Soru kısa ama ihtimaller çok

Dede tarafından toruna yapılan bağış, dede öldükten sonra geri alınabilir mi? F.F.

*****

Okuyucumun sorusu çok kısa çok güzel ama bu soruda biraz detay alma ihtiyacım var, nedeni şimdi anlaşılacak. Bir kimse malını yasalar çerçevesinde dilediği gibi kullanır, dilediği gibi tasarruf eder. Ancak bağışlarda bazı sınırlamalar olabiliyor. Birincisi; dede torununa bağış yaptığında, torundan başka mirasçıların olduğu durumlarda bu bağışın mahfuz hisseli diğer mirasçıların, mahfuz hissesine tecavüz etmemesi gerekiyor. Mesela torun olduğunu öğrendiğimize göre ‘evlat da var’ demektir.

Şayet dedenin vefatında evlat veya evlatlar varsa evlatların miras payının yarısı, o evladın mirastaki dokunulamaz payıdır. İşte toruna yapılan bağış, bu evladın saklı payı olan miras payının yarısına sahip olmasını engelliyorsa, evlat miras payının yarısını almak için dedenin ölümünden sonra dava açabilir. Olayı biraz daha detaylandırayım.

Şayet dede toruna bir gayrimenkul bağışlıyorsa ve bunu tapuda satış yapmış gibi gösteriyorsa, evlatlar tarafından açılacak davada miras payının yarısı olan saklı pay değil, miras payının tamamı istenebilir. Bu halde toruna bağışlanan evin tamamı alınmaz ama ya miras payı veya saklı pay (mahfuz hisse) torundan istenir ve alınır.

Fakat, dedenin vefatında eş, evlat ve başka torun hayatta değilse, bu halde saklı payı olan mirasçı da ‘yok’ demektir ve torun yapılan bağışın tamamına sahip olur. Saklı payı olan mirasçılar arasında anne ve baba da vardır ama torun sahibi bir dedenin, yaşayan anne ve babasının bulunma ihtimalini yok saydığım için burada sadece eş, evlat ve başkaca torundan söz ettim.

Okuyucumun sorusu ‘geri alınabilir mi’ şeklinde olunca, tamamının geri alınıp alınamayacağını da yanıtlayayım. Yapılan bağışın bir hukuki nedenle ‘yok’ sayılması halinde, geri alınma ihtimali de olabilir. Buna örnek, bağış sırasında dedenin akıl sağlığının yerinde bulunmadığı iddiasıdır. Bu ispatanırsa bağış geçersiz olur. Şayet bu torunun anne veya babası hayattaysa, mirasçı bunlardan biri olacağından, toruna da miras kalmayacağı için gayrimenkulün tamamı elden gidebilir. Yani bu konuda ihtimaller çok.