Giriş
Kira sözleşmesinde her yıl kiranın ‘enflasyon (TEFE)-üretici enflasyonu (TÜFE) oranında yapılacağı’ hükmü yer almaktadır. Bu hükme rağmen kiracıya bu oranda kira artışı yapılacağının yazılı olarak yani iadeli taahhütlü ya da normal bir mektupla yine de bildirilmesi gerekiyor mu? G.E.
*****
Okuyucumun sorusuna yanıt vermeden önce yeni yılımı kutlayan okuyucuma ve diğer tüm okuyucularıma teşekkür eder, sağlıklı mutlu yıllar dilerim. Şimdi yanıtıma gelince; kira sözleşmelerinde her kira yılında kiraya zam yapılacağı yazılı olabilir, olmayabilir. Bu iki durumda da kiracıya bildirim yapmak farklılık arz eder. Okuyucumun durumunda olanlar için açıklayayım. Şayet kira sözleşmesinde kira artırımı maddesi var ise kiracıya belli sürelerde artırım talebini iletmek mecburi değildir. Bu sözleşmelerdeki artırım şartına rağmen kiracı kira bedeline zam yapmaz ise yeni kira dönemi içinde kira tespiti davası açılabilir. Ancak kiraya verenin yeni kira bedeli konusunda bir talebi varsa bunu kiracıya bildirebilir. Bu bir mecburiyet değildir, ihtilafsız anlaşabilmek için bir yoldur.
*****
Şayet kira sözleşmesinde artırım şartı yok ise durum yukarıdakinden farklıdır. Bu durumda kira dönemi bitmeden bir ay öncesinden kiracıya artırım talebinin ulaştırılması veya bir öncesinden kira tespiti talepli dava açılması gerekir. Bu süre geçirildiğinde yeni kira yılı için tespit talepli dava açılamaz. Bu bildirim için mutlaka noterden ihtarname gönderme gibi bir şart yoktur. Artırım talebinin kiracıya yazılı olarak ulaştırılması yeterlidir.
*****
Kira sözleşmelerindeki artırım şartının uygulanabilmesi için sözleşmeye koyulan artırım şartının hesaplanabilir olması gerekir. Artırım şartı koyulan sözleşmelerin yüzde 100’üne yakınında okuyucumun sözleşmesinde olduğu gibi TEFE-TÜFE ortalaması gibi ifadeler yer alır. Ancak bu ifade hesaplamaya elverişli değildir. Zira gerek TEFE gerekse TÜFE rakamı hesaplamaya elverişli tek rakamlar değildir. Bunların her biri dört ayrı rakamı içerir. Uygulanması gereken bu dört rakamdan hangisi olduğu belirtilmelidir. Bu dört rakam, bir önceki aya göre, geçen yılın sonuna göre, geçen yılın aynı ayına göre ve 12 aylık ortalama şeklindedir ki yasal uygulama 12 aylık ortalamadır. Sözleşmede bunlardan birinin hesaplamaya esas alınacağı belirtilmelidir.
