Giriş
Kirada olan evim var. Kiracım iki senelik kiracı ve bugün için kiram düşük kaldı. Ben iki yıl içinde kirayı fazlaca arttıramıyormuşum, buna karşın uyarlama davası açmam önerildi. Bu dava benim problemimi çözer mi? D.S.
* * * * *
Hemen ve çabucak yanıt bekler misiniz? Beklerseniz çabucak yanıt vereyim probleminizi çözmez. Neden çözmez onu söyleyeyim. Birinci husus okuyucumun bildiği gibi kiralamanın ilk beşinci yılında kira artışı TÜİK-TÜFE-12 aylık ortalamaya uygun yapılır. Bu zam oranı okuyucumun isteğini karşılamıyor ama başka da yapacak bir şey yok. Kendisine öneride bulunulmuş, uyarlama davası aç demişler. Peki uyarlama davası, ihtiyacını neden karşılamayacak? Şunun için: Bir kere uyarlama davası ne zaman niye açılır? Uyarlama talebi kira tespitlerinde istisnai bir uygulamadır. Öyle, “kirayı istediğim rakama ulaştıramadım, öyleyse uyarlama talep edeyim” demekle kira arttırılamaz. Çünkü uyarlama davası ancak ülke genelinde önceden bilinmeyen ve tahmin edilemeyen olaylar yüzünden kiracı ile kiralayan arasında çekilmez bir durum ortaya çıktığında açılabilir.”
* * * * *
Yani taraflardan birinin etkisi olmadan ve önceden tahmin edilemeyecek nedenlerin varlığı ile edimler arasında uçurum oluştu ise uyarlama talebinde bulunmak mümkün olur. Peki okuyucumun olayında iki sene önce yapılmış bir kira sözleşmesi varken iki yıl içinde işlem temelinin çökmesine neden olan nasıl bir toplumsal olay oldu ki uyarlama sistemi devreye girsin? Mesela dövizde artış oldu, peki kira sözleşmesi yapılırken dövizde artış olmuyor muydu? Yani bu husus büyük bir sürpriz midir? Hayır bilinmekte olan bir husustur. Peki gayrimenkul kiraları artmakta, bu nedenle kiraya veren zararda olduğunu söylüyor ise sözleşme yapılırken kira bedellerinde artış, gerek enflasyona göre gerekse sosyal yaşantılara örneğin nüfus artışına göre değişmekteydi, bu husus bilinmiyor muydu? Biliniyordu. O halde bugün taraflardan birinin kusuru ile ve toplumsal olaylar nedeni ile tahmin edilemez biçimde taraflar arasında uçurum yaratacak özel bir durum söz konusu değil. O halde uyarlama talep imkanı da doğmamıştır. Kira tespiti davaları ile uyarlama taleplerinin hangi şartlarla ve ne zaman açılacağı bizim yasalarımızda net olarak açıklanmış olduğundan kazanılmayacak bir davanın açılması tarafımdan önerilmez.
