Giriş
Yüksek maaşın püf noktası
Çalışanların en çok merak ettikleri iki konu var. Birincisi; ne zaman emekli olacakları, ikincisi ise ne kadar emekli maaşı alacakları. Birincisini sizin işe giriş tarihiniz ve yaşınız belirliyor. İkincisini ise belirlemek sizin elinizde. İşte emekli maaşını artırmanın püf noktaları.
Doğum yapan kadın, askerlik yapan erkek ve yurtdışında bulunanlar için borçlanma hakkı var. Borçlanma yaparken dikkatli olunmalı. Eğer 2000 yılından önceki bir süreyi borçlanma imkanınız varsa mutlaka bunu değerlendirin. Bütçeniz elveriyorsa tavandan borçlanın. Bu kapsamda borçlanma yapanların maaşlarında yüzde 70’e kadar artış oluyor.
Yaş kriterlerine dikkat!
Aylık hesaplanırken önce 2000 öncesi çalışmalara bakılıyor. Bu döneme ait çalışmalar değerlendirilirken sadece prim ve kazanç değil, yaş da aylığı etkiliyor. Kadınlar için 50, erkekler için 55 yaştan sonra çalışmaya devam edilen ‘her bir yıl’, emekli aylığını yüzde 1 artıyor. Kadınlar 55 yaşında emekli olursa, aylığı yüzde 5 daha yüksek bağlanır. 60 yaşını doldurursa artış yüzde 10’a çıkar.
Hangisi daha avantajlı?
SSK, emeklilikte çoğu zaman daha avantajlı. Bu nedenle genelde Bağkur’dan SSK’ya geçiliyor. Özellikle 2000 öncesi kaydı olan Bağkurlu’ların SSK’ya geçmesi halinde emekli aylığı yüzde 15-20 daha yüksek bağlanıyor.
Hizmet tespit davası hakkı
Çalıştığınız işyerinde sigortanız yapılmadıysa, geç yapıldıysa veya kazancınız gerçek üzerinden SGK’ya bildirilmediyse ‘hizmet tespit davası’ açma hakkınız var. Bu yönde haksızlığa uğrayan çalışanlara daha düşük aylık bağlanıyor.
Ek işini dahil et
Ek işte çalışan çok ve bunların neredeyse tamamında ikinci iş için sigortası bulunmuyor. İkinci sigortanın yararsız olduğu düşünülür. Ama yapılan ek iş için sigorta primi ödendiğinde, SGK’ya bildirilen matrah artıyor ve emekli aylığı da yükselmiş oluyor.
SGK mutlaka bilgilendirilmeli
2.000 lira brüt ücretle çalışan kişi, ek iş olarak da aylık brüt 1.000 TL’lik bir iş yapıyorsa bu, kişinin alacağı emekli aylığını ‘yüzde 50 oranında artıracak’ anlamına gelir. 500 lira kazançla ek iş yapıyorsa, aynı kişinin aylığı ‘yüzde 25 artacak’ anlamına gelir. Bu artışlar, ek işin de SGK’ya bildirilmesi halinde mümkün.
Baktığınız kişileri belirtin
Emeklilik başvurusu yaparken doldurulan ‘tahsis formu’ndaki bakmakla yükümlü kişi hanesine ‘eş’, ‘çocuk’ gibi yakınlarınızı eklemeyi unutmayın. Maaş hesaplanırken, aylık bağlama oranını yükseltici etki yapacaktır.
İkramiye, prim, kira yardımı
Aylık kazancınız emekli maaşını belirleyen en büyük etken. Dolayısıyla öncelikle gerçek maaşınızın bordroda olmasına özen gösterin. Asgari ücretten gösterilmesine razı olmayın. Ayrıca düzenli nakit ödemeleriniz varsa (ikramiye, prim, kira yardımı gibi) bunların da brüt kazanca eklenmesini sağlayın.
Tavandan bildiren kazanır
İster SSK’lı olun ister Bağkurlu, son 3.5 yılda SGK’ya tavandan (22 bin 72.50 liradan) kazanç bildirilirse, (geçmişi hep asgari ücret yatsa da) tavandan bildirilen her ay için ileride alınacak emekli aylığı yaklaşık 15-20 lira artar. 3.5 yılda tavandan kazanç bildirenlerin maaşında 700-800 liraya yakın artış görülebilir.