Üniversiteler inovasyon merkezleridir

Geçtiğimiz hafta üniversitelerle ilgili iki önemli gelişme oldu. Birincisi THE tarafından dünya üniversitelerinin en fazla inovasyon yapan üniversiteler sıralaması açıklandı. Aynı anda da Türkiye’de üniversitelerimizin yeniden yapılanması kapsamında 15 üniversitenin bölünmesi ve 5 yeni üniversite açılması ile ilgili yasa meclisten geçti.

Bu iki olayı birlikte ele alıp neler olduğunu aktarmak gerekiyor. Çağımızda üçüncü nesil üniversite dediğimiz kavram çerçevesinde bakarak bu olayları yorumlamanızı tavsiye ediyorum.

Çünkü ‘okul üniversite’ kavramı yerine ‘üreten üs üniversite’ kavramına geçişin konuşulduğu bir dönem yaşıyoruz.

Artık dünyada üniversiteler ürettiği bilgi, bu bilginin yarattığı inovasyon ve o inovasyonun ortaya çıkardığı katma değer ile ölçülüyor. Bu kapsamda dünya inovasyon sıralaması çok çok önemlidir.

Açıklanan listede maalesef bir Türk üniversitesi yer almıyor. Listede ilginç olan ilk 100 üniversitenin 51’i ABD, 2’si Kanada, Güney Kore 9, Japonya 8, Almanya 7, İngiltere 5, Çin 3 ve dikkat İsrail 3 üniversite ile yer almış.

Bizim neden olmadığımız konusuna girip, polemik yaratma derdinde değilim. Ama şunu bilmek durumundayız: Üniversiteleri katma değer yaratmayan ülkeler bu çağda kalkınamaz ve gelişmez.

Bu kesinlikle bilmemiz gereken bir doğrudur. Umarım önümüzdeki dönem bu listeye gireriz.

Bir alanda uzlaşma yok

Bence bu olayda bazı yanlışlar olduğu kadar en temel anlamda bir doğru var: O da Türkiye üniversitelerinin yatay büyüme hastalığının yarattığı alanda uzmanlaşamama ve onun etkisiyle bir alanda derinlemesine uzmanlaşmamanın sonucu büyüyememe, bu sorunu aşmak için öncelikle her üniversitenin bir sesi, bir rengi ve bir alanı olmak zorundadır.

Bu açıdan eğer üniversitelerde bir bölme ve yeniden yapılandırma yapacaksak üniversiteleri bir alanda büyüyebilecek şekilde yeniden yapılandırmamız gerekiyor.

Ayrıca bu yasada çok önemli bir madde daha vardı ve kimse dikkat etmedi. Üniversitelerin bilgi üretimini destekleyecek çok önemli bir madde: “Lisansüstü öğrenci sayısı lisans öğrencilerinin yarısını geçen üniversitelere destek verilmesi sağlanacak”.

İşte en önemli değişim budur. Bu açıdan yasayı ele almakta fayda var.

Üniversiteler bu çağda toplumun zenginleşmesi, kültürlenmesi ve gelişimi açısından çok önemli konumdadır. Ama üniversitelerin ders yapan okullar konumunda çıkarılması şarttır. Bu açıdan tekrar söylemekte fayda var: Bu çağın en önemli alanlarında çalışan üniversitelerimiz bile çok az iken bu tür değişiklikleri iyi düşünüp karar vermek gerekiyor.

BİG DATA, Siber güvenlik, Matematik, Computer Sience, Genetiki, Biyomedikal, Enerji vb alanlarda çalışacak üniversiteler yaratmak durumundayız.

Eğer bu alanlara derinlemesine giren üniversiteleri yaratırsak önümüzdeki yıllarda üniversitelerimizin üretmesi bizim inovasyon kültürümüzü besleyecek ve topyekûn kalkınmamıza lokomotif olacaktır.

turgay.polat@posta.com.tr