Başlangıç adınıza ilk defa prim ödenen gündür

Soru: 3 Ekim 1973 doğumluyum. Ticaret lisesi stajımı yaparken 15 Ekim 1998’de sigorta girişim yapıldı. 24 Temmuz 1990’da prim ödenmeye başladı. 6050 gün primim var. Ne zaman emekli olabilirim? Hüseyin AKYÜZ

Cevap: Staj sigortasında kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenmediğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmıyor. Emeklilik açısından başlangıç tarihi, sigortalı adına uzun vadeli sigorta kollarına ilk defa prim ödenen gündür.
Bu açıdan emekli olma şartlarınızı 24 Temmuz 1990 tarihi belirliyor. Bu tarihe göre emekli olmak için 25 yıl sigorta, 5525 gün prim ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 3 Ekim 2025’te emekli olabilirsiniz.

Yurtdışı borçlanmasıyla emekli olanlar, destek primi ödeyerek çalışamıyor
Soru: Yurtdışı çalışma sürelerimi borçlanarak emekli oldum. Tüm emekliler tekrar sigortalı çalışabildiği halde, benim statümde olanlar tekrar sigortalı yapılmıyor. Tekrar sigortalı olarak çalışma imkanım yok mudur? Bu konuda yardımcı olabilir misiniz? Ahmet EREN

Cevap: Sigortalı olarak çalışmanızı yasaklayan bir yasa yok. Sizin gibi yurtdışı çalışma sürelerini borçlanarak emekli olanlar, sadece diğer emekliler gibi emekli aylığını alırken, sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışamıyorlar. Emekli aylığını kestirerek sigortalı olarak çalışabiliyor.
Emekli aylığınızı kestirerek çalışmanızda mahsur yok. Maalesef yasa böyle. Ancak yasanın Anayasa’nın eşitlik ilkesine uygun olduğu söylenemez.

Kendinizi ihbar edin
Soru: SSK emeklisiyim. 6 ay önce bir işyeri açtım. Vergi dairesine kaydımı da yaptırdım. Fakat emeklilerin maaşından kesinti yapıldığını duydum. İşyeri açtığımı nereye bildirmem gerekir? Çünkü henüz maaşımdan kesinti olmadı. Bildirmem gerekiyorsa, tam olarak ne yapmalıyım? Habibe TIN

Cevap: Emekli aylığı kestirmeden kendi nam ve hesabına bağımsız iş yapan emeklinin aylığından soysal güvenlik destek primi kesilmesi gerekiyor.
Destek priminin oranı 2010 için yüzde 14, 1 Ocak 2011’den itibaren de yüzde 15’tir. Emekli aylığınızdan yıl sonuna kadar yüzde 14, önümüzdeki yıldan itibaren de yüzde 15 oranında destek primi kesilmesi gerekir. Bulunduğunuz yerdeki Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğü’ne yazılı olarak başvuru yaparak, durumu anlatıp emekli aylığınızdan destek primi kesilmesi için bir anlamda kendinizi ihbar edin.

Silinen sigorta süreleri tekrar kazanılabilir
Soru: Bağ-Kur’luların silinen günlerini güncel fiyatlar üzerinden ödenmek suretiyle, geri alınabileceği hakkında daha açıklayıcı bilgiler verirseniz sevinirim. Ahmet YILDIZ

