Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Yaklaşık 200 yıllık yönetim sistemi arayışımızda yeni ve çok önemli bir yol ayrımına geldik" diyerek sözünü ettiği yol ayrımı, 2017 referandumuyla geçildi. Halk oyuyla yeni sistem için geri sayım başladı. 24 Haziran'dan sonra Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi devreye girecek.

YENİ SİSTEMDE CUMHURBAŞKANI

Milat 24 Haziran. Cumhurbaşkanı ve Parlamento seçimleri birlikte yapılacak ve sonrasında Cumhurbaşkanı hükümeti kuracak. 5 yıl süreyle ülke yönetimi ona ve ekibine emanet edilecek. Artık devletin tüm yönetim merkezi Beştepe'deki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi olacak.

YÜRÜTME YETKİSİ CUMHURBAŞKANI'NDA

Adres değişikliği ile yürütme organı yani hükümet Cumhurbaşkanı'na bağlanacak. Detaylarla ilgili CNN TÜRK'e konuşan TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, "Başbakan olmayacak. Başbakan sıfatını taşıyan bir kişi olmayacak. Bu sistemle birleşen bu yeni makama Cumhurbaşkanı ismini vermiş oluyoruz. Doğrudan hükümet etmek için seçilen kişi Cumhurbaşkanı. Dolayısıyla hükümet yetkisi Cumhurbaşkanı'nda" dedi.

YENİ SİSTEMDE CUMHURBAŞKANI NELER YAPABİLECEK?

Peki Cumhurbaşkanı'nın yetkileri neler, neler yapabilecek? Bakanlar kurulunu belirler. Cumhurbaşkanı yardımcılarını seçer. Her yıl bütçe kanunu hazırlar. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Ancak kararname kanunların üzerinde olamaz. OHAL ilan edebilir. Bunlar Cumhurbaşkanı'nın yapabilecekleri. Bir de yeni sistemde yapamayacakları var.

YENİ SİSTEMDE CUMHURBAŞKANI NELER YAPAMAYACAK?

Cumhurbaşkanı'nın Meclis'i fesih yetkisi yok. Hem Meclis hem de Cumhurbaşkanı seçimlerin yenilenmesini isteyebilir. Bu durumda kendi görev süresinden de feragat eder. Yani sadece milletvekilleri için değil Cumhurbaşkanı için de yeni seçim yapılır. Cumhurbaşkanı yeni sistemde kanun çıkaramıyor. Çıkaracağı kanun hükmünde kararnamelerin de temel hak ve özgürlüklerle ilgisinin bulunmaması gerekiyor.

CUMHURBAŞKANININ CEZAİ SORUMLULUĞU

Ve yeni sistemle Cumhurbaşkanı'na cezai sorumluluk geliyor. Yani vatana ihanet dışındaki suçlardan da yargılanabilir. 360 milletvekili oyu ile hakkında soruşturma açılabilir. Soruşturma açılan Cumhurbaşkanı seçim kararı alamaz. Bir kişi en fazla iki dönem Cumhurbaşkanı seçilebilir.

CNN Türk/Kenan Şener