Yenidoğan bebeklerde hangi ultrasonlar yapılıyor?

Yenidoğan bebeklerde ultrasonla yapılması gereken kontroller neler? Girişimsel Radyoloji Uzmanı Dr. Rengin Türkgüler anlattı Girişimsel Radyoloji Uzmanı Dr. Rengin Türkgüler, yenidoğan bebeğin beyin yapılarının incelenmesinin çok önemli olduğunu belirtti. Bu tetkikin sadece radyasyon içermeyen ses yöntemleriyle yapılması gerektiğine dikkat çeken Türküler sözlerini şöyle sürdürdü:Transfontanel ultrasonun ne zaman yapılması gerektiğine genellikle yenidoğan çocuk doktorları karar verirler. Erken doğum olması halinde bebeğin beyin yapılarının tamamlanamamış olması ya da beyin kanaması riski görülen durumlarda başvurulur.Yetişkin insanların beyin dokularının incelenmesinde başvurulan MR ve tomografi yöntemine neden başvurulmadığı akla gelebilir. Yenidoğan bebeğin MR ve tomografi çekilirken hareketsiz durması mümkün olmadığından bu işlem ultrason ile yapılır. Ayrıca tomografi bebeğin radyasyon almasına da neden olacağı için tercih edilmez. Yenidoğan bebeklerin transfontanel ultrason ile incelenmesi fontanel (bıngıldak) açıklığın bulunması nedeniyle mümkün olur. Bu bölümde kemik olmaması ultrason ile beyin dokularını inceleme imkanı sağlar. Bu nedenle bıngıldaktan yapılan bu tetkik bebek için zararsız bir tetkik yöntemidir.TRANSFONTANEL ULTRASONU KİMLER UYGULAR?Diğer tüm radyolojik tetkiklerde olduğu gibi transfontanel ultrason da radyoloji uzmanları tarafından yapılmalıdır. Radyoloji uzmanları hem ultrason cihazını kullanmakta ehliyetli hem de yaptığı inceleme sonuçlarını raporlama yetkisine sahip doktorlardır. Bu nedenle radyoloji uzmanı olmayan doktorların transfontanel ultrason yapması doğru değildir.Transfontalen ultrasonu yapan radyoloji uzmanı hazırlayacağı rapor ile çocuk doktorunun ihtiyacı olan bilgiyi raporuna yazar. Böylece çocuk doktoru çocuk için en uygun tedaviyi veya önlemi sağlar. Transfontanel ultrason sırasında bebeğin beyin gelişim durumu değerlendirilir. Bebek beyninde hasarlar veya anomaliler olup olmadığı anlaşılır. Aynı şekilde bebeğin beyin dokusunda görülebilen birtakım genetik anomaliler de bu tetkik sırasında tespit edilebilir. Yine aynı şekilde serebrovasküler olay veya beyinde kanama olup olmadığı da bu tetkik ile anlaşılır. Transfontanel ultrason sırasında bebek beyninde hidrosefali olup olmadığı da anlaşılır. Hidrosefali bebek beyninde su toplanması ile kendini gösteren önemli bir sağlık sorunudur.TRANSFONTANEL ULTRASON AĞRISIZDIRTransafontanel ultrasonda hasta uyumu çok iyi şekildedir. Neredeyse her hastaya uygulanabilen bir tetkik yöntemidir. Sadece fontanel açıklığı kapanmış olan özellikle 18 ayı aşmış bebeklerde transfontanel uygulanamayabilir. Dünya Sağlık Örgütü’nün yayınladığı istatistiki veriler, her yıl doğan bin çocuktan yaklaşık iki-üçünde doğuştan kalça çıkığı yani gelişimsel kalça displazisi görüldüğünü ifade eder. Gelişimsel kalça displazisinin tek bir nedeni yoktur. Birden çok etken söz konusudur ancak en önemli nedenlerden biri de birçok hastalıkta olduğu gibi genetiktir. Bebek kız çocuğu ve/veya ilk çocuk ise, ailede gelişimsel kalça displazisi olayları yaşandıysa, sezaryenle doğum sırasında, ters doğumlarda, doğum kilosu fazlaysa, kundak ya da sargı gibi geleneksel faktörler varsa oluşabilir. Ayrıca anne hormonları çocuk kalça ekleminde gevşeklik yaptıysa -çünkü doğum sırasında salgılanan relaksin hormonu, annenin kalça kemiklerinin genişleyerek doğumun kolaylaştırılmasını sağlar- bebeğe geçerse bebeğin de kalça eklemleri genişler ve kalça çıkığına neden olabilir. Ülkemizde doğum sonrası 2-6 ay arasında bu konuda deneyimli radyologlar tarafından ultrason ile tarama yapılır. İşlem ağrısızdır, radyasyon içermemesi sebebiyle de tercih nedenidir. Ultrasondan önce bebeklerin karnı tok, altı temiz ve uykuları tam olmalıdır. Bebeğin annesi ya da babası işlem sırasında bebekle beraber bulunmalı, bebekle göz temasını kaybetmemelidir. Ultrason uzman bir radyolog tarafından sakin ve rahat bir ortamda yapılmalı, işleme uzun vakit ayrılabilmelidir. Doğuştan kalça çıkığı ne kadar erken teşhis edilirse o kadar kolay tedavi edilebilir. Geç fark edilirse ilerleyen yaşlarda yürümede aksamalara ve daha ciddi sakatlıklara neden olabilir. 2-6 aylar arası kalça ultrasonu yapılması için en uygun zamanlardır. 6. aydan sonra kalça ultrasonu yapılamaz, röntgen ile değerlendirmek gerekir. Röntgen de radyasyon içeren bir tetkiktir. Bu nedenle erken dönemde ultrasonla incelemek daha fazla fayda sağlayacaktır.