira sözleşmesinde dönem üçüncü yılın sonudur yani her takvim yılı mutlaka bir dönem anlamı taşımaz. Bu nedenle hatırlatıyorum, kira artışları dönem sonunda yapılır. Ancak kira sözleşmesinde dönem aralarında da artış yapılacağı yazılı ise buna uyulur.

★ ★ ★ ★ ★

Dönem sonunda ne kadar zam yapılır? Dönem sonlarında ilk beş yıl içinde TÜİK-ÜFE-12 aylık ortalama oranı ne ise bu oranda zam yapılır. Beş yıl bitirilip altıncı yıla girerken endeks dışında rayiç ve emsaller gözönüne alınarak kiraya zam yapılır. Dönem sonunda kira zammı talebi için süre vardır, dönem bitimine bir ay kalmadan artırım talebinde bulunulmalıdır.

Aksi halde artırım talebi bir dönem sonraya kalır. TÜİK her ay ayın üçünde 12 aylık ÜFE ortalamasını açıklar. Açıklanan sadece 12 aylık ortalama değildir, başka türlü endeks hesapları da vardır, dolayısıyla bunlara bakarken kira artışları için 12 aylık ortalama dışındaki değerler gözönüne alınmaz. Buna dikkat etmek lazım.

★ ★ ★ ★ ★

Bir de kira sözleşmelerindeki artış şartı her dönem için uygulanmaz, sadece ilk dönemin bitimini takip eden bir yıl için uygulanır. Asliye hukuk mahkemelerinde bakılan bazı davalarda ‘sözleşme serbestisi’ gerekçesi ile kira bedelinin sözleşmedeki artış şartına uygun olarak ödenmesi gerektiği şeklindeki kararlarını Yargıtay onamıştır. Bu şekli ile de bir kavram karışıklığı söz konusudur, bunun net bir esasa bağlanması gerekmektedir. Karışık bir mesele olduğunu söylemiştim, daha başka problemleri olan bir labirentten söz ediyoruz ama şimdilik bu kadar.