Cevap: 30 Nisan 2008 itibarıyla Bağ-Kur’a 5 yıldan (60 aydan) fazla prim borcu olanlardan borçlarını 31 Mart 2009’a kadar ödemeyenlerin sigortalılıkları, en son prim ödediği tarih itibarıyla durduruldu. Sigortası durdurulan tarih ile 30 Nisan 2008 arasındaki prim borçları silindi. Sigortalı bu borçlar için takip edilmeyecek.
Buna karşın silinen primlere ilişkin süreler de sigorta süresi olarak dikkate alınmayacak. Ancak, sigortalılığı durdurulan Bağ-Kur’lu sosyal güvenlik kurumuna (SGK) yazılı olarak başvurup, durdurulan sigortalılık sürelerinin primini, başvuru tarihindeki prime esas kazancın alt sınırı (729 lira) ile üst sınırı (4 bin 738 lira 50 kuruş) arasında belirleyeceği aylık kazanç tutarı üstünden hesaplanacak olan prim borcunu, tebliğ tarihinden itibaren 6 ay içinde ödemesi halinde, silinen günlerini yeniden kazanacaktır.
Bir örnek verdiğimizde konu daha iyi anlaşılacaktır. En son Nisan 2002’nin prim borcunu ödeyen ve 30 Nisan 2008 itibarıyla 72 ay prim borcu olan ve sigortası 30 Nisan 2008 itibarıyla durdurularak prim borçları silinen Bağ-Kur’lu, 1 Mayıs 2010’da SGK’ya yazılı olarak başvurup, sigortalılığı durdurulan sürelerin primlerini aylık 1000 lira kazanç üstünden ödemek istediğini beyan ettiğinde (tehlike sınıf derecesine göre prim oranını yüzde 35 varsayarsak) kendisine 25 bin 200 lira prim borcu hesaplanacaktır.
Bu borcun 20 Mayıs 2010’da tebliğ edildiğini varsaydığımda, sigortalı, borcunu en geç 20 Ağustos 2010’a kadar ödediğinde, durdurulan ve sigorta süresi olarak değerlendirilmeyen 72 ay (6 yıl) sigorta süresi kazanacaktır.

Kat mülkiyetine geçişte her dairenin 110 lira Tapu Harcı ödemesi gerek
Soru: 10 yıldan beri kullanılan 24 daireli apartmanımızın iskanını yeni alabildik. Önümüzde kat mülkiyetine geçme işi kaldı. Harçlar Kanunu’nda epey değişiklik olduğunu biliyoruz. Kat mülkiyetine geçmek için ödenecek Tapu Harcı’nda son durum nedir? Kat mülkiyetinde Tapu Harcı oranı nedir? Özgür TEBER

Cevap: Sorunuzda da belirttiğiniz gibi son yıllarda Tapu Harcı uygulamasında çeşitli değişiklikler yapıldı. Apartmanınızı kat mülkiyetine geçirirken nispi tutarda değil, maktu tutarda harç ödeyeceksiniz.
Çünkü, 5838 sayılı yasa ile yapılan değişiklik sonucu, 28 Şubat 2009 tarihinden itibaren cins değişikliklerinde, nispi Tapu Harcı uygulaması terk edilerek, maktu harç uygulamasına geçildi.
1 Ocak 2010’dan itibaren Tapu Harcı’nın yüzde 10 artırılmasından sonra cins değişikliklerinde her bağımsız bölüm için 110 lira, sosyal meskenler, işçi evleri ve daha düşük nitelikteki meskenler için 55 lira maktu Tapu Harcı alınmaktadır. 2010 sonuna kadar kat mülkiyetine geçmeniz halinde, binanızın kat mülkiyetinin tapuya tescili işleminde, daire başına 110 lira Tapu Harcı ödemeniz gerekiyor.

Vergi levhası asmayana 160 lira özel usulsüzlük cezası kesilir
Soru: Vergi levhası asmadığı tespit edilen esnafa ceza kesiliyor mu? Kesiliyorsa cezanın tutarı ne kadardır? Ali

Cevap: Vergi levhası bulundurmadığı veya asmadığı tespit edilen mükelleflere özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. 1 Ocak 2010’dan itibaren yapılan yoklamada vergi levhası bulundurmadığı veya asmadığı tespit edilenlere 160 lira özel usulsüzlük cezası kesilmektedir.

Aylık tutarının değişmesi mümkün değildir
Soru: 26 Mart 1960 doğumlu bir kadınım. 1 Ocak 1994’te SSK’lı oldum. 4260 gün prim ödedim. Ne zaman ve hangi şartlarla emekli olabilirim? Kısmi emeklilikte, emekli aylığı tam emeklilikten daha mı düşüktür? Fahriye ÖZTÜRK/AYDIN

Cevap: 20 yıl sigorta, 5675 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. 1415 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 5675 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Ayrıca, 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 56 yaş şartlarına tabi olarak, bundan sonra prim ödemeseniz bile 56 yaşınızı dolduracağınız 26 Mart 2016’da emekli olabilirsiniz. Muhtemelen asgari kazanç tutarı üstünden prim ödediğinizden, hangi şartlarla emekli olursanız olun, taban aylık uygulaması nedeniyle aynı tutarda aylık alırsınız